Χρήστος ΡούκοςΟι φοιτητικές παρατάξεις μέσα στα Ελληνικά πανεπιστήμια και ο ρόλος που αυτές διαδραματίζουν στην εκπροσώπηση του φοιτητή.
Στις μέρες μας, οι φοιτητικές παρατάξεις έχουν εξελιχθεί σε αληθινό βάσανο για τα ελληνικά πανεπιστήμια, σε μια μάστιγα που προσπαθεί να αποδεκατίσει τα ελάχιστα καλά που έχουν απομείνει πλέον στην ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Βαρείς χαρακτηρισμοί, οι οποίοι ανταποκρίνονται σε μία ακόμη βαρύτερη πραγματικότητα: τραπεζάκια που καταλαμβάνουν μεγάλο μέρος από τους κοινόχρηστους χώρους, φυλλάδια διασκορπισμένα παντού, άπειρες αφίσες και αμέτρητα συνθήματα στους τοίχους, φθορές και σκουπίδια σε όλους τους χώρους του πανεπιστημίου.
Συν τω χρόνω, οι φοιτητικές παρατάξεις μετέτρεψαν το ελληνικό πανεπιστήμιο σε αυτό ακριβώς που συνίσταται και η ιδεολογία τους, σε μία απέραντη χωματερή.
Μία ολιγόλεπτη επίσκεψη π.χ. στους χώρους του νέου κτηρίου της Νομικής Σχολής Αθηνών είναι υπεραρκετή για να πεισθεί ακόμα και ο πιο δύσπιστος.
Πριν από λίγο καιρό, η απόφαση που ήταν να παρθεί για την εκλογή των αρχών διοίκησης του ελληνικού πανεπιστημίου με καθολική ψηφοφορία, ήταν αναμενόμενο ότι θα συναντούσε την αντίδραση των φοιτητικών παρατάξεων.
Διότι, κατ’ αυτόν τον τρόπο μειώνεται δραστικά η συναλλακτική δυνατότητα των ηγεσιών των φοιτητικών παρατάξεων με τους καθηγητές που είναι υποψήφιοι για τις αντίστοιχες θέσεις.
Αυτό συνεπάγεται ακολούθως την μείωση των προσωπικών ωφελειών που αποκομίζουν διάφορα μεγαλοστελέχη των φοιτητικών παρατάξεων, τα οποία ενδεχομένως να μην είναι πλέον σε θέση να παίρνουν πτυχίο χωρίς να ασχολούνται έστω στοιχειωδώς με τις σπουδές τους, ούτε να εισάγονται σε μεταπτυχιακά προγράμματα κατά παράβαση κάθε έννοιας ισότητας και αξιοκρατίας.
Έτσι, ο μετέπειτα διορισμός τους σε θέσεις μετακλητών εμμίσθων συμβούλων διαφόρων υπουργών – δηλαδή σε θέσεις στις οποίες επιβαρύνουν απλώς τον κρατικό προϋπολογισμό χωρίς να προσφέρουν απολύτως τίποτε – αποτελεί πλέον ίσως την αποκλειστική τους ανταμοιβή για την πολυετή ενασχόλησή τους με τον φοιτητικό συνδικαλισμό.
Παρακάτω ακολουθεί μια συνέντευξη με μια φοιτήτρια του Παντείου Πανεπιστημίου, την Αγγελική Χαραλαμποπούλου, η οποία θα μιλήσει για το πώς είναι σήμερα τα πράγματα μέσα στον πανεπιστημιακό χώρο, αλλά και το πως βλέπει η ίδια τον ρόλο των παρατάξεων μέσα στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της χώρας μας.
Η Αγγελική δεν είναι μέλος κάποιας παράταξης. Αυτό το επισημαίνω απλά για να τονίσω τον λόγο που επέλεξα την συγκεκριμένη κοπέλα για να μοιραστεί μαζί μου και μαζί σας τις απόψεις της. Όποιος από εσάς θελήσει να διαβάσει παραπάνω πράγματα από την Αγγελική μπορεί να επισκεφτεί το blog της.
Αγγελική, αρχικά, θα ήθελα να μου πεις σε ποιο τμήμα σπουδάζεις και αν ήταν η πρώτη σου επιλογή…
Χρήστο, θα ήθελα κατ’ αρχάς να σ’ ευχαριστήσω γι’ αυτή τη σημαντική ευκαιρία που μου δίνεις να εκφράσω κάποιες από τις απόψεις μου δημόσια. Σπουδάζω, λοιπόν, στο τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου και ήταν όνειρο μου να μπω σε αυτό το τμήμα – και κατά συνέπεια και πρώτη μου επιλογή – παραδόξως από το Γυμνάσιο ακόμη.
Πώς σου φαίνεται η μέχρι τώρα εμπειρία από τη φοίτηση σου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο;
Ομολογώ ότι ήμουν πολύ τυχερή που επέλεξα το Πάντειο, καθώς με την ελλιπή πληροφόρηση που –λογικά- έχουμε στο λύκειο για το κλίμα που επικρατεί σε κάθε πανεπιστήμιο, μπορεί να οδηγηθούμε σε μεγάλες απογοητεύσεις.
Ωστόσο, το πανεπιστήμιο μου, και λέω «μου» γιατί έτσι το αισθάνομαι, είναι ακριβώς αυτό που προσδοκούσα για τα φοιτητικά μου χρόνια.
Παρά τις ελλείψεις και τις δυσλειτουργίες που έχουν όλα τα πανεπιστήμια και το δημόσιο γενικά λόγω της υφιστάμενης κατάστασης, ομολογώ πως έχει καταφέρει να διατηρήσει ένα πολύ όμορφο και εύφορο κλίμα για καλλιέργεια του νου και της προσωπικότητας του φοιτητή.
Μεγάλη προσφορά σε αυτή την επιτυχία βέβαια έχουν και οι διδάσκοντες, οι οποίοι δείχνουν στους φοιτητές ότι πραγματικά ενδιαφέρονται για τη γνώση και την ανάπτυξη της κριτικής τους σκέψης. Δεν μπορώ να παραλείψω βέβαια ότι με τράβηξε ιδιαίτερα και το νεοκλασικό κτήριο που κοσμεί το κέντρο του συγκροτήματος μαζί με τον καταπράσινο κήπο και το σιντριβάνι μας. Όλα αυτά δημιουργούν μια θελκτική και οικεία αίσθηση που σε καλωσορίζει κάθε φορά που πας για μάθημα.
Φαντάζομαι θα έχεις ήδη έρθει αντιμέτωπη στα μαθήματα σου με τις δράσεις των παρατάξεων. Πως είναι το κλίμα μεταξύ εσένα και των μελών των παρατάξεων;
Όπως όλοι οι πρωτοετείς, έτσι και εμένα με προσέγγισαν μέλη από τις περισσότερες παρατάξεις. Ομολογώ πως κυρίως για λόγους ευγένειας και –ίσως- πολυμάθειας ήθελα να ακούσω τι πρεσβεύει ο καθένας και ποίοι είναι οι στόχοι αυτού και της παράταξης του.
Παρόλα αυτά δεν με ενδιέφερε ιδιαίτερα η ιδέα της πολιτικοποίησης στο πανεπιστήμιο γιατί ο στόχος μου ήταν η έρευνα. Και όπως κάθε σωστός ερευνητής και αναλυτής προσπαθώ – όσο το δυνατό – να είμαι αντικειμενική, γεγονός που θα μου στερούσε η πολιτικοποίηση.
Όμως αυτός ήταν ο δικός μου στόχος, οπότε και σεβάστηκα την επιλογή άλλων συμφοιτητών μου να παλέψουν για την υποκειμενικότητα τους μέσα από κάποια παράταξη και έχω πολύ καλές σχέσεις με όσους γνώρισα. Άλλωστε «τα ρούχα δεν κάνουν τον παπά».
Ποια είναι η γνώμη σου για το ρόλο των παρατάξεων μέσα στα πανεπιστήμια;
Προσωπικά πιστεύω ότι στην Ελλάδα υπερβάλλουμε με την πολιτικοποίηση. Ξεκινώντας από τις παρατάξεις μέχρι τα συνδικάτα, όλοι οι θεσμοί διεκδίκησης δικαιωμάτων κάθε κοινωνικής ομάδας έχουν χάσει τη πραγματική τους σημασία, πρεσβεύοντας πλέον κυρίως τη ρήξη παρά το γόνιμο διάλογο.
Οι παρατάξεις πρέπει να έχουν, ως θεσμός, συνεχή επαφή και παραγωγική συζήτηση με τη πρυτανεία για όποια θέματα προκύπτουν, προσπαθώντας – «αφιλοκερδώς»- να βελτιώσουν τις συνθήκες φοίτησης μέσα στο πανεπιστήμιο, και κυρίως να μην χρησιμοποιούνται όπως και με τα συνδικάτα ως μέσο προσωπικής προβολής, αμαυρώνοντας την πραγματική αξία του θεσμού με ωφελιμιστικές πρακτικές.
Αν οι παρατάξεις σταματούσαν κάποια στιγμή να υπάρχουν, πως φαντάζεσαι την αντιπροσώπευση των φοιτητών;
Νομίζω ότι οι φοιτητικές εκλογές μπορούν να διενεργηθούν και αχρωμάτιστα –πολιτικά τουλάχιστον- και η εκλογή να αφορά ένα σώμα που θα είναι αρμόδιο να συνεννοείται και να συμμετέχει σε όλες τις πανεπιστημιακές λειτουργίες ως εκλεγμένοι αντιπρόσωποι του κάθε τμήματος με βάση την αξία και όχι με βάση το κατά πόσο είναι αρεστοί στους φοιτητές.
Τέλος, Αγγελική, θα ήθελα να μου πεις πως βλέπεις τα πράγματα για το μέλλον της δημόσιας εκπαίδευσης ειδικά στον πανεπιστημιακό χώρο…
Εδώ θίγεις ένα μεγάλο ζήτημα με πολλές υποκατηγορίες. Το εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας γνωρίζουμε όλοι ότι έχει αδυναμίες, γι’ αυτό και συνεχώς βλέπουμε αλλαγές.
Ωστόσο, τείνει να βγάζει πιο μορφωμένους, και ίσως πεπαιδευμένους, επιστήμονες κάθε κλάδου συγκριτικά με τον υπόλοιπο κόσμο. Η ποσότητα της ύλης που πρέπει να αφομοιώσει το κάθε παιδί είναι τεράστια και ολοένα και πιο δύσκολη, γι’ αυτό και παρατηρούνται τα γνωστά φαινόμενα «παπαγαλίας».
Βέβαια, επειδή εμείς οι Έλληνες είμαστε μαθημένοι στα δύσκολα, όσοι παλεύουν μέχρι το τέλος τείνουν να πετυχαίνουν.
Όσο για το πανεπιστήμιο θα σου θίξω ένα θέμα που έχω ακούσει από παλαιότερες γενιές, και ειδικά από τον πατέρα μου. Το θέμα της υπερβολικής εξειδίκευσης. Με όλες τις αλλαγές που έχει φέρει ο 21ος αιώνας, ήρθε μαζί και η ανάγκη για εξειδίκευση, κυρίως όμως γιατί η πολυπλοκότητα του κόσμου γύρω μας αυξήθηκε.
Εντούτοις, αυτό οδηγεί στην αμέλεια βασικών γνώσεων, αλλά κυρίως παιδείας που θυσιάζουμε προς χάριν της ειδίκευσης μας. Η αλήθεια είναι ότι αυτό κυρίως παρατηρείται στις θετικές επιστήμες, αλλά η εξάπλωση του είναι οριζόντια σε όλους τους τομείς προοδευτικά. Μπορεί η μεγάλη εξειδίκευση να μειώνει τον ανταγωνισμό – που ολοένα και αυξάνεται – για την επιθυμητή θέση εργασίας, αλλά μειώνει ανάλογα και την προσωπική μας καλλιέργεια. Και αυτό νομίζω είναι μεγαλύτερη απώλεια από μερικές αποτυχημένες συνεντεύξεις δουλειάς, στις οποίες, ωστόσο, η προσωπική αξία και καλλιέργεια τραβάει περισσότερο τις εντυπώσεις του δυνητικού εργοδότη απ’ ότι οι υπερβολικά εξειδικευμένες γνώσεις.
Εν κατακλείδι, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μέσα σε όλα είμαστε άνθρωποι, και όχι μηχανές παραγωγής!
Διαβάσατε, λοιπόν, όσα είχα να πω εγώ και διαβάσατε και την γνώμη της Αγγελικής. Τα συμπεράσματα είναι δικά σας πλέον. Όπως και να χει, οι φοιτητικές παρατάξεις θα συνεχίσουν να μας απασχολούν για χρόνια απ ότι φαίνεται καθώς η διάλυση τους φαντάζει δύσκολη στην Ελλάδα του σήμερα. Αλλά ακόμα και να διαλυθούν κάποια στιγμή, το σημαντικότερο όλων είναι να βρεθεί ένας τρόπος για να αντιπροσωπεύονται σωστά οι φοιτητές στα όργανα του πανεπιστημίου.