Το κουκλόσπιτο, στο θέατρο Οδού Κυκλάδων

“Παραμελείς το ιερότερο χρέος σου, το χρέος απέναντι στον άντρα σου και τα παιδιά σου.”

“Έχω κι άλλο χρέος, ιερότερο. Το χρέος απέναντι στον εαυτό μου.”

Η παγκόσμια δραματουργία, η θέση της γυναίκας και ο κόσμος συνολικά θα ήταν διαφορετικός αν ο διορατικός Ερρίκος Ίψεν, δεν έγραφε ποτέ το «Κουκλόσπιτο». Ένα έργο σύμβολο, που αμφισβήτησε το 1879 τον ιερό θεσμό του γάμου και μίλησε για έννοιες άγνωστες (τότε), όπως η θέση της γυναίκας στο γάμο, η αυτοπραγμάτωση, η εξουσία της αγάπης, η χειραγώγηση της συντροφικότητας, θεωρήθηκε καταστροφικό και προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις από την πουριτανική κοινωνία. Όμως στην Ελλάδα του σήμερα δεν είναι απλώς επιθυμία, αλλά ανάγκη να γνωρίσουμε ή να ξανασυστηθούμε με τη Νόρα: το δραματουργικά παγκόσμιο σύμβολο Ηθικής και Ελευθερίας.

Ένα υπέροχο και καλά δομημένο «Κουκλόσπιτο» λοιπόν, στήθηκε στο Θέατρο Οδού Κυκλάδων- Λευτέρης Βογιατζής πριν λίγες μέρες. Εκεί, ο Γιώργος Σκεύας «ανακαινίζει»-εκσυγχρονίζει το Κουκλόσπιτο και αφήνει μέσα του να ζήσουν οι συγκλονιστικοί του ήρωες.

“Πρέπει να ξεδιαλύνω ποιος έχει δίκιο, η κοινωνία ή εγώ.” – Νόρα

ΥΠΟΘΕΣΗ

Η Νόρα είναι η κόρη-κούκλα ενός διεφθαρμένου τραπεζικού, ο οποίος κινδύνεψε να αποκαλυφθεί η κατάχρηση χρημάτων που είχε κάνει, από τον νεαρό δικηγόρο Τόρβαλντ, τον επί κεφαλής της υπόθεσης. Αυτό όμως δεν συνέβη, γιατί ο Τόρβαλντ ερωτεύτηκε, παντρεύτηκε τη Νόρα και την πήρε μαζί του, σε ένα νέο κουκλόσπιτο. Ένα απροσδόκητο πρόβλημα υγείας του Τόρβαλντ, αναγκάζει τη Νόρα να δανειστεί χρήματα από έναν απατεώνα, για να φροντίσει την αποκατάσταση της υγείας του συζύγου της, χωρίς φυσικά να του αποκαλύψει τίποτα. Ύστερα από χρόνια, αφού ο Τόρβαλντ έχει σωθεί και η ζωή της οικογένειας κυλά ομαλά, όλα μοιάζουν ρόδινα. Όμως η αποκάλυψη της αλήθειας της Νόρας, θα εξοργίσει τον Τόρβαλντ, ο οποίος βάζει τον φόβο του για την κατακραυγή του κόσμου και τον κοινωνικό διασυρμό πάνω τη σύζυγό του. Η αποκάλυψη αυτής της αλήθειας, είναι που επαναπροσδιορίζει τη Νόρα και την οδηγεί σε τελεσίδικες αποφάσεις. Εγκαταλείπει τον άντρα της και τα παιδιά της, για να καταστρέψει το ψεύτικο και σαθρό κουκλόσπιτο που ζούσε τόσα χρόνια και να στραφεί στην αλήθεια της. Στην αλήθεια που θα την μετατρέψει σε ένα συνειδητοποιημένο και ουσιαστικό πρότυπο για τα παιδιά της.

«Πιστεύω πως πάνω από μάνα και σύζυγος, είμαι άνθρωπος.» – Νόρα

Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Ο Ερρίκος Ίψεν, ήταν Νορβηγός θεατρικός συγγραφέας, σκηνοθέτης και ηθοποιός κι ένας από τους πρωτοπόρους της σύγχρονης ευρωπαϊκής δραματουργίας. Ο συγγραφέας γεννήθηκε και μεγάλσε στη μικρή πόλη Skien, με ευκατάστατους γονείς, που ήταν μέλη πολύ διάσημων οικογενειών. Λίγα χρόνια όμως μετά ο πατέρας του χρεοκόπησε και οδηγήθηκε εκείνος στον αλκοολισμό και η γυναίκα του στην εκκλησία, κάτι που επηρέασε πολύ το έργο του συγγραφέα. Ο Ίψεν, εργάστηκε επί σειρά ετών στην πατρίδα του, την οποία όμως εγκατέλειψε για το Σορέντο της Ιταλίας, όντας πολύ απογοητευμένος από τη ζωή του στο (σημερινό) Όσλο. Ύστερα από σχεδόν 30 χρόνια και αφού έχει ορθοποδήσει οικονομικά και έχει διαπρέψει και καταξιωθεί σαν καλλιτέχνης, επιστρέφει στη Νορβηγία. Εκεί ολοκληρώνει την πλούσια και σπουδαία συγγραφική του συλλογή με τα 2 τελευταία έργα του.

Η χρεοκοπία και η ταξική πτώση της οικογένειας έπαιξαν μεγάλο ρόλο στο μετέπειτα έργο του Ίψεν. Οι χαρακτήρες στα έργα του συχνά καθρεφτίζουν τους γονείς του, και τα θέματα του συχνά ασχολούνται με θέματα οικονομικών δυσκολιών, καθώς και ηθικές συγκρούσεις που προέρχονται από σκοτεινά μυστικά κρυφά από την κοινωνία. Τον Ίψεν χαρακτηρίζει η έντονη διάθεση να θίξει ευαίσθητα θέματα της εποχής του, όπως τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία, το κόστος που συνεπάγεται η προσπάθεια διατήρησης του πλούτου και του κοινωνικού status, η κληρονομικότητα καθώς και ζητήματα ηθικής τάξης.

Κάποια από τα σπουδαιότερα έργα του είναι: Το σπίτι της κούκλας (1879), Οι Βρυκόλακες (1881), Ένας εχθρός του λαού (1882), Αγριόπαπια (1884), Έντα Γκάμπλερ (1890), που αποτελούν τις βάσεις του ρεαλισμού στο θέατρο.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Ο γάμος της Νόρας με τον Όσβαλντ ήταν συμβατικός και διεκπεραιωτικός, καθώς είχε δομηθεί πάνω σε ένα ψέμα. Η αποκάλυψη του ψέματος της Νόρας, αποκαλύπτει τις πραγματικές προθέσεις και τα κίνητρα του Χέλμερ. Αυτό κάνει την Νόρα να ελπίζει πια μόνο στο «Θαύμα των Θαυμάτων» για να επιστρέψει στο σπίτι της. Η πρόσληψη του έργου από την κοινωνία του 19^ου αιώνα ήταν εκ διαμέτρου αντίθετη με την πρόθεση του Ίψεν και την σημερινή αντίληψη. Το συντηρητικό κοινό, εξέλαβε την πράξη της Νόρας ως ακατανόητη, αφού η εγκατάλειψη του συζύγου και των παιδιών της έγινε χωρίς λόγο. Μάλιστα, υπήρχαν περιπτώσεις όπως στην πιο φιλελεύθερη Γαλλία, όπου μια νεαρή ηθοποιός δέχτηκε να ερμηνεύσει τη Νόρα με τον όρο να αλλάξει η τελευταία σκηνή του έργου, καθώς φοβήθηκε τον αντίκτυπο που θα είχε στην καλλιτεχνική της αξία. Έως τότε, το θεατρικό κοινό ήταν συμβιβασμένο με την ιδέα της εγκατάλειψης συζύγου και παιδιών από την μητέρα, για χάρη κάποιου εραστή. Το ίδιο κοινό όμως δεν μπορούσε να δικαιολογήσει τη φυγή της Νόρας, για βαθύτερους συναισθηματικούς και ηθικούς λόγους και για την εκπλήρωση της αποστολής της σαν μητέρα και σύζυγος. Δεν κατανόησε πως η φυγή της Νόρας είναι δεν είναι λιποταξία ή ανηθικότητα, αλλά μία κίνηση-σύμβολο ψυχικής δύναμης, κόψιμο των δεσμών με το ψέμα και τον σαθρό κόσμο. Ένα αιματηρό σύμβολο αγάπης και τερματισμού της επανάληψης των ίδιων λαθών.

Το Κουκλόσπιτο είναι ένα έργο ντοκουμέντο της παγκόσμιας δραματουργίας, καθώς η «Νόρα» ήταν πρόσωπο υπαρκτό που ανήκε στον στενό κύκλο γνωριμιών του συγγραφέα. Αυτό καθιστά το έργο, ως μια ρεαλιστική περιγραφή της κοινωνίας του 19^ου αιώνα.

“Κανένας δεν θυσιάζει την τιμή του για εκείνον που αγαπά.”

“Χιλιάδες γυναίκες το έχουν κάνει.”

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Πού: ΟΔΟΥ ΚΥΚΛΑΔΩΝ – ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΒΟΓΙΑΤΖΗΣ | Κεφαλληνίας & Κυκλάδων 11, Κυψέλη | Τηλ.: 210-8217877

Συγγραφέας: Χένρικ Ίψεν

Σκηνοθέτης: Γιώργος Σκεύας

Ηθοποιοί: Αμαλία Μουτούση, Άρης Λεμπεσόπουλος, Μαρία Ζορμπά, Γιώργος Συμεωνίδης, Νικόλας Παπαγιάννης

Συντελεστές: Μετάφραση – Δραματουργική Επεξεργασία: Γιώργος Σκεύας, Σκηνικά: Εύα Μανιδάκη, Κοστούμια: Νίκη Ψυχογιού, Μουσική – Σύνθεση ήχων: Σήμη Τσιλαλή, Φωτισμοί: Κατερίνα Μαραγκουδάκη, Βοηθός σκηνοθέτη: Σύλβια Λιούλιου, Βοηθός σκηνογράφου: Φιλάνθη Μπουγάτσου, Σχεδιασμός χτενισμάτων: Αλέξανδρος Μπαλαμπάνης, Φωτογραφίες: Κώστας Ορδόλης, Γραφιστικά: Γιώργος Ρυμενίδης

Μέχρι Πότε: Κυριακή των Βαΐων

Τι ώρα: Τετάρτη & Κυριακή 20.00, Πέμπτη & Παρασκευή 21.00, Σάββατο 21.15 Τις 3 πρώτες Τετάρτες (10,17&24/2) δεν θα πραγματοποιηθούν παραστάσεις.

Διάρκεια: 150′

Διάλειμμα: Ναι

Εισιτήρια: 16 € Γενική Είσοδος, 12 € Μειωμένο – Φοιτητικό, 10€ ΑμεΑ & Ανέργων