FrapressΎστερα από μια σειρά από χαλαρά σαββατοκύριακα, ήρθε η στιγμή να ταξιδέψετε μαζί μας το τελευταίο σαββατοκύριακο του Γενάρη με βαλκάνιους ρυθμούς, σπαραξικάρδιες ιταλικές μελωδίες και πενιές του Χατζηδάκι και του Ξαρχάκου από τις φτωχογειτονιές της Ρώμης μέχρι τα βάθη της Τουρκίας και από του «Θωμά του μαγαζί» μέχρι το «νάιτ κλαμπ τροπικάνα» και την αναπόληση των χαμένων ζωών του Αγγελόπουλου! Αφήστε κατά μέρος την πεζή πραγματικότητα, παραμερίστε για λίγο τα βιβλία σας, και ετοιμαστείτε για μια διήμερη περιήγηση βρίθουσα νοσταλγία, γέλιο, δάκρυα, φιλοσοφική διάθεση, έρωτα και αναρχία!
Σάββατο πρωί: Κυριακάτικο Ξύπνημα(1954).
Βρισκόμαστε στα 1954. Ο Μιχάλης Κακογιάννης κάνει την παρθενική του εμφάνιση στο χώρο της έβδομης τέχνης. Η μουσική ενορχήστρωση είναι του Μάνου Χατζιδάκι. Πρωταγωνιστούν οι : Δημήτρης Χορν, Έλλη Λαμπέτη, Τασσώ Καβαδία, Σαπφώ Νοταρά( δεν θα την αναγνωρίσετε πιστέψτε με) και ο Γιώργος Παππάς. Νομίζω πως ,η αναφορά ,αυτή, στους ασπάλακες της έβδομης τέχνης είναι αρκετή για να σε παρακινήσουν, να αφήσεις τα παιδικά του star και να ταξιδέψεις σε μια ρομαντική κομεντί που θα σου (υπεν)θυμίσει πως γεννήθηκες σε λάθος εποχή. Η Ελλάδα του ’50, η Αθήνα του ’50, ένας άλλος κόσμος- ιδωμένος μόνο μέσα από ασπρόμαυρες ταινίες και κιτρινισμένες φωτογραφίες. Ένας κόσμος που χάθηκε, πάει… ή μήπως όχι; ( Η ταινία ενδείκνυται για τους λάτρεις του ρετρό σινεμά, του κάλου σινεμά).
Σάββατο μεσημέρι: Οικογένεια Μπελιέ(2014)
Σάββατο μεσημέρι· η μαμά έχει δώσει τα ρέστα της στο παστίτσιο, έχεις φάει τουλάχιστον έξι κομμάτια, αν μιλάμε για άτομα των κυβικών του γράφοντα, αλλιώς με ένα ( αν έχει δέσει, κιόλας, καλά η μπεσαμέλ με μισό) είσαι εντάξει. Κάθεσαι, λοιπόν, στον καναπέ σου και μάκαριος [πτωχός τω πεύμα(;)] νομίζεις πως θα παραμείνεις ξύπνιος, μέχρι να χωνέψεις και να συνεχίσεις το διάβασμα της ανέραστης επιστήμης σου. Αμ, δε! Ο Μορφέας σε επισκέπτεται και εν ενδύματι αθώου προβάτου σου κλείνει τα μάτια…. οποία τρυφηλότητα! Αν δεν θές, λοιπόν, να μετανιώσεις την ώρα και την στιγμή που απείθησες το βασανισμένο, από το διάβασμα, κορμί σου στον καναπέ και να είσαι έτοιμος μετά την μεσημεριανή ραστώνη να συνεχίσεις, σου ‘χω τη λύση.. Οικογένεια Μπελιέ. Γαλλικό φιλμάκι , παραγωγής 2014. «Σε μια τετραμελή οικογένεια κωφάλαλων η νεαρή Πολά είναι η μόνη που μπορεί να ακούσει και να μιλήσει. Κι ενώ προσπαθεί να διεκπεραιώσει τις καθημερινές υποχρεώσεις της στο σχολείο και τις αγροτικές δουλειές στη φάρμα, ο πατέρας της αποφασίζει να θέσει υποψηφιότητα για δήμαρχος και ο καθηγητής μουσικής τής προτείνει να συμμετάσχει σε ένα διαγωνισμό τραγουδιού που θα την οδηγήσει σε σπουδές στο Παρίσι». Μια ταίνια με χιούμορ, άποψη, καλή φωτογραφία, κριτική διάθεση στα κακώς κείμενα και πάνω απ’ όλα η ντόπα αισιοδοξίας σου για να συνεχίσεις. Συνίσταται, η πόση γαλλικού καφέ και η κατάποση μπισκότων βανίλιας.
Σάββατο βράδυ: Ρεμπέτικο (1983)
Για το βράδυ του Σαββάτου επιλέγουμε για σας μια αναδρομή στην ιστορία του ρεμπέτικου τραγουδιού- και μέσω αυτής μια αναδρομή στην ίδια τη ματωμένη ιστορία του ελληνισμού από τις αρχές μέχρι και τα μέσα του 20ου αιώνα. Το 1983 ο Κώστας Φέρρης σκηνοθετεί σε μουσική Σταύρου Ξαρχάκου το αριστουργηματικό «Ρεμπέτικο» με πρωταγωνίστρια τη Σωτηρία Λεονάρδου και αποσπά μια σειρά διακρίσεων σε εγχώριο και ευρωπαϊκό επίπεδο. Διατρέχοντας τη ζωή της ρεμπέτισσας Μαρίκας – αφαιρετικά μονάχα θα μπορούσε να παραπέμψει στη βιογραφία της Μαρίκας Νίνιου-, από τη γέννηση της στη Μικρά Ασία μέχρι και το θάνατο της στην Αθήνα του ’50, το ρεμπέτικο αναβιώνει τα σημαντικότερα γεγονότα της ελληνικής ιστορίας, τις ελπίδες για την πραγματοποίηση της Μεγάλης Ιδέας, το διωγμό του ’22, τα χρόνια της ανείπωτης φτώχειας στις προσφυγικές γειτονιές του Πειραιά, τη κατοχή, τον εμφύλιο και το ζοφερό κλίμα των πρώτων μετεμφυλιακών χρόνων. Ο πόνος της ξενιτιάς, η νοσταλγία για τις χαμένες πατρίδες, η σκληρή αναμέτρηση με τη φτώχεια και το πόλεμο, ο κατακερματισμός και η συντριβή της ίδιας της ανθρώπινης υπόστασης αποδίδονται με το πιο ανατριχιαστικό τρόπο μέσω των ειλικρινών ερμηνειών, αλλά και του μοναδικού μουσικού επιτεύγματος του Ξαρχάκου. Ακούγοντας τη πρωταγωνίστρια να ερμηνεύει με κλειστά μάτια το «Καίγομαι, καίγομαι» και το «δίχτυ», βλέποντας τον ίδιο το Ξαρχάκο να ματώνει στο πιάνο στο «πρακτορείο», αναγνωρίζοντας τη νοοτροπία και το μεγαλείο των παλιών ρεμπετών στου «Θωμά το μαγαζί», διαβλέποντας την ανάταση του μικρασιατικού ελληνισμού στης «αμύνης τα παιδιά» και την απόλυτη καταβαράθρωση του «στης πίκρας τα ξερόνησα», πάνω απ’ όλα όμως συναισθανόμενος το βαθύ, διαχρονικό, ποιοτικό πόνο του Έλληνα όπως αναβλύζει από τον πρώτο ως τον τελευταίο στίχο στο «Μάνα μου Ελλάς», έρχεσαι σε διαλεκτική σχέση με το παρελθόν σου, στοχάζεσαι, δακρύζεις. Μια μοναδική στιγμή του ελληνικού κινηματογράφου, επιδεχόμενη πολλαπλών αναγνώσεων αλλά και βαθέων μουσικών, κοινωνικών, ιστορικών αναστοχασμών.
https://www.youtube.com/watch?v=saUkUYkWL4s
Κυριακή πρωί: Ποτέ την Κυριακή (1960)
Υποψήφια για 5 όσκαρ και για χρυσό φοίνικα, βραβευμένη για τη μουσική του Χατζηδάκι και την μοναδική ερμηνεία της Μελίνας Μερκούρη, το Ποτέ την Κυριακή (1960), -πέρα από σύνθημα ενάντια στην αντισυνταγματική επιταγή της λειτουργίας των καταστημάτων τις Κυριακές- αποτελεί μια από τις εμβληματικότερες ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου και σε κάθε περίπτωση το ιδανικότερο κινηματογραφικό ξύπνημα για μια συννεφιασμένη Κυριακή του Γενάρη. Με επίκεντρο το πλατωνικό, συγκρουσιακό ειδύλλιο μεταξύ της πειραιώτισσας πόρνης Ίλιας και του ιδεαλιστή φιλοσόφου Χόμερ- τον οποίο ενσαρκώνει ο σεναριογράφος και σκηνοθέτης της ταινίας Ζυλ Ντασέν- αναδεικνύονται με τον πιο γοητευτικό τρόπο τα ιδανικά μιας ξεχασμένης Ελλάδας, το επίπονο ταξίδι στη γνώση και τη συνειδητοποίηση, το ρομαντικό όραμα της ανασύστασης της αίγλης της αρχαιότητας, αλλά πάνω από όλα η ακαταγώνιστη δύναμη της ελευθερίας, που τόσο ανθρώπινα συμβολοποιείται στο πρόσωπο της αντιφατικής αισθαντικής Ίλιας. Μια κλασσική ταινία που όσες φορές και αν έχετε δει, παραμένει μια γλυκιά επιλογή για να ντύσετε το πρωινό σας με τις μελωδίες του Μάνου και μια εσάνς πειραιώτικης νοσταλγίας.
Κυριακή μεσημέρι: Μια ιστορία έρωτα και αναρχίας (1973)
Για το μεσημέρι της Κυριακής σας ταξιδεύουμε στις φτωχογειτονιές της Ρώμης του 1932 με « μια ιστορία έρωτα και αναρχίας». Επενδυμένη με τη σπαραχτική μουσική του Νίνο Ρότα – συνθέτη της μουσικής του Νονού- και σκηνοθετημένη από την Λίνα Βέρτμιλερ, η σινεφίλ αυτή επιλογή του 1973 επικεντρώνεται στη προσπάθεια ενός νεαρού αναρχικού να δώσει τέλος στο φασιστικό καθεστώς της χώρας αποπειράμενος να δολοφονήσει το Μουσολίνι. Στη προσπάθεια του αυτή τον συνδράμει μια πονεμένη πόρνη, η Σαλώμη, κρύβοντας τον με την ταυτότητα του ξαδέλφου της στον οίκο ανοχής όπου εργάζεται. Εξυφαίνοντας το σχέδιο δολοφονίας του, ο νεαρός αναρχικός ερωτεύεται ένα κορίτσι που εργάζεται στον οίκο ανοχής, τη Τριπολίνα- όσο βαθαίνει ο ερωτικός τους δεσμός, τόσο πληθαίνουν οι αμφιβολίες του για την υλοποίηση του σχεδίου του. Η αντιπαραβολή του έρωτα με την ιδεολογία συνιστάμενη στο ψυχοφθόρο δίλημμα ανάμεσα στην ηρωική θυσία για χάρη της συλλογικότητας και σε μια ευτυχισμένη ζωή καθορισμένη βάσει προσωπικών επιλογών συγκλονίζει τον ήρωα μας, που καταλήγει να συντριβεί από το βάρος του καθήκοντος και τη προσωπική του αναμέτρηση. Οι συγκλονιστικές ερμηνείες του Τζιανκάρλο Τζανίνι και της Μαριάντζελα Μελάτο που παραπέμπουν σε παλιό κινηματογράφο, η μοναδική αναβίωση του κλίματος της εποχής με καλλιτεχνική υπερβολή και θεατρική υφή, η βαθιά τραγικότητα των προσώπων, η μουσική της – το συγκινητικότερο ίσως τραγούδι της ταινίας Canzonne arrabiata έχει ερμηνευτεί από μια σειρά ελλήνων τραγουδιστών και αποτελεί σε κάθε περίπτωση γνώριμο άκουσμα-αλλά και η διλληματική συλλογιστική του έργου δικαίως κατατάσσουν την ιστορία έρωτα και αναρχίας στις καλλίτερες σινεφίλ ταινίες του ευρωπαϊκού κινηματογράφου. Μια ταινία που αν δεν γνωρίζετε ήδη, αξίζει να ανακαλύψετε.
https://www.youtube.com/watch?v=P95NMxzNPW4
Κυριακή βράδυ: Mustang/ Aτίθασες (2015) ‘η Εternity and a day(1998)
Κυριακή βράδυ; Ό,τι χειρότερό μου, μετά την Κυριακή απόγευμα. Ειδικά αν έχουν τελειώσει και τα μεγάλα ματς της Αγγλίας και της Ισπανίας το απόγευμα (για τους φίλους μου, τα χουλιγκάνια των ανδροπαρεών) ή αν έχεις δει όλες τις ταινίες των Αλμοδόβαρ και Τσιχλόφσκι και κανείς δεν έχει να σου προτείνει κάτι νέο·μην ανυσηχείς ,εμείς είμαστε εδώ.
Mustang/ Aτίθασες (2015):
Βραβείο Κοινού στη Θεσσαλονίκη και στο Σικάγο, Βραβείο Lux του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, συμμετοχή στο «Δεκαπενθήμερο Σκηνοθετών» των Κανών, επίσημη πρόταση της Γαλλίας στα ξενόγλωσσα Όσκαρ. Ταινία τουρκικής παραγωγής, βγαλμένη ,ίσως, από χιρσμπιγκελικό μυαλό, θα σε συνεπάρεi, θα σε κάνει να γελάσεις και σίγουρα θα σε κάνει να προβληματιστείς, όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και πόσο δε μάλλον αυτά των γυναικών. «Πρόκειται για μια ιστορία ενηλικίωσης, όχι όμως με τον τρόπο που έχουμε συνηθίσει. Μεταφερόμαστε σε ένα απομονωμένο χωριό της Τουρκίας με το καλοκαίρι να έχει μόλις αρχίσει. Πέντε ορφανές αδελφές γυρνούν από το σχολείο και στο δρόμο σταματούν για να παίξουν στη θάλασσα με τους συμμαθητές τους. Τα αθώα εφηβικά παιχνίδια τους κρίνονται όμως προκλητικά από τη συντηρητική κοινότητα και για αυτό η τιμωρία τους είναι εγκλεισμός στο σπίτι και γάμοι μέσω προξενιού που θα κανονιστούν από την οικογένειά τους. Και καθώς η μία μετά την άλλη οι κοπέλες αποχωρίζονται και μπαίνουν σε μια διαδικασία την οποία δεν επέλεξαν, αντιδρούν με το δικό τους τρόπο και προσπαθούν να ξεφύγουν από την καταπιεστική για αυτές κατάσταση». Ισχύουν ,άραγε, τα όσα- υπερβολικά- παρουσιάζει η ταινία μόνο στη μουσουλμανική Τουρκία; Είσαι τόσο ειλικρινής με τον εαυτό σου, ώστε να πεις την αλήθεια;
Μια αιωνιότητα και μια μέρα (1998)
Στις 24/1/2012 έσβηνε στην άσφαλτο ο μεγάλος Θεόδωρος Αγγελόπουλος. Δεν έχω να σου πω πολλά για αυτόν, άλλωστε θα χρειαζόταν ένα ολόκληρο άρθρο για να καταγράψει τα όσα, σπουδαία, διημείφθησαν από αυτόν τεράστιο καλλιτέχνη, διανοητή και άνθρωπο. Ως φόρο τιμής, πιστεύω, πως οφείλουμε να προτείνουμε το ‘’άσμα ασμάτων’’ της κινηματογραφικής του καριέρας , ’’ Μια αιωνιότητα και μια μέρα’’. Την ταινία ορόσημο για το σύγχρονο ελληνικό σινεμά, που κέρδισε το χρυσό φοίνικα και μάγεψε κοινό και κριτικούς. Σε μια Ελλάδα όπου ο εκμαυλισμός των αξιών δεν επηρέασε τους πάντες. Σε μια Ελλάδα που υπήρξαν άνθρωποι που αναρωτήθηκαν: ‘’γιατί έχασα τόσο απ’ την ζωή μου’’.; Με την υπέροχη μουσική της Ελένης Καραΐνδρου σου υπόσχομαι θα μετατραπείς από έναν απλό βιαρεστημένο δέκτη σε ένα ταξιδευτή σε ένα ‘’ ξενίτη΄΄ · και πως το πρωί της Δευτέρας, θα σε βρει καλύτερο άνθρωπο. Δες την ταινία, γίνε σαν τον Θ. Αγγελόπουλο (!)
Μεταμεσονύχτιο: Το κλάμα βγήκε από το παράδεισο (2001)
Η ανθρωπότητα χωρίζεται σε αυτούς που αγνοούν αυτή τη ταινία και αυτούς που ξέρουν απέξω κάθε στιχομυθία της- πάντα να επιλέγετε να κάνετε παρέα με τους δεύτερους. Βιτριολικό χιούμορ, σαρκαστική διάθεση, εξαίρετες ερμηνείες και ατάκες που έχουν χαραχτεί ανεξίτηλα στη συλλογική μνήμη της γενιάς μας. Αν δεν την έχετε δει, σπεύσατε. Αν είστε έμφρονες άνθρωποι σαν τους γράφοντες και μειδιάτε ήδη στη σκέψη του τζέλα δέλτα που δεν είχε φουγάρα, μια επανάληψη δε βλάπτει.
Με ποιον θα τη δεις: (επιλογή 1) Υποχρεωτικά με κάποιον που γνωρίζει όλους τους διαλόγους καλύτερα από το μικρό του όνομα και μπορεί να διαισθανθεί τη σπάνια συγκίνηση που σε κατακλύζει σαν αγρικάς το άσμα «Ich bin die fesche Lola».
Με ποιον: (επιλογή 2) Με τα είκοσι πέντε παλικάρια. Τους είκοσι πέντε ηλιοκαμένους λεβέντες που το αργασμένο δέρμα τους το έχει ποτίσει η αλμύρα και το έχει μαστιγώσει αλύπητα το κύμα, που τα τραχιά χέρια τους θα ήταν μια ζεστή αγκαλιά για κάθε γυναίκα.
https://www.youtube.com/watch?v=6fMN_9pKygk
….. Και αν δεν κάνεις όλα τα παραπάνω, πρόσεξε γιατί θα στείλουμε τους μπράβους του μπαμπά. Και οι μπράβοι του μπαμπά, δεν κόβουν βεντούζες.
Με αγάπη… Μαίρη Ντόλα, Γιακουμής Μπαρδάκας
(κατά κόσμον Αριάδνη Πολυχρονίου και Βαν Γκογκ )