Μαρία ΣτρατήγηΗ ποίηση του Πάμπλο Νερούδα είναι επαναστατική, δραματική και ερωτική και συνεχίζει να μας αγγίζει.
Δε σ’αγαπώ
Δε σ’ αγαπώ σαν να ‘σουν ρόδο αλατιού, τοπάζι,
σαΐτα από γαρούφαλα που τη φωτιά πληθαίνουν:
σ’ αγαπώ ως αγαπιούνται κάποια πράγματα σκούρα,
μυστικά, μέσ’ από την ψυχή και τον ίσκιο.
Σ’ αγαπώ καθώς κάποιο φυτό που δεν ανθίζει,
μα που μέσα του κρύβει το λουλουδόφως όλο,
και ζει απ’ τον έρωτά σου σκοτεινό στο κορμί μου
τ’ άρωμα που σφιγμένο μ’ ανέβηκε απ’ το χώμα.
Σ’ αγαπώ μη γνωρίζοντας πώς, από πού και πότε,
σ’ αγαπώ στα ίσια δίχως πρόβλημα ή περηφάνια:
σ’ αγαπώ έτσι γιατί δεν ξέρω μ’ άλλον τρόπο,
παρά μ’ ετούτον όπου δεν είμαι μήτε είσαι,
που το χέρι σου πάνω μου το νιώθω σαν δικό μου
που όταν κοιμάμαι κλείνουν και τα δικά σου μάτια.
Pablo Neruda
***
Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες χαρακτήρισε τον Χιλιανό ποιητή Πάμπλο Νερούδα, ως τον «σπουδαιότερο ποιητή του 20ου αιώνα».
Πολιτικοποιημένος, ερωτικός, επαναστάτης, με τα έργα του να είναι τα πιο πολυδιαβασμένα έργα ισπανόφωνου δημιουργού.
Το πραγματικό του όνομα ήταν Ρικάρντο Νεφταλί Ελιέθερ Ρέγιες Μποσοάλτο, υιοθέτησε το ψευδώνυμο «Πάμπλο Νερούδα» στα 20 του χρόνια (το οποίο αργότερα και νομιμοποίησε) προς τιμήν του Τσέχου ποιητή Γιαν Νερούντα.
Το 1945 λαμβάνει το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας, ενώ από το 1948 ως το 1952 έζησε εξόριστος στην Αργεντινή, καθώς με την απαγόρευση του κομμουνισμού στην πατρίδα του καταζητούνταν.
Παρότι μέλος του κομμουνιστικού κόμματος της Χιλής, οι στίχοι του είναι πιο δυνατοί από κάθε ιδεολογία, και κάποια έργα του θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ακόμη και πολιτικά μανιφέστα.
Το 1950 εκδίδεται το περίφημο «Κάντο Χενεράλ» στο Μεξικό, ενώ κυκλοφορεί παράνομα και στη Χιλή και μέσα σε λίγες εβδομάδες μεταφράζεται σε 10 γλώσσες. Το 1952, ενώ βρίσκεται εξόριστος στην Ιταλία, ενημερώνεται ότι μπορεί να επιστρέψει στη Χιλή, αφού έχει σταματήσει πλέον η δίωξή του, όπου και γίνεται δεκτός με ενθουσιασμό.
Ένα χρόνο αργότερα, το 1953, παραλαμβάνει το βραβείο Στάλιν, σύντομα όμως η πίστη του στο κόμμα θα κλονιστεί μετά τις αποκαλύψεις για τα εγκλήματα του καθεστώτος του Στάλιν από τον Χρούστσεφ.
Το 1971 λαμβάνει το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, γεγονός απρόσμενο καθώς η Σουηδική Ακαδημία απέφευγε να βραβεύει κομμουνιστές. Μόλις δύο χρόνια μετά ο Πάμπλο Νερούδα πεθαίνει μετά από μια άνιση μάχη με τον καρκίνο.
Το καθεστώς του Αγκούστο Πινοσέτ απαγορεύει να γίνει η κηδεία του ποιητή δημόσιο γεγονός, κάτι που αποδεικνύει το πόσο σημαντικό ήταν το έργο του. Παρά τις απαγορεύσεις τεράστιο πλήθος κόσμου συνοδεύει τον ποιητή στην τελευταία του κατοικία και, αναπόφευκτα, η κηδεία του Νερούδα γίνεται η πρώτη δημόσια διαμαρτυρία ενάντια στη στρατιωτική δικτατορία της Χιλής. Τα έργα του παρέμειναν απαγορευμένα στη Χιλή μέχρι και το 1990.