Αντώνης ΜαντζαβίνοςΗ ζωή του καθένα από εμάς έχει τις βάσεις της πάνω στο χαρακτήρα μας. Αυτός όμως από μόνος του δεν αρκεί…
Η προσωπικότητά μας διαμορφώνεται από τον χαρακτήρα μας, αλλά παίρνει σάρκα και οστά από τις διαφορετικές περσόνες που κάθε φορά αναλαμβάνουμε να «παίξουμε». Επεξηγηματικά, η εξίσωση που δημιουργείται, σημαίνει ότι κάθε ένας από εμάς έχει έναν χαρακτήρα, μία προσωπικότητα, αλλά αμέτρητες περσόνες. Τις ξεδιπλώνει ανάλογα με την περίσταση και φυσικά κάθε μέρα, τα βιώματα των εμπειριών μας μπορούν να μας κάνουν να αναπτύσσουμε καινούργιες, έτοιμες να γοητεύσουν ακόμα περισσότερο κόσμο με τα καμώματά τους. Στη βάση αυτή να αναφέρω ότι κάθε μέτρο συμπεριφοράς μπορεί να επιφέρει το ακριβώς αντίθετο από το προσδοκώμενο αποτέλεσμα, για τον απλούστατο λόγο ότι οι άνθρωποι δε συμφωνούν πάντα, και ότι οι χαρακτήρες δε συνάδουν, αλλά οι συμπεριφορές συμπίπτουν. Αυτό δεν είναι αξιωματικό και πολλές φορές ακόμα και οι ίδιοι μας οι εαυτοί -ή καλύτερα- οι ίδιες μας οι περσόνες, τίθενται προ εκπλήξεως.
Αυτό που είναι λοιπόν στέρεο και αποτελεί σε μεγάλο βαθμό τη βάση της γενικής μας συμπεριφοράς δέχεται τα φίλτρα της κάθε περσόνας που κάθε φορά εισάγουμε σαν ανεξάρτητη μεταβλητή στην εξίσωσή μας, μαζί με τα διάφορα εξωτερικά ερεθίσματα. Αυτό κάνει το οικοδόμημά της προσωπικότητάς μας ευμετάβλητο! Και σε αυτό το σημείο εμφανίζεται η κατάσταση της στερεοποιημένης υγροποίησης. Ο χαρακτήρας μας δεν αλλάζει. Απλά διαμορφώνονται οι περσόνες ανάλογα με το πρίσμα που κάθε φορά χρησιμοποιούμε ή λαμβάνουμε, είτε ως πομποί, είτε ως δέκτες.
Λίγα χρόνια πριν ο εαυτός μου δε μου επέτρεπε να βρεθώ σε εκείνο το στάδιο όπου η γνώμη μου για κάτι θα ταλαντευτεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε να με κάνει να αλλάξω τις μέχρι τότε αποφάσεις μου δραστικά. Επί παραδείγματι οι διαπροσωπικές σχέσεις, απόψεις και ιδέες για πάσης φύσεως θέματα, μέχρι και ζητήματα που άπτονται της καθημερινής ρουτίνας, είναι μονάχα μερικές από τις καταστάσεις ότου η ταλάντωση των ισορροπιών, ως προς το περιβάλλον στο οποίο κινούμαστε, μπορεί να οδηγήσει μέχρι και σε μερική ή ολική ρήξη. Ωστόσο, τώρα πια φαντάζομαι πως όλα είναι πιθανά. Έτσι απλά, κάνοντας τον παραπάνω συλλογισμό.
Ποια είναι όμως αυτή η κατάσταση της στερεοποιημένης υγροποίησης;
Μα φυσικά η καθημερινότητά μας. Ο καθένας από εμάς ζει στον δικό του κόσμο. Αυτόν που ο ίδιος έχει δημιουργήσει για να μπορεί να προσαρμοστεί στον κόσμο και στα ερεθίσματα που βιώνει από αυτόν συνέχεια. Τη μία μέρα συμφωνούμε με κάτι, την άλλη όχι. Σίγουρα αυτό είναι κομμάτι της λογικής και όχι της παράνοιας. Σε διαφορετική περίπτωση η λέξη προσαρμογή δε θα είχε νόημα και η πορεία προς τα εμπρός, για βελτίωση και ανάπτυξη στη ζωή μας, θα ήταν άλλο ένα ζήτημα θερινής νυκτός.
Πάνω σε αυτήν τη λογική της πορείας προς τα εμπρός, έχουμε πάντα τη δυνατότητα να κριτικάρουμε τις προηγούμενες επιλογές μας. Σε αυτό συμβάλλουν και οι φίλοι μας βέβαια με την ενδεχόμενα ειρωνική τους στάση, πάντα όμως προς το δικό μας όφελος. Άρα αυτό που φαινομενικά φαίνεται να είναι ένα στέρεο οικοδόμημα, εύκολα μπορεί να διαμορφωθεί σε κάτι άλλο. Και πάνω από όλα, το στοιχείο της ηθικής. Ένα κριτήριο που εύκολα μπορεί να ωθήσει στη λήψη μίας απόφασης ή στη χάραξη μίας συμπεριφοράς. Κάτι που μπορεί να μας κάνει να αλλάξουμε ότι μέχρι εκείνη την ώρα είχαμε σκεφτεί, λόγω του ότι παραβιάζονται οι δικές μας κόκκινες γραμμές. Αλλά με αυτό θα ασχοληθώ σε άλλο κείμενο γιατί από μόνο του έχει τεράστιες προεκτάσεις ως θέμα.
Η κατάσταση λοιπόν αυτή της στερεοποιημένης υγροποίησης φαίνεται ότι ισχύει παντού γύρω μας.
Σε τι όμως μπορούμε να φτάσουμε να γίνουμε;
Αυτό αποτελεί ένα εξαιρετικό ερώτημα κατά τη γνώμη μου. Όπως έχει ειπωθεί χιλιάδες φορές από επιστήμονες της ανθρώπινης συμπεριφοράς, ειδικούς ψυχολόγους και άλλους, το ανθρώπινο είδος είναι ικανό για όλα. Το έχει άλλωστε αποδείξει αρκετές φορές μέχρι τώρα. Στα σύγχρονα δεδομένα, αυτό περιλαμβάνει από το να αναπτύξουμε μία περσόνα ειδικά για να πετύχουμε προσαρμογή σε μία υφιστάμενη κατάσταση με κάθε τρόπο, μέχρι και να ωθήσουμε το χαρακτήρα μας στα όριά του, τελικά να τα ξεπεράσουμε και να βγούμε εκτός εαυτού, περιοδικά, με μεγαλύτερη συχνότητα και σε ακραίες -σπάνιες- καταστάσεις για πάντα. Και μπορεί αυτά να είναι τα ιδεατά σύνορα που δύσκολα ξεπερνάμε, όμως πως αλλιώς θα μπορούσαμε να μελετήσουμε μία κατάσταση αν δε λάβουμε υπόψη και τα άκρα της, ως σύνολο της συλλογιστικής; Στην πράξη, αυτό που ισχύει είναι ότι η κατάσταση της στερεοποιημένης υγροποίησης απλά συμβαίνει.
Ποτέ δε μπορείς να είσαι σίγουρος ότι αυτό που βλέπεις είναι η αλήθεια. Γεγονός είναι, ότι είναι η αλήθεια που έχουν επιλέξει οι άλλοι να βλέπεις για αυτούς. Όπως αντίστοιχα και ο καθένας από εμάς έχει επιλέξει να βγαίνει προς τα έξω η εικόνα που ο ίδιος θέλει για αυτόν. Η άμυνα του καθενός από εμάς είναι οι δικές του περσόνες, ο αυθεντικός χαρακτήρας, η υγιής προσωπικότητα και φυσικά η συμπεριφορά που μετουσιώνει τη σκέψη σε δράση. Στο management αυτό έχει μία θεωρία που το προσομοιάζει. Αναφέρεται ως θεωρία του γυάλινου τοίχου, το οποίο είναι ένα σπίτι που κατοικεί ο manager και οι τοίχοι είναι από γυαλί για να μπορεί κανείς να δει και από έξω ότι λόγια και πράξεις μεταξύ προσωπικής ζωής και επαγγελματικού βίου συμπίπτουν και πως το τελικό αποτέλεσμα ταυτίζει την αλήθεια και των δύο, παρατηρητή και άμεσου δρώντα.
Αλήθεια έχεις αναρωτηθεί ποτέ πόσο εύθραυστος είναι ο χαρακτήρας σου και κατά πόσο δείχνεις αυτό που πραγματικά είσαι ή που θέλεις να είσαι; Ή ακόμα και τι αντιλαμβάνονται οι άλλοι για σένα;
Ίσως αυτή η κατάσταση της στερεοποιημένης υγροποίησης να είναι και το απώτερο νόημα της ζωής. Να αλλάζουμε για να βρίσκουμε νέες αλήθειες γύρω μας, να ανακαλύπτουμε τον κόσμο με εναλλακτικούς τρόπους, να μπορούμε να συνεργαστούμε με ακόμα περισσότερους ανθρώπους. Να διατηρούμε πνεύμα ανοιχτό και οι ορίζοντές μας να μη μένουν στάσιμοι. Ίσως τελικά αυτό που χρειαζόμαστε για την περαιτέρω εξέλιξη μας ως ανθρώπινο είδος είναι να ξεφύγουμε από την ύπαρξη των «συνόρων», να σκεφτούμε με διαφορετικό τρόπο, οικουμενικά, έχοντας στο νου ότι κάθε πράξη μας επηρεάζει σε ένα βαθμό τον κόσμο, κατά την αλληλεπίδραση με τους γύρω μας.