Ευαγγελία ΔημηνάκηTo 1987 κηρύχθηκε από τον OHE 26η Ιουνίου ως η Παγκόσμια Ημέρα Κατά Των Ναρκωτικών Και Της Παράνομης Διακίνησης Τους. Τα ναρκωτικά δυστυχώς ακόμα και σήμερα παρά τις προσπάθειες ευαισθητοποίησης απο πλευράς κράτους και άλλων φορέων ‘σπερνουν’ τον θάνατο ιδίως στην ΄τρυφερή’ εφηβική ηλικία.
Η απόφαση θέσπισης μιας παγκόσμιας ημέρας ευαισθητοποίησης πάρθηκε με αφορμή την κάλπαζουσα αύξηση της χρήσης ναρκωτικών ουσιών, έτσι η ευαισθητοποίση της κοινής γνώμης κρίθηκε κάτι παραπάνω από αναγκαία. Επιπροσθέτως, με την θέσπιση της ημέρας αυτής τιμήθηκε και ο μανδαρινός Λιν Τσε Χσου, ο οποίος απαγορεύοντας το εμπορικό όπιο στην Καντώνα προκάλεσε τον Πρώτο Πόλεmο του Οπίου το 1839.
Όσον αφορά την ελληνική πραγματικότητα μόνο ευχάριστη δεν μπορεί να χαρακτηριστεί η κατάσταση. Η οικονομική κρίση έχει στρέψει του χρήστες ναρκωτικών ουσιών σε οικονιμκότερες ουσίες. Πρόκειται κυρίως για συνθετικά κανναβινοειδή καθώς και για συνθετικές καθινόνες. Όταν μια δόση ηρωίνης μπορεί να κοστίζει ακόμα και 30ευρώ, μια δόση των συγκεκριμμένων ναρκωτικων κοστίζει μολις 3!
Στην συγκεκριμμένη ομάδα ναρκωτικών ανήκει και το ναρκωτικό Sisa, το οποίο συνήθως χορηγείται ενδοφλέβια. Η συγκεκριμμένη μενθαφεταμίνη είναι δραστικότερη της ηρωίνης και πολύ πιο επικίνδυνη, αφού έχει βρεθεί ότι προσμειγνύεται ακόμα και με υγρά μπαταρίας αυτοκινήτου! Εκτός της καταστροφής που δημιουργεί στο νευρικό σύστημα δημιουργεί ακόμα και πληγές στο σώμα. Επιπροσθέτως, η ουσία Tai είναι ένα ακόμη φτηνό ναρκωτικό, το οποίο είναι ηρωίνη από την Ταυλάνδη που στην Ελλάδα όμως είναι χημική.
Σχετικά με την χρήση κάνναβης, αυτή έχει αυξηθεί κατακόρυφα στην χώρα μας την τελευταία δεκαετία και ιδιαίτερα κατά τα χρόνια της κρίσης. Ο μέσος όρος ηλικίας έναρξης της χρήσης της είναι τα 14 έτη. Πλέον η κάνναβη δεν έχει τον ίδιο ‘τύπο’ που είχε λίγα χρόνια νωρίτερα, αλλά είναι περισσότερο εξαρτησιογόνα.
Όσον αφορά στη χρήση ναρκωτικών ουσιών, η μέση ηλικία στην οποία οι χρήστες ξεκίνησαν την πρώτη παράνομη ουσία ήταν τα 16,16 έτη και η ηλικία στην οποία ξεκίνησαν την κύρια ουσία κατάχρησης ήταν τα 19,25 έτη, ενώ η μέση διάρκεια της χρήσης της κύριας ουσίας είναι τα 6,28 έτη. Ως πρώτη παράνομη ουσία των χρηστών αναδεικνύεται η κάνναβη σε ποσοστό 77,6%, ενώ την πρώτη θέση ως κύρια ουσία κατάχρησης λαμβάνει η ηρωίνη σε ποσοστό 75,3%. Ο συνηθέστερος τρόπος χρήσης της κύριας ουσίας είναι ο ενδοφλέβιος σε ποσοστό 61,2%, η μέση ηλικία της πρώτης ενδοφλέβιας χρήσης είναι τα 20,76 έτη, ενώ το ποσοστό των εξαρτημένων ατόμων που έχουν κάνει κοινή χρήση σύριγγας ανέρχεται στο 49,4%.
Από την έρευνα της κοινωνικοοικονομικής κατάστασης των χρηστών αλλά και των οικογενειών τους, προκύπτει ότι είναι άνεργοι (65,5%) και ανύπανδροι (82,4%), δεν έχουν παιδιά (85,9%), διαμένουν σε μόνιμη κατοικία (92,9%), οι γονείς τους μένουν μαζί (80%), η μητέρα ασχολείται με οικιακά (57,1), ο πατέρας είναι ανειδίκευτος εργάτης (35) ή ημιειδικευμένος εργάτης (28,4%), και δεν έχουν ολοκληρώσει την εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση (44%), ενώ μέση ηλικία διακοπής από το σχολείο είναι τα 14,96 έτη.
Βέβαια οι επιπτώσεις της χρήσης ναρκωτικών ουσιών δεν είναι μόνο η εξάρτηση η ακόμα και ο θάνατος, αλλά και η διάδοση του AIDS. Σύμφωνα με το Ευρωπαικό Παρατήρητηριο για τα Ναρκωτικά, ο αριθμός νέων κρουσμάτων στην Ελλάδα έχει μειωθεί, αλλά παραμένει ακόμα υψηλός, αφουύ η Ελλάδα βρίσκεται στην 5η θέση στην Ευρώπη όσον αφορά τον αριθμό των κρουσμάτων ΑIDS που οφείλεται στην ενδοφλέβια χρήση.
Θα ήταν ενδιαφέρουσα μια μικρή ιστορική αναδρομή στους όρους τοξικομανής, αλλά και στην ελληνική νομοθεσία για τη μάστιγα των ναρκωτικών. Πλέον, ο δόκιμος όρος για την επαναλμβανόμενη χρήση ουσιών ονομάζεται τοξικοεξάρτηση, λίγα χρόνια πρίν όμως χρησιμοποιούνταν η λέξη τοξικομανία. Ο όρος ταξικομανία είχε συνδέσει τους χρήστες με ψυχικές διαταραχές και ψυχολογικά προβλήματα, γεγονός όμως που δεν ισχύει. Οι αιτίες που μπορούν να οδηγήσουν ένα άτομο στην εξάρτηση από τα ναρκωτικά δεν είναι απαραίτητα μια ψυχική νόσος, αλλά ποικίλουν.
Η θέσπιση ποινικής νομοθεσίας άρχισε το 1919,, οπότε και η χρήση των ναρκωτικων ορίστηκε ως εγκληματική πράξη. Το 1920 ορίστηκε ως εγκληματική πράξη και η εμπορία, η καλλιέργεια και η χρήση Ινδικής Κάνναβης. Η ηρωίνη μέχρι εκείνη την περίόδο και για τα επόμενα 20 χρόνια ήταν νόμιμη, αφού μόλις το 1940 ποινικοποιήθηκε η χρήση της. Το γεγονός αυτό καθώς και η τιμή της απέτρεψαν την χρήση της για πολλά χρόνια, γεγονός το οποίο άλλαξε όμως κατά την δεκαετία του ΄70. Κατά την δεκαετία του ’80, η αύξηση των θανάτων από ηρωίνη έιχε αρχίσει να γίνεται αισθητή. Έτσι, το 1987 ψηφίζεται νόμος σχετικά με την καταπολέμηση των ναρκωτικών, όπου γίνεται και το εφαλτήριο για τις μετέπειτα νομοθεσίες.
Σχετικά με την παγκόσμια κατάσταση
-Στη Δυτική και Κεντρική Ευρώπη, η ηρωίνη αντικαθίσταται μερικώς ως ουσία χρήσης από συνθετικά οπιοειδή, όπως η φαιντανύλη, η βουπρενορφίνη και η μεθαδόνη. Σε ορισμένες μάλιστα χώρες η πλειονότητα των εισαγωγών στα προγράμματα θεραπείας για οπιοειδή έχουν ως αιτία την εξάρτηση από αυτές τις ουσίες. Ειδικά για την Ελλάδα, η αύξηση των κατασχέσεων κάνναβης κατά δύο τρίτα το διάστημα 2011-2012 υποδηλώνει ότι η χώρα μπορεί να εξελίσσεται σε διαμετακομιστικό κέντρο της ουσίας. Τα λιμάνια της βορειοδυτικής Ελλάδας όπως και η Αδριατική χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά μεγάλων φορτίων φυτών της κάνναβης από την Αλβανία στη Δυτική Ευρώπη.
Επιπλέον, η βαλκανική οδός που διασχίζει Ελλάδα, Τουρκία, Βουλγαρία και άλλες χώρες με προορισμό τη Δυτική Ευρώπη παραμένει το βασικό δρομολόγιο για τη μεταφορά της αφγανικής ηρωίνης. Το 2012, Ελλάδα και Ρουμανία αντιπροσώπευαν το 37% του συνολικού αριθμού νέων διαγνώσεων του ιού HIV μεταξύ των χρηστών ενδοφλέβιων ναρκωτικών στην Ε.Ε.
– Aμερική: Παρά τη μείωση σε σχέση με προηγούμενα έτη, η Βόρεια Αμερική εξακολουθεί να έχει παγκοσμίως το μεγαλύτερο ποσοστό θνησιμότητας που σχετίζεται με τα ναρκωτικά (142,1 ανά εκατομμύριο κατοίκων ηλικίας 15-64). Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι θάνατοι από υπερβολική δόση, οι οποίοι σχετίζονται κυρίως με τη συνταγογράφηση οπιοειδών, υπερβαίνουν τους θανάτους από ανθρωποκτονίες και τροχαία. Η κατάχρηση συνταγογραφούμενων φαρμάκων στις ΗΠΑ εξακολουθεί να αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα για τη δημόσια υγεία, ενώ η κάνναβη είναι η ουσία με τη μεγαλύτερη διαθεσιμότητα, χρήση και παράνομη διακίνηση.
Η παγκόσμια διακίνηση κοκαΐνης που προέρχεται από τη Νότια Αμερική περιορίστηκε αισθητά στις μεγαλύτερες αγορές. Ωστόσο, ανησυχία προκαλεί στη Νότια Αμερική η κατανάλωση καπνιστικών μορφών κοκαΐνης. Η περιοχή της Κεντρικής Αμερικής και Καραϊβικής εξακολουθεί να αξιοποιείται από το τοπικό και διεθνές οργανωμένο έγκλημα για τη μεταφορά και τη διαμετακόμιση παράνομων ναρκωτικών από τη Νότια Αφρική προς τις αγορές της Βόρειας Αμερικής και της Ευρώπης.
-Αφρική: Η Ανατολική Αφρική γίνεται όλο και περισσότερο διαμετακομιστική οδός ηρωίνης που προορίζεται για τις αγορές της Νότιας και Δυτικής Ασίας. Η Νότια Αφρική εξακολουθεί να αποτελεί παγκόσμιο διαμετακομιστικό κέντρο ηρωίνης και κοκαΐνης. Νέες τάσεις παράνομης διακίνησης διεγερτικών τύπου αμφεταμίνης υποδηλώνουν την ανάπτυξη εγχώριων αγορών σε ολόκληρη την Αφρική.
Στην Αφρική γίνεται επίσης διακίνηση πρόδρομων χημικών ουσιών, κυρίως εφεδρίνης και ψευδοεφεδρίνης. Η επικράτηση της χρήσης κάνναβης παραμένει πηγή μεγάλης ανησυχίας στην αφρικανική ήπειρο. Παρά τις όποιες προσπάθειες εκρίζωσης, η κάνναβη καλλιεργείται παράνομα σε όλη την ήπειρο. Στη Βόρεια Αφρική συνεχίζεται η αύξηση των κατασχέσεων ρητίνης της κάνναβης.
– Aσία: Η περαιτέρω αύξηση στη διακίνηση και παραγωγή διεγερτικών τύπου αμφεταμίνης αποτελεί την κύρια πηγή δραστηριότητας που σχετίζεται με τα ναρκωτικά σε Ανατολική και Νοτιοανατολική Ασία. Η Κίνα αναφέρεται επίσης συχνά ως πηγή παραγωγής ψυχοδραστικών ουσιών. Στη Νότια Ασία η άνοδος της παραγωγής, διακίνησης και χρήσης μεθαμφεταμίνης και η κατάχρηση φαρμακευτικών σκευασμάτων που περιέχουν ναρκωτικές και ψυχοτρόπους ουσίες παραμένουν μεταξύ των σημαντικότερων προβλημάτων σε σχέση με τα ναρκωτικά.
Πηγές:my.aegean.gr, kathimerini.gr