Χριστίνα ΤσατσάμηΠρόκειται για τη θεατρική παράσταση του καταξιωμένου Λιθουανού σκηνοθέτη Oscar Kursunovas ‘Μιράντα’, η οποία βασίζεται στην Τρικυμία (The Tempest), ένα από τα τελευταία και πιο σημαντικά έργα του William Shakespeare, γραμμένο περίπου το 1610- 1611.
Η Μιράντα ,όμως, δεν είναι άλλη μία από τις πολλές παραστάσεις που βασίζονται στη δραματοποίηση γνωστών και δημοφιλών στο κοινό μυθιστορημάτων.
Αντιθέτως, ο σκηνοθέτης της παράστασης εμπνεύστηκε το έργο του πάνω στην ανάγνωση που έκανε ο Jan Kott προσαρμόζωντας το κλασσικό έργο στη σημερινή εποχή. Για τον Oscar Koursunovas η Τρικυμία είναι μια προσωπική υπόθεση, διότι ο ίδιος υπήρξε “υπήκοος” της Σοβιετικής Ένωσης και στην ουσία η Τρικυμία είναι η δική του αλληγορία ώστε να μιλήσει για τις ατελείωτες και παράλογες μάχες που γίνονται για την εξουσία και την κατάκτησή της.
«Η Τρικυμία είναι το γεμάτο πάθος ξεκαθάρισμα των λογαριασμών με τον πραγματικό κόσμο.» -Jan Kott
Λίγα λόγια για την ιστορία της Τρικυμίας.
Έπειτα από τον άδικο σφετερισμό της εξουσίας του δούκα του Μιλάνου, του Πρόσπερο, μέσω συνωμοσιών του αδερφού του και του βασιλιά της Νάπολης, εκείνος και η μικρή του κόρη Μιράντα αφανίζονται από τη χώρα και εγκαταλείπονται σε μία βάρκα. Σώζονται, ωστόσο, και καταλήγουν σε ένα ερημονήσι όπου εκεί ανακαλύπτουν τα κρυμμένα μυστικά του. Επιπλέον, ο Πρόσπερο αποκτά μαγικές ιδιότητες στο νησί, απελευθερώνοντας το αιθέριο πνεύμα ονόματι Άριελ, το οποίο στη συνέχεια τον υπηρετεί, αλλά ο ίδιος γίνεται και ο μέντορας της μικρής Μιράντα. Δώδεκα χρόνια μετά, όπου τότε αρχίζει και η εκτύλιξη των γεγονότων στη θεατρική παράσταση, ο Πρόσπερο έχει εξελίξει τις μαγικές του δυνάμεις και καταφέρνει να προκαλέσει μια τρικυμία με σκοπό να ναυαγήσουν οι παλαιοί του συνωμότες. Εν τέλει, οι συνωμότες συνειδητοποιούν το μέγεθος της αδικίας τους προς τον Πρόσπερο, επιστρέφοντάς του το δουκάτο του. Το αιθέριο πνεύμα ελευθερώνεται, η Μιράντα αρραβωνιάζεται τον αγαπημένο της Φερντινάντο, γιο του βασιλιά, και όλοι είναι ευτυχισμένοι..
«Η τρικυμία πέρασε, τα μάγια λύθηκαν και η παράσταση τελείωσε. Η ζωή ξαναρχίζει τέτοια, όπως ήταν και πριν, για τους ήρωες του δράματος και για τους θεατές. Κι έτσι, η ιστορία ξαναγυρίζει στην αφετηρία της, σαν να μην συνέβη τίποτα.» -Jan Kott
Η αλληγορία
Η παράσταση τοποθετείται χρονολογικά λίγο πριν το τέλος της δικτατορίας των Συνταγματαρχών. Μία εποχή όπου επικρατεί ακόμα η φίμωση των ελεύθερων απόψεων και ιδεών, φίμωση και συνεπακόλουθη εξορία των ανθρώπων που προάγουν το πνέυμα, και γενικότερα την απολυταρχία. Πατέρας και κόρη, Πρόσπερο και Μιράντα, ζουν “εξόριστοι” σε ένα διαμέρισμα περιτριγυρισμένο από σκόρπια βιβλία, το οποίο λειτουργεί ως η μόνη τους πνευματική αντίσταση στο υπάρχον καθεστώς αλλά και στην εξουσία. Οι δυό τους παλεύουν ασταμάτητα με την τρικυμία, με τα κύματα που υψώνονται πάνω και ολόγυρα τους, ψυχαγωγούνται, διασκεδάζουν, συνηθίζουν αλλά και τυραννιούνται μέχρι που τελικά λυτρώνονται. Το διαμέρισμα αποτελεί, λοιπόν, το δικό τους “ερημονήσι”, στο οποίο ως αφανισμένοι προσπαθούν εναγωνίως ο ένας με τη βοήθεια του άλλου να ξεφύγουν από την ζοφερή πραγματικότητα της χούντας, ώστε να βρούν την πολυπόθητη πνευματική λύτρωση.
Ιωάννα Παππά και Λαέρτης Μαλκότσης
Ποιά είναι όμως η Μιράντα;
Η Μιράντα αποτελεί την ψυχή του Πρόσπερο, την κινητήρια δύναμή του. Είναι εκείνη η οποία τον ωθεί στο να πιστεύει και να αγωνίζεται για ένα καλύτερο αύριο, σε μία εξιλέωση. Δεν είναι μία “αφελής πριγκίπισσα”, απορροφημένη στις δικές τις “κοριτσίστικες” σκεψεις. Είναι το πνευματικό παιδί του Πρόσπερο, που στο θεατρικό σανίδι παίρνει σάρκα και οστά και μεταμορφώνεται σε ένα αθώο πλάσμα με εσωτερικό δυναμισμό και ισχυρή θέληση, ένα κορίτσι που παλεύει μαζί με τον Πρόσπερο στην τρικυμία της ζωής της.
Έχοντας παρακολουθήσει μια τέτοια παράσταση ο θεατής μπαίνει στη θέση του εξόριστου Πρόσπερο για να κατανοήσει την επιτακτική ανάγκη για τη δημιουργία της δικής του “Μιράντας” σε εποχή ηθικής σήψης και παρακμής.
Ιωάννα Παππά – Μιράντα
Μία παράσταση ικανή να δημιουργήσει έντονα συναισθήματα στους θεατές, χάρη της εξαιρετικής ερμηνείας των Λαέρτη Μαλκότση και Ιωάννας Παππά, να προβληματίσει όσον αφορά τη δύναμη και την επιρροή που ασκεί η εξουσία στους ανθρώπους, με σκοπό να δυναμώσει τις άμυνές μας απέναντί της, υπενθυμίζοντάς μας ότι οι “Μιράντες” υπάρχουν μέσα μας αρκεί να ψάξουμε να τις βρούμε και να τις αναθρέψουμε.
Γιατί στην τελική όλοι έιμαστε ικανοί να παλέψουμε σε περιόδους τρικυμίας, αρκεί να θέλουμε να αντισταθούμε, να ανατείνουμε την ψυχή μας και να πιστέψουμε σε αυτό, όπως πίστεψε ο Πρόσπερο στη Μιράντα.
Λαέρτης Μαλκότσης και Ιωάννα Παππά
«Οι δυό τους παλεύουν ασταμάτητα με την τρικυμία, με τα κύματα που υψώνονται πάνω και ολόγυρα τους, ψυχαγωγούνται, διασκεδάζουν, συνηθίζουν αλλά και τυραννιούνται μέχρι που τελικά λυτρώνονται.»
Συντελεστές παράστασης
Μετάφραση: Νίκος Χατζόπουλος
Διασκευή – Σκηνοθεσία: Oscar Kursunovas
Σκηνικά – Κοστούμια: Dainius Liskevicius
Μουσική: Antanas Jasenka
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
Δραματολόγος παράστασης: Έρι Κύργια
Βοηθός σκηνογράφου: Τίνα Τζόκα
Βοηθός σκηνοθέτη: Ελένη Μιχαηλίδου
Φωτογράφος: Βάσια Αναγνωστοπούλου
Παίζουν οι: Λαέρτης Μαλκότσης, Ιωάννα Παππά
*Η παράσταση έχει ξεκινήσει από τις 25 Νοεμβρίου, στο Θέατρο Πορεία, Τρικόρφων 3-5