Φλώρα ΗλίαΟ Robert Johnson είναι ένας από τα πιο εμβληματικά ονόματα των blues και αξίζει να τον γνωρίσεις…
Όσα λίγα και αν ξέρει κάποιος για τα blues, το όνομα Robert Leroy Johnson πρέπει οπωσδήποτε να περιλαμβάνεται σε αυτά. Και αυτό όχι μόνο γιατί είναι ίσως ό,τι πιο εμβληματικό έχουν να επιδείξουν τα προπολεμικά blues του Μεγάλου Δέλτα, αλλά γιατί πρόκειται επίσης για μια φιγούρα που έχει απλώσει την επιρροή της σε μουσικούς ολκής και ως εκ τούτου έχει διαμορφώσει την ηχητική ταυτότητα σημαντικού μέρους της σύγχρονης δυτικής μουσικής.
Ο Robert Johnson ήρθε στον κόσμο το 1911 στο Μισισίπι, σε καθόλου ευνοϊκή χρονική και τοπική συγκυρία για κάποιον του χρώματός του. Το μικρόβιο της μουσικής παρέλαβε από άλλους μπλουζίστες της εποχής, όπως ο Willie Brown. Στα δε οικογενειακά του στάθηκε ατυχής ήδη από παιδί, με αποκορύφωμα το θάνατο της νεαρής, πρώτης συζύγου του κατά τη διάρκεια της γέννας.
Αργότερα, αφού είχε αρχίσει να περιοδεύει από πόλη σε πόλη, συνεπής στο lifestyle μπλουζίστα της εποχής, προσπάθησε για μια τελευταία φορά να στεριώσει στη γενέτειρά του. Πλην όμως η ηρεμία και η γαλήνη δεν ήταν στη φύση του και με την κιθάρα ανά χείρας δε σταμάτησε να ταξιδεύει στο βαθύ Νότο είτε μόνος, είτε με άλλους μουσικούς, μέχρι το θάνατό του, το 1938.
Robert Johnson (αριστερά) και Johnny Shines
Η δεξιοτεχνία στο παίξιμο, η εκφραστικότητα στην ερμηνεία και η ρομαντική εξύμνηση της περιπλάνησης και του ταξιδιού ως αυτοσκοπών είναι τα στοιχεία που δίνουν στη μουσική του Johnson το ύφος που την ξεχωρίζει. Η ουσία είναι όμως ότι με τα μέσα αυτά κατάφερε να μεταγλωττίσει ένα προσωπικό βίωμα, του να είσαι δηλαδή Αφροαμερικανός στο Νότο τα χρόνια της Μεγάλης Ύφεσης, σε κάτι πανανθρώπινο, αγγίζοντας άτομα δεκαετίες και ηπείρους μακριά.
Αυτό το τελευταίο, η μετάβαση από το ειδικό και συγκεκριμένο στο καθολικό και ιδεατό, μάλλον είναι και η προϋπόθεση για να γραφτεί ένα όνομα στα κατάστιχα της μουσικής ιστορίας. Στη διαμόρφωση, όμως, της γοητευτικής μορφής του συνέβαλε και η απουσία πληροφοριών για τη ζωή του, συνακόλουθα δε σκοτεινοί θρύλοι που γεννήθηκαν εξ αιτίας της.
Φήμες θέλουν το νεαρό Robert Johnson που ποθούσε φήμη και μεγαλεία να ακολουθεί τα χνάρια του Φάουστ. Περιμένοντας σε ένα σταυροδρόμι τα μεσάνυχτα, ένας άντρας τον πλησίασε, του κούρδισε την κιθάρα και αφού έπαιξε λίγα κομμάτια, την επέστρεψε χαρίζοντάς του επιδεξιότητα, γυναίκες, υστεροφημία.
Έτσι, τουλάχιστον, εξήγησαν σύγχρονοί του και μεταγενέστεροι θαυμαστές τη μετάλλαξή του Johnson σε μεγάλο μπλουζίστα, με πάμπολλες κατακτήσεις και άστατο βίο. Βίο που έληξε στην καταραμένη ηλικία των 27 με μια γενναία δόση στρυχνίνης στο ποτό του από κάποιον πικραμένο ερωτικό αντίζηλο.
Ωστόσο, κάποιοι λαογράφοι ερμηνεύουν τη σκοτεινή φιγούρα του θρύλου όχι ως τη χριστιανική μορφή του Διαβόλου, αλλά ως τον αφρικανικής προέλευσης θεό Λέγκμπα, γνωστό για την αγάπη του στα σταυροδρόμια και τα πάσης φύσεως deals.
Σε κάθε περίπτωση όμως, σε αυτό το παραμύθι εντοπίζεται μια αδιαμφισβήτητη αλήθεια. Καθ’όλη τη διάρκεια της ζωής μας επιλέγουμε μεταξύ πολλών δυνατών δρόμων και οι καρποί που δρέπουμε είναι συνήθως ανάλογοι με το τι είμαστε διατεθειμένοι να θυσιάσουμε.
”Η μουσική του Robert Johnson έχει εμπνεύσει εκατομμύρια riffs. Η ζωή του Robert Johnson έχει εμπνεύσει εκατομμύρια όνειρα” – Jimmy Page
Η κληρονομιά που έχουμε από τον Johnson συνοψίζεται σε 29 κομμάτια, ηχογραφημένα μεταξύ 1936 και 1937 από την American Records Corporation. Αρκετά για να εμπνεύσουν καλλιτέχνες, όπως τους Rolling Stones, τον Elvis Presley, τον Eric Clapton και τους Led Zeppelin. Σημαντικότερα εξ αυτών θεωρούνται τα Crossrad Blues, Love in Vain, Walking Blues, Sweet Home Chicagο, etc. Όπως ίσως θα περιμέναμε – μιας και όλες αυτές οι ιστορίες κάπως έτσι τελειώνουν – ο Robert Johnson έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό αρκετά χρόνια μετά το θάνατό του. Η αρχή έγινε με ένα compilation της μουσικής του που κυκλοφόρησε από την Columbia to 1961 (King of the Delta Blues Singers). Αργότερα, το 1986, το Rock ‘n’ Roll Hall of Fame θα τον τιμήσει για το έργο και την επιρροή του, ενώ το 2010 τερμάτισε στην πέμπτη θέση της λίστας του Rolling Stone για τους καλύτερους κιθαρίστες όλων των εποχών.
Ηθικό δίδαγμα – διατυπωμένο υπό την επήρεια νομικών αναγνωσμάτων της γράφουσας: Προσέχετε τι συμβόλαια κάνετε και ιδίως το χρόνο εκπλήρωσης – μα το Λέγκμπα! Μερικές φορές αυτό που συμφωνήσαμε μπορεί να έρθει πολύ αργά.