Ευα ΜπεσλεμέΌλα όσα καταγράψαμε στην επίσκεψη μας στο Σανατόριο της Πάρνηθας. Εκεί, όπου οι μνήμες και οι εικόνες από μία άλλη εποχή, ξαναζωντανεύουν.
«Αγαπούμε την γη, τους ανθρώπους και τα ζώα.
Τα ερπετά, τον ουρανό και τα έντομα.
Είμαστε, είμαστε και εμείς όλα μαζί.
Μαζί κι ο ουρανός και η γη». – Γιάννης Ρίτσος,(απόσπασμα από την Εαρινή Συμφωνία)
Σε απόσταση μόλις 2 χιλιομέτρων από το Καζίνο της Πάρνηθας, στέκει το εγκαταλελειμμένο Σανατόριο της Πάρνηθας, εύκολα προσβάσιμο για περαστικούς και επισκέπτες.
Η ιστορία του κτηρίου ξεκινά περίπου στο 1914, όπου η Ιερά Μονή Ασωμάτων θα παραχωρήσει στον Ευαγγελισμό, συγκεκριμένη έκταση στην Πάρνηθα, με σκοπό την δημιουργία Σανατορίου- νοσοκομειακής μονάδας για φυματικούς. Το υψόμετρο και το κλίμα της περιοχής, κρίθηκε το πλέον κατάλληλο για την νοσηλεία των φυματικών· και έτσι ο Ευαγγελισμός προχώρησε άμεσα, στην δημιουργία του Σανατορίου.
Στα χρόνια που ακολούθησαν, η φυματίωση βρέθηκε σε σημαντική έξαρση, προκαλώντας τον θάνατο σε χιλιάδες ανθρώπων σε όλη την χωρά. Στο Σανατόριο της Πάρνηθας θα νοσηλευτεί πλήθος φυματικών, ανάμεσα στους οποίους βρέθηκαν και οι ποιητές: Γιώργος Κοτζιούλας και Γιάννης Ρίτσος.
Ο τελευταίος, θα νοσηλευτεί στο Σανατόριο από τον Οκτώβριο του 1937 ως τον Απρίλιο του 1938. Στο διάστημα αυτό, ο Γιάννης Ρίτσος θα γράψει δύο ποιήματα, ένα εκ των οποίων είναι η γνωστή Εαρινή Συμφωνία.
Μετά την ανακάλυψη της πενικιλίνης, το Σανατόριο γνώρισε σταδιακά την παρακμή. Ώσπου το 1965, το κτήριο θα παραχωρηθεί στην ιδιοκτησία του ΕΟΤ. Οι εγκαταστάσεις του θα στεγάσουν το Ξενοδοχείο Ξενία και μετέπειτα την Σχολή Τουριστικών Επαγγελμάτων, η οποία λειτούργησε μέχρι το 1985. Έκτοτε, οι εγκαταστάσεις του παραμένουν σε πλήρη εγκατάλειψη.
Παρόλο που μετά τον σεισμό του 99′ το κτήριο κρίθηκε ακατάλληλο προς επίσκεψη, τόσο το μεγαλείο του όσο και οι μύθοι που φαίνεται να το συνοδεύουν, συνεχίζουν να προσελκύουν, μέχρι και σήμερα, πλήθος ανθρώπων που επιθυμεί να εξερευνήσει και να φωτογραφίσει το κτίσμα.
Σε πρώτη όψη ο επισκέπτης θα αντικρίσει ένα μεγαλοπρεπές κτήριο, αποτελούμενο από τρεις ορόφους, δύο υπόγεια και ένα- σημαντικά μεγάλο -προαύλιο χώρο. Το Σανατόριο εμφανίζεται μέσα σ’ένα εντυπωσιακό, διττό, περιβάλλον με πυκνή βλάστηση- περιμετρικά του κτηρίου- και απογυμνωμένες βουνοκορφές, με καμένους κορμούς δέντρων, πολύ κοντά σε αυτό. 
Το κτήριο φαίνεται να έχει ταλαιπωρηθεί τόσο από τον χρόνο, όσο και από τους περαστικούς, οι οποίοι έχουν ξεγυμνώσει κυριολεκτικά, οποιαδήποτε περιουσία του ανήκε. Πλέον, ανάμεσα στους ατελείωτους διαδρόμους, θα συναντήσει κανείς, κατεστραμμένες καρέκλες, ξύλινες πόρτες, και σκουπίδια. Ενώ οι τοίχοι, φέρουν λίγο από την τέχνη, τα συναισθήματα και τα συνθήματα των επισκεπτών.
Πολλοί θα βρεθούν εκεί, προσμένοντας να ζήσουν μία ιστορία, αρκετά τρομακτική για να διηγηθούν στην παρέα τους. Άλλοι πάλι, περιπλανώμενοι στον άδειο χώρο, προσπαθούν να ανασύρουν μνήμες από μία αλλοτινή απόχη. Ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι, που με μοναδική τους συντροφιά την φωτογραφική τους μηχανή, μαγεύονται απλώς από τις καλά κρυμμένες ομορφιές του χώρου.
Προσωπικά, ούτε άκουσα ούτε είδα κάτι το τρομακτικό στο Σανατόριο. Έχοντας επισκεφτεί το κτήριο, τρεις φορές σε διάστημα ενός μήνα, μπορώ να πω, πως η αίσθηση στο χώρο είναι σίγουρα ιδιαίτερη. Η ατμόσφαιρα στα υπόγεια είναι λίγο βαριά, λόγω του σκοταδιού που επικρατεί και της βαριάς μυρωδιάς-στο δεύτερο υπόγειο- που προέρχεται από ξεχασμένες μπογιές και σκουπίδια.
Ενώ, αυτό που ξεχώρισα περισσότερο, είναι η θέα από τα παράθυρα του κτηρίου. Μετακινούμενη από το ένα δωμάτιο στο άλλο, η θέα από το παράθυρο πραγματικά μεταμορφωνόταν, το ίδιο και η ατμόσφαιρα στον χώρο. Σε αυτό φυσικά συνέβαλε και το περιβάλλον που επικρατούσε στο κάθε δωμάτιο. Ορισμένα ήταν πλήρως σκοτεινά, με σφραγισμένα παράθυρα, σε άλλα οι τοίχοι ήταν ντυμένοι με graffiti, ενώ υπήρχαν μερικά πιο μυστικιστικά- με περίεργα σύμβολα στους τοίχους και στο δάπεδο.
Πάραυτα, αυτή η απότομη αλλαγή στην αίσθηση από τον έναν χώρο στον άλλον, σε συνδυασμό με την ιστορία του κτηρίου και τους μύθους, που λίγο πολύ, όλοι μας έχουμε ακούσει· πιστεύω πως είναι ο πραγματικός θησαυρός του Σανατορίου.
Το ίδιο εντυπωσιακό είναι επίσης και το Πάρκο των Ψυχών, έργο του γλύπτη Σπύρου Ντασιώτη, το οποίο βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το Σανατόριο. Πρόκειται για γλυπτά από κορμούς δέντρων, προς τιμήν των ανθρώπων που έχασαν την ζωή τους από την φυματίωση. Το πάρκο λειτουργεί από το 2012 και η είσοδος στο κοινό είναι ελεύθερη.