Μαγδαληνή Γκόγκου“Πολύ πριν από τη γέννηση, ακόμη και πριν από τη σύλληψή μας, οι γονείς μας έχουν αποφασίσει για το ποιοι θα είμαστε” έλεγε ο Γάλλος φιλόσοφος Ζαν Πωλ Σαρτρ. Ενστερνιζόμενος την άποψη αυτή, ο Λεονάρντο Μπουσκάλια θεωρεί ότι δεν υφίσταται άτομο ολοκληρωτικά απαλλαγμένο από πολιτιστικές πιέσεις και επιρροές. Όλοι είμαστε μέλη ενός κοινωνικού συνόλου. Για να γίνει κάποιος ένα άτομο που το “εγκρίνει” η κοινωνία, πρέπει πάντα και απαραιτήτως να απαρνηθεί κάτι από τον εαυτό του. Ένας άνθρωπος Χ μπορεί να θεωρείται απόλυτα ελεύθερος στο νησί του, όμως πληρώνει για αυτήν του την ελευθερία με την απομόνωσή του.
Στο βιβλίο του “Η αγάπη” ο Μπουσκάλια αναφέρει τα λόγια του δρ. Άλμπερτ Σβάιτσερ: “Είμαστε όλοι τόσο πολύ μαζί, αλλά όλοι πεθαίνουμε μέσα στη μοναξιά”. Περί μοναξιάς, ο Μπουσκάλια διατυπώνει την άποψη ότι ο κάθε άνθρωπος είναι εν τέλει μόνος στη ζωή. Ανεξαρτήτως του αριθμού των ατόμων που απαρτίζουν τον κοινωνικό του περίγυρο, στις πιο σημαντικές και κρίσιμες στιγμές της ζωής του ο άνθρωπος είναι κατά κύριο λόγο μόνος του. Η στιγμή της γέννησης και η αντίστοιχη του θανάτου είναι δύο “κόσμοι” μοναξιάς. Ο Ορέστης ήταν μόνος του όταν αποφάσισε να σκοτώσει τη μητέρα του, την Κλυταιμνήστρα, και ο Άμλετ επίσης μόνος όταν πήρε την απόφαση να εκδικηθεί για το θάνατο του πατέρα του, εκτελώντας μια πράξη που θα κατέστρεφε θεωρητικά τόσο τον ίδιο όσο και τους γύρω του.
Ο Μπουσκάλια διαχωρίζει την έννοια “μοναξιά” από την έννοια “μοναχικότητα”. Είναι δυνατόν, και αρκετά συνηθισμένο θα λέγαμε, κάποιος να είναι μόνος και να μη νιώθει μοναξιά και αντιστρόφως. Μάλιστα, σε αρκετές στιγμές της ζωής μας, η μοναχικότητα είναι απαραίτητη, γοητευτική και ελκυστική, όχι βέβαια σαν μία μόνιμη κατάσταση, δεδομένου ότι οι άνθρωποι είναι φύσει κοινωνικά όντα. Ο Αλ. Σβάιτσερ σχολιάζει ότι ο σύγχρονος άνθρωπος έχει καταστεί τόσο πολύ τμήμα του όχλου, ώστε αποζητά με πάθος μια προσωπική μοναξιά.
Αντικείμενο διδασκαλίας του Μπουσκάλια είναι η αγάπη, έννοια η οποία, κατά τον ίδιο, έχει δυστυχώς οδηγηθεί στο σημείο να θεωρείται πρόληψη, προκατάληψη και αντιεπιστημονική ανοησία. Οι επιστήμονες δείχνουν να αποφεύγουν αυτό το θέμα, άλλοτε σιωπώντας, άλλοτε αντιμετωπίζοντας το ως ένα κατασκεύασμα της φαντασίας το οποίο έχει στόχο να δώσει νόημα σε μια ανούσια ζωή, και άλλοτε καταδικάζοντάς το ως παθολογικό.
Η μετατροπή των ανθρώπων σε αναλλοίωτα, όλο υγεία, αξιαγάπητα ανθρώπινα πλάσματα θα ήταν μια ιδανική κατάσταση. Το αξιαγάπητο πρόσωπο δεν έχει ανάγκη να είναι τέλειο, μόνο να είναι ανθρώπινο, λέει ο Μπουσκάλια. Εξάλλου, η φύση ανέκαθεν απεχθανόταν την ομοιομορφία. Τίποτα το φυσικό δεν είναι ολόϊδιο με το διπλανό του. Το αξιαγάπητο άτομο οφείλει να αναγνωρίζει την ευθύνη. Και η μεγαλύτερη ευθύνη στον κόσμο είναι να είσαι ανθρώπινο πλάσμα και να το πιστέψεις αυτό.
Λεονάρντο Φελίτσε (=Ευτυχία) Μπουσκάλια (1924-1998): Καθηγητής της Εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας, γεννημένος στο Λος Άντζελες. Συγγραφέας του βιβλίου “Να ζεις, ν’ αγαπάς και να μαθαίνεις”. Γνωστός ως “Dr. Love”.