Μάνος CoffeeΚομψή η θεωρία! Μα τι ειναι αυτό που μας απωθεί από το να δεχτούμε οτι για παράδειγμα ο κόσμος μας δομείται από μια άπειρία μικροσκοπικών David Bowie;!
Αφενός περιοριζόμαστε από την απλoύστατη φιλοσοφική αρχή, γνωστή και ως «Το Ξυράφι του Occam», σύμφωνα με την οποία ‘κανείς δεν θα πρέπει να προβαίνει σε περισσότερες εικασίες από όσες είναι απαραίτητες’. Εν ολίγοις ένα μοντέλο μικροσκοπικών rock star θα μπορούσε να λειτουργήσει εξίσου καλά (υπό πολλές προϋποθέσεις) με τις γνωστές θεωρίες στοιχειωδών σωματιδίων, αλλά μοιάζει να είναι λίγο απίθανο μιας και χρειάζεται πολλές παραμέτρους για να περιγράψει την πραγματικότητα! Με παρόμοια λογική εκλέγουμε την πιο πιθανή θεωρία για το εκάστοτε πρόβλημα, ανεξαρτήτως όμως του πόσο παράλογη μπορεί να φαίνεται. Εάν δε, η εν λόγω θεωρία επιβεβαιώνεται και από τα πειραματικά δεδομένα τότε γίνεται αποδεκτή. Χωρίς το πείραμα η όποια φυσική θεωρία αντιμετωπίζεται ως μια ξέχωριστή φιλοσοφία.
Τουλάχιστον τρείς δεκατίες μετά από συνεχή βελτίωση των ανιχνευτών του L.I.G.O. (Παρατηρητήριο Βαρυτικών Κυμάτων με Συμβολόμετρο Λέιζερ) και πολλές λανθασμένες ανιχνεύσεις, εντοπίσθηκε εν τέλει στις 14 Σεπτεμβρίου του 2015 , το πολυπόθητο σήμα που ταίριαζε με τις θεωρητικές προβλέψεις για βαρυτικό κύμα από μια σύγκρουση και σύμπτυξη δυο μελανών οπών (μεγέθους περίπου 36 φορές τη μάζα του Ήλιου η μία και 29 μάζες Ήλιου η δεύτερη), ένα γεγονός που συνέβη 1,3 δισεκατομμύρια έτη φωτός μακρυά μας! Ύστερα από εκτενή ανάλυση των δεδομένων, με ταυτόχρονη απόρριψη των άχρηστων πληροφοριών που κατέγραψαν οι ανιχνευτές επιβεβαιώθηκε στις 11 Φλεβάρη του 2016 επίσημα, ότι πρόκειται πράγματι για ένα βαρυτικό κύμα που έφτασε στη Γή.
Η δυσκολία του πειράματος έγκειται στο ότι τέτοιου είδους κύματα αλληλεπιδρούν ελάχιστα με την ύλη, ενώ οι ανιχνευτές οφείλουν να είναι υπερευαίσθητοι σε τέτοιο βαθμό που να αντιλαμβάνονται δονήσεις σε υποατομικό επίπεδο. Ένα ακόμη εμπόδιο στον εντοπισμό τους είναι ο θόρυβος που καταγράφεται από το περιβάλλον (όπως π.χ. τα φορτηγά που διασχίζουν μια λεωφόρο χιλιόμετρα μακρυά). Για το σκοπό αυτό έχουν τοποθετηθεί δυο ανιχνευτές, ένας στη Louisiana και ένας στη Washington, με περίπου 3,000 χιλιόμετρα να τους χωρίζουν και τον κάθε έναν απο αυτούς άριστα μονωμένο από το περιβάλλον με ισχυρά αντικραδασμικά συστήματα. Την ανατριχιαστική στιγμή της ανακάλυψης του βαρυτικού σήματος, έγινε ουσιαστικά ταυτοποίηση της «βροντής» που «αισθάνθηκαν» οι ανιχνευτές και διαπιστώθηκε ότι είχαν κοινή μορφή και μάλιστα ίδια με αυτή που υποδείκνυαν τα μαθηματικά του Einstein…
Λίγη απομυθοποίηση δεν έβλαψε όμως ποτέ κανέναν. Ένας ανιχνευτής L.I.G.O. δεν είναι τίποτε άλλο από ένα κοινό συμβολόμετρο. Όπως προδίδει η ίδια η λέξη ένα τέτοιο όργανο προκαλεί φαινόμενα συμβολής από φωτεινές δέσμες laser σε μια οθόνη (για την ακρίβεια την ίδια φωτεινή δέσμη η οποία διαχωρίζεται σε δυο, με τη βοήθεια ειδικού κατόπτρου). Φαινόμενα συμβολής παρατηρούμε καθημερινά χωρίς να το συνειδητοποιούμε ακόμα και στις σαπουνόφουσκες, όπου ανάλογα την οπτική μας γωνία εμφανίζονται ιριδίζουσες λωρίδες. Η συμβολή των κυμάτων (το laser είναι και αυτό μια ακτινοβολία μονοχρωματική), προκύπτει απ’ την διαφορά της διαδρομής που εκτελεί το καθένα από αυτά για τον οποιοδήποτε λόγο.
Το αποτέλεσμα, σε αυτό το απλό συμβολόμετρο, είναι η εμφάνιση φωτεινής κηλίδας στην οθόνη (ενίσχυση), ή η εξαφάνισή της από την οθόνη (ακύρωση) ανάλογα την απόσταση που έχει διανύσει η κάθε δέσμη στους κινητούς βραχίονες της συσκευής (δές βίντεο ανωτέρω). Αυτό που συμβαίνει όταν ένα βαρυτικό κύμα διαπερνά τη Γη, είναι οτι αυτή με τη σειρά της πάλλεται ακανόνιστα (όπως ένας ζελές) και οι βραχίονες της συσκευής μετατοπίζονται ελαφρώς λόγω της κίνησης αυτής. Εμφανίζεται λοιπόν ένα τρεμμάμενο σήμα στην οθόνη λόγω των αλεπάλληλων ενισχυτικών και ακυρωτικών συμβολών και …voilà! Εντοπίσαμε ένα βαρυτικό κύμα με ευαισθησία στην μετακίνηση των βραχιόνων, της τάξεως μερικών χιλιοστών της διαμέτρου ενός πρωτονίου! (Ασύλληπτη ακρίβεια για τον οποιοδήποτε νου.)
Μια ανάσα εδώ αρκεί για να αναλογισθούμε το τι μας επιφυλάσσει το μέλλον. Ας μην ξεχνάμε την ώθηση στην ανάπτυξη της τεχνολογίας που έδωσε το πείραμα στο C.E.R.N. χάρη στο οποίο μπορείς εσύ τώρα να διαβάζεις αυτές τις γραμμές μέσω απομακρυσμένου υπολογιστή! Ήδη ετοιμάζεται νέος ανιχνευτής που θα εκτοξευθεί στο διάστημα για ακόμη πιο ακριβή αποτελέσματα, υπό την ονομασία Laser Interferometer Space Antenna. Αγαπητοί φίλοι της sci-fi κοινότητας αφήστε την φαντασία σας να οργιάσει, καθώς η ίδια η επιστήμη έχει πλέον τεθεί «εκτός ελέγχου».
‘Η φυσική είναι σαν το σεξ: Σίγουρα υπάρχουν κάποια πρακτικά αποτελέσματα, αλλά δεν είναι αυτός ο λόγος για τον οποίο το κάνουμε!’
Richard P. Feynman
Περισσότερες πληροφορίες : Ο Θεός