Χριστίνα ΤσατσάμηΟ θάνατος του εμποράκου
Ένα από τα αριστουργήματα του Άρθουρ Μίλλερ ζωντανεύουν στο Εθνικό θέατρο και συγκεκριμένα από τις 24 Μαρτίου στην Κεντρική Σκηνή. Ο θάνατος του εμποράκου είναι από τα πιο συζητημένα θεατρικά έργα του Αμερικάνου θεατρικού συγγραφέα, ίσως γιατί πραγματεύεται μεταξύ άλλων πολιτικά και ηθικά θέματα, τα οποία φαντάζουν πιο σύγχρονα από ποτέ.
Θεατρικό έργο
Το έργο γράφτηκε το 1949. Το βασικό θέμα που αποτελεί και τον άξονα πάνω στον οποίο βασίζεται “ο θάνατος του εμποράκου” είναι το πως η ραγδαία ανάπτυξη του καπιταλισμού στην Αμερική σε συνάφεια με την διαρκή πίστη στο Αμερικανικό Όνειρο (American Dream) μπορούν να “φουσκώσουν” τα μυαλά των ανθρώπων της εποχής καθώς και τη μανία τους για συνεχή πλουτισμό. Συνεπώς εργάζονται σαν μηχανές θυσιάζοντας στο βωμό αυτού του ονείρου τις ελπίδες και τις φιλοδοξίες τους. Με άλλα λόγια καταλήγουν να πιστεύουν ότι η επικράτηση του ονείρου θα επιφέρει εκτός από την οικονομική ευμάρεια και την κοινωνική τους ανέλιξη. Ειδικά στην περίπτωση των οικογενειαρχών η πίεση είναι μεγαλύτερη, διότι μοχθούν για να συντηρήσουν την οικογένειά τους και να αυξήσουν την περιουσία τους με σκοπό να αποτελέσουν είδωλα και πρότυπα μίμησης στα μάτια των παιδιών τους. Ακολούθως αυτά όταν μεγαλώσουν θα κληθούν να κάνουν ένα επάγγελμα αντάξιο του πατέρα τους, ώστε να υπηρετήσουν κι αυτοί με τη σειρά τους τη διεκπεραίωση του αμερικανικού ονείρου.
Η παράσταση
Η παράσταση ξεκινάει με την επιστροφή του Ουίλλυ στο σπίτι του από εργασιακό ταξίδι. Στον πρωταγωνιστικό ρόλο του εμποράκου, ο Πέτρος Φιλιππίδης. Ο ηθοποιός που τον έχουμε συνηθίσει σε κωμικούς ρόλους, έρχεται αντιμέτωπος με έναν κόντρα ρόλο, ενσαρκώνοντας τον τραγικό χαρακτήρα του Ουίλλι Λόμαν, του εμπόρου ο οποίος προσπαθεί να τα βγάλει πέρα συντηρώντας την οικογένειά του έχοντας δουλέψει αδιάκοπα στη ζωή του. Ο Φιλιππίδης επί σκηνής μεταμορφώνεται σε έναν εμποράκο που εκφράζει με απρόσμενα εντυπωσιακό τρόπο την στεναχώρια και την απελπισία του Ουίλλι ο οποίος ζει με γνώμονα τις ιδέες και την αξιοπρέπειά του σε μια κοινωνία στην οποία εξαντλημένος πλέον δεν μπορεί να αποδώσει όπως στο παρελθόν.
Έτσι, προσπαθεί επίμονα να μεταδώσει στους δυό του γιούς, τον ελαφρόμυαλο Χάπι και τον προσγειωμένο αλλά χωρίς δουλειά Μπίφ αυτό τον ζήλο για εργασία, έχοντας για τον τελευταίο μεγάλες προσδοκίες.
Ο Ουίλι Λόμαν με τη γυναίκα του και με τους δυό του γιους.
Χαμένος μέσα στις ψευδαισθήσεις του, προσπαθεί μέσα από μια εσωτερική σύγκρουση με τον εαυτό του να διατηρήσει την ισορροπία τόσο τη δική του όσο και της οικογένειάς του. Τα χτυπήματα που δέχεται είναι πολλά εκ των οποίων και η απόλυσή του, η οποία σηματοδοτεί το τέλος της προσπάθειάς του για το αμερικανικό όνειρο. Καιρός να αναλάβουν δράση οι γιοί του στους οποίους έχει εναποθέσει τις ελπίδες του. Εκείνοι όμως αδρανούν, έχοντας δικά τους σχέδια.
Πέτρος Φιλιππίδης, Πέγκυ Σταθακοπούλου, Αλέξανδρος Λογοθέτης
Ανήμπορος να ανταποκριθεί στους ρυθμούς της κοινωνίας του, που τον θέλει ανήθικο και συμφεροντολόγο, προτιμά να θυσιαστεί για χάρη της οικογένειάς του, αφήνοντας πίσω τα κεκτημένα του.
Σύμφωνα με τον συγγραφέα, η κατάληξη του Ουίλλυ Λόμαν δείχνει την ανάγκη να προστατέψει την προσωπική του αξιοπρέπεια, μια πράξη που αποτυπώνει συνάμα το ήθος του τραγικού ήρωα. Βλέπουμε εν τέλει ότι το Αμερικανικό Όνειρο διαψεύδεται όχι μόνο στη σκέψη του συγγραφέα αλλά και από τους ίδιους τους ήρωες του δράματος.
Ο θάνατος του εμποράκου είναι ένα έργο που έχει προεκτάσεις και στη σημερινή κοινωνία της ηθικής παρακμής. Εξαιτίας των γρήγορων ρυθμών, η αξιοπρέπεια συχνά εκλείπει και το συμφέρον είναι η κινητήρια δύναμη των “δυνατών”. Η διαφορά του έμπορου από τον εμποράκο είναι ότι ο τελευταίος, λόγω της προσωπικής του ιδιοσυγκρασίας λειτουργεί με βάση την ηθική του.
Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση – Σκηνοθεσία: Σταμάτης Φασουλής
Σκηνικά: Γιώργος Γαβαλάς
Κοστούμια: Ντένη Βαχλιώτη
Μουσική: Nalyssa Green
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Βοηθός σκηνοθέτη: Γιώργος Λύρας
Διανομή: Πέτρος Φιλιππίδης, Πέγκυ Σταθακοπούλου, Αλέξανδρος Λογοθέτης, Γιάννης Στόλλας, Θύμιος Κούκιος, Εύα Βάρσου, Νεκταρία Γιαννουδάκη, Γιώργος Δεπάστας, Βάσια Χρήστου, Δημήτρης Κίτσος, Γιάννης Τσορτέκης, Χάρης Τζωρτζάκης
Φωτογράφος παράστασης:Γιώργος Καβαλλιεράκης
Ημέρες και ώρες παραστάσεων
Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 20:30
Κυριακή 17:30
Τιμές εισιτηρίων: 20€, 15€, 10€ (φοιτητικό), κάθε Πέμπτη ενιαία τιμή 13€
Το τρέιλερ της παράστασης: