ΑναγνώστηςΗ ελευθερία είναι το πολυτιμότερο αγαθό του ανθρώπου…
Στο πέρασμα των αιώνων πολλά γράφτηκαν, πολλά ειπώθηκαν, γιατί είναι το ιδεώδες ιδανικό για τους ανθρώπους· δε χωρά καμιά αμφισβήτηση αυτό. Η αξία της ελευθερίας είναι μεγάλη για τους ανθρώπους της γης και την έχουν διασφαλίσει με θυσίες και αγώνες στην πορεία των χρόνων.
Η ελευθερία ανεκτίμητο αγαθό που μπορεί να επιδιώξει κάποιος. Είναι αναφαίρετο δικαίωμα του κάθε ανθρώπου για να μην υπόκειται σε κανενός είδους καταπίεση. Είναι ένας αδιάκοπος αγώνας, μια διαρκής θυσία, που υπηρετεί τις αξίες της ζωής.
Βέβαια σε κάποιες χώρες (ανατολικοί λαοί), ακόμη και σήμερα, έτος 2016, η ελευθερία είναι ένας συνεχόμενος αγώνας και αδιάκοπη προσπάθεια για την κατάκτησή της.
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ! Λέξη μεγάλης έννοιας και σημασίας που μαζί της έχουν καταπιαστεί φιλόσοφοι, ιστορικοί, ποιητές, πεζογράφοι.
Ο Διονύσιος Σολωμός την ύμνησε σε 158 στίχους «Ύμνος στην Ελευθερία»
Ο Ντελακρουά-Delacroix την ζωγράφισε «Η Ελευθερία οδηγεί το λαό».
Ο πίνακας του ζωγράφου – Ο ποιητής Πωλ Ελυάρ ονόμασε το ποίημα του «Ελευθερία», αλλά και ο Έλληνας ποιητής Γιάννης Ρίτσος ολοκληρώνει το ποίημα του… μια λέξη μόνο: Ελευθερία, ελευθερία, ελευθερία
Ο Ρήγας Φεραίος σπουδαίος οραματιστής και διαφωτιστής γράφει στη Χάρτα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων:
«όποιος ελεύθερα συλλογάται, συλλογάται καλά».
Ας αναφερθώ και στον Ανδρέα Κάλβο που μακριά από την πατρίδα πιστεύει ότι το ύψιστο αγαθό είναι η ελευθερία, για το οποίο αξίζει κάθε θυσία. Μόνο που δεν είναι εύκολο να την αποκτήσεις χωρίς τόλμη, αλλά και χωρίς αρετή. Γράφει, λοιπόν…
Όσοι το χάλκεον χέρι
βαρύ του φόβου αισθάνονται,
ζυγόν δουλείας ας έχωσι
θέλει αρετήν και τόλμην
η ελευθερία.
Αλλά και ο John Stuart Mill είπε «Η ελευθερία ενός ατόμου πρέπει να φτάνει ως το σημείο που δεν παραβιάζει την ελευθερία του άλλου».
Και ο Χαλίλ Γκιμπράν Λιβανοαμερικανός ποιητής και φιλόσοφος είπε «Η ζωή χωρίς ελευθερία είναι σαν σώμα χωρίς ψυχή».
Μα και η Rosa Luxenbourg γερμανίδα επαναστάτρια είπε «Ελευθερία είναι το δικαίωμα του άλλου να διαφωνεί μαζί σου».
Ο Νέλσον Μαντέλα, πρώτου μαύρου προέδρου της Νότιας Αφρικής, όταν ήταν αντιμέτωπος με τη θανατική ποινή είπε στο δικαστήριο μεταξύ άλλων «Ονειρεύομαι το ιδανικό μιας δημοκρατικής και ελεύθερης κοινωνίας, όπου όλοι οι άνθρωποι θα ζουν μαζί, σε αρμονία και με ίσες ευκαιρίες. Είναι ένα ιδανικό, για το οποίο ελπίζω να ζήσω και να πετύχω. Αν όμως αυτό χρειάζεται, είναι ένα ιδανικό, για το οποίο είμαι προετοιμασμένος να πεθάνω».
Τόσες ελευθερίες αποτυπωμένες στο χαρτί, στον καμβά, στον λόγο που η κάθε μια διαφεντεύει τη δική της μορφή. Στις αξίες της ελευθερίας προωθείται ο διάλογος, υπάρχει πολυφωνία, εναντιώσεις σε λογικά πλαίσια που εξισορροπούνται με τις κατάλληλες επεξηγήσεις.
Δεν θα αναφερθώ σε όλα τα είδη της ελευθερίας, αλλά θα ξεχωρίσω κατά την προσωπική μου άποψη και γνώμη την προσωπική – ατομική, κοινωνική, πνευματική, εθνική, ηθική και πολιτική.
Στην προσωπική – ατομική ελευθερία εκφέρω την γνώμη μου ελεύθερα και αυτό κατοχυρώνεται στο άρθρο 5 του Συντάγματος. Η προσωπική ελευθερία προϋποθέτει αγάπη και σεβασμό απέναντι στο «ποιοι» πραγματικά είμαστε και στο «τι» πραγματικά αισθανόμαστε και επιθυμούμε.
Στην κοινωνική ελευθερία έχω το δικαίωμα να αναλαμβάνω τα δημόσια αγαθά και να διασφαλίζω ίσες ευκαιρίες με όλα τα μέλη της κοινωνίας.
Στην πνευματική ελευθερία έχω ανεξαρτησία στο λόγο, στον τύπο και στη σκέψη.
Στην εθνική ελευθερία έχω το δικαίωμα της εθνικής ανεξαρτησίας που είναι άλλωστε το κυρίαρχο δικαίωμα του κάθε λαού.
Στην ηθική ελευθερία έχω την δυνατότητα να επιλέγω το «καλό». Εδώ όμως οι γνώμες διίστανται, αλλά μέσω διαλόγου και τεκμηριωμένων απόψεων υποστηρίζει ο καθένας αυτό που βλέπει «καλό’ από τη δική του σκοπιά.
Και στην πολιτική έχω το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι, δηλαδή τη δυνατότητα να συμμετέχω στην άσκηση και τον έλεγχο της εξουσίας.
Θα θέσω ένα ερώτημα.
«Σήμερα είναι ελεύθερος ο σύγχρονος άνθρωπος;»
Ο καθείς θα απαντήσει από το δικό του μετερίζι. Σίγουρα οι περισσότεροι θα πουν ναι, αλλά θα υπάρξει και μια ομάδα ανθρώπων που θα αντικρούσει την ελευθερία και θα εστιάσει σε συγκεκριμένα ταμπού.
Την ερώτηση την κάνω γιατί ελλοχεύουν κίνδυνοι που απειλούν την ελευθερία. Ας μου επιτραπεί να πω ότι η πολλή ελευθερία επιφέρει αναρχία.
Τι κερδίζουμε από την ελευθερία; Πρόοδο, δημιουργία, εξέλιξη. Επίσης εξασφαλίζουμε ισότητα, δικαιοσύνη (αν και έχω κάποιες αντιρρήσεις ορισμένες φορές για την αντιμετώπισή της).
Η ελευθερία και ο σεβασμός προς αυτήν είναι ίσως η σημαντικότερη αξία. Πρέπει να σεβόμαστε έμπρακτα την ελευθερία στις επιλογές του διπλανού μας.
Νίκη Οριγώνη Μαντζαβίνου
Ερευνήτρια, συγγραφέας