FrapressΜια μέρα (μην ρωτήσετε ποια, δεν τσέρω), το αποφάσισα: Θα γράψω για άγνωστους, λίγο-πολύ, όρους του LGBT (Lesbian-Gay-Bisexual-Transgender) φάσματος.
Πριν ξεκινήσω με το ανάλογο homework που απαιτεί ένα τέτοιο άρθρο, προηγήθηκε πολλή σκέψη, δισταγμός και αρκετοί διάλογοι με γνωστούς εντός και εκτός κοινότητας.
Και όντως, αρκετά από αυτά τα άτομα μου εξέφρασαν την άποψη πως θα θεωρούσαν χρήσιμο έναν βασικό «χάρτη» κατανόησης των όρων αυτών.
Τελικά, για λόγους χώρου και οργάνωσης, αποφάσισα να γράψω δύο άρθρα.
Στο ένα θα αναφερθώ σε σεξουαλικούς προσανατολισμούς και στο άλλο σε έμφυλες ταυτότητες.
Ο δισταγμός προέκυψε από αυτό που πιθανότατα να σκέφτονται πολλοί αυτή τη στιγμή.
«Ποιος ο λόγος να βάζουμε ταμπέλες και να περιπλέκουμε τα πράγματα;»,
«Όλα αυτά δεν έχουν νόημα, ο καθένας είναι αυτό που είναι»,
«Εδώ ο κόσμος καίγεται»,
«Αποφασίστε επιτέλους τι είστε»,
«Εμένα όλα ίδια μου ακούγονται»,
«Κάτσε, θα σου πω εγώ τι είσαι»
«Α, εγώ από τέτοια δεν καταλαβαίνω, μην με ανακατεύεις», κτλ.
(Τόσο από άτομα εντός της κοινότητας, όσο και από άτομα τα οποία έχουν μείνει ακόμη στην γεμάτη απορία και σάστισμα έκφραση: «Ελτζιμπι…τι;»)
Και η αλήθεια είναι πως βαριέμαι. Βαριέμαι να εξηγώ τα -για εμένα- αυτονόητα, όμως, παρ΄όλο που βαριέμαι, νιώθω πως αξίζει να κάνω μια προσπάθεια να εξηγήσω το γιατί ακριβώς θεωρώ πως είναι καλό που υπάρχουν αυτή τη στιγμή κάποιοι όροι-μπούσουλες, προκειμένου να αυτοπροσδιοριστούν οι άνθρωποι.
Συνεπώς όχι, δεν είναι τέτοια, αυτά, τούτα, δαύτα, ή όποια άλλη δεικτική (που καταλήγει να είναι δηκτική) αντωνυμία. Είναι ανθρώπινα ζητήματα και μας αφορούν όλους. Εκτός αν κάποιοι δεν αυτοπροσδιορίζονται ως άνθρωποι, οπότε πάω πάσο.
Υπάρχουν πολλές διαφορετικές λέξεις για πολλά διαφορετικά πράγματα για έναν απλό λόγο: Κάθε φορά που αναφέρεσαι σε μια έννοια, η οποία δεν έχει κάποια λέξη που να την περιγράφει, ξοδεύεις χρόνο και ενέργεια προκειμένου να συνεννοηθείς.
Κάθε φορά που θες να μιλήσεις για την έννοια αυτή αρχίζεις τα: «Το έχεις και εσύ αυτό, που όταν κάνεις το τάδε πράγμα, συμβαίνει αυτό και εκείνο…;», «Είναι η φάση που απλά προσπαθείς να κάνεις εκείνο και γίνεται το άλλο…» και εκεί να δεις πονοκέφαλος.
Ξαφνικά οι ορισμοί αρχίζουν να φαίνονται πιο ελκυστικοί, έτσι;
Διότι όταν επιτέλους έχουμε την κατάλληλη λέξη για να περιγράψει κάτι, όλοι αμέσως μας καταλαβαίνουν. Όταν σου λέει κάποιος πως κατάγεται από την Ιρλανδία δεν βλάπτει να ξέρεις πέντε πράγματα για την γλώσσα, την ιστορία, ή το καθεστώς στην χώρα αυτή, και όταν σου λέει κάποιος πως υποστηρίζει το τάδε κόμμα δεν βλάπτει να ξέρεις λίγα πράγματα για τις θέσεις του κόμματος αυτού. Και είναι εξαιρετικά χρήσιμο να έχεις κάποιες συγκεκριμένες λέξεις, προκειμένου να εκφράσεις στον κόσμο γύρω σου τι θέλεις, τι ανάγκες έχεις, με τι ανθρώπους θέλεις να βγαίνεις και τι σου αρέσει στο σεξ.
Και σιγά σιγά θα φεύγουν και οι προκαταλήψεις και το στίγμα από πολλές τέτοιες λέξεις, και πλέον θα τις χρησιμοποιούμε με την ίδια φυσικότητα, όπως λέμε «Γονιός», «Χορτοφάγος», «Ολυμπιακός», «Ιταλίδα», «Υπάλληλος» κτλ.
Το θέμα είναι, πως το να «Βγεις απ’την ντουλάπα» και να πεις «Τι είσαι», παίρνει μόνο λίγα δευτερόλεπτα. Το να εξηγήσεις, από την άλλη, για κάποιους παίρνει λίγο χρόνο παραπάνω.
Και ως και η ίδια LGBT+ άτομο, έχω βρεθεί πολλές φορές στην θέση να παλεύω να εξηγήσω τον εαυτό μου σε άτομα που όντως προσπαθούσαν και ήθελαν να καταλάβουν (όσο για τα υπόλοιπα… χμ).
Όπως διάβασα και πριν λίγο διάστημα από ένα άτομο που έτυχε να έχει σπουδάσει το ίδιο με εμένα:
«Σας έχει τύχει να θέλετε να περιγράψετε σε κάποιον ένα συναίσθημα ή μια σκέψη σας και να μη βρίσκετε τη σωστή λέξη; (…)
Φανταστείτε τώρα το φαινόμενο αυτό της «μη γλωσσικής αναγνώρισης» να πραγματώνεται όχι απλώς σε μια σκέψη ή ένα συναίσθημα, αλλά σε ένα σύνολο των δύο. Ένα σύνολο άρτια συνδεδεμένο με τον ψυχισμό σας και του οποίου η αναγνώριση θα προσφέρει παράλληλα τη δυνατότητα κατάταξης/ένταξης/νομιμοποίησής σας μέσα στην κοινωνία. Πολύ απλά θα απαντά ένα ερώτημα “Τι είμαι”! Και αφού απαντηθεί, θα σας δώσει τη δυνατότητα να αναζητήσετε και αυτούς που “είναι σαν και εσάς”. (…)
Είναι σημαντικό να δίνουμε τον χώρο και τον χρόνο σε κάθε άτομο, ομάδα ή ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, ώστε να αποσαφηνίσει και να εφεύρει τον όρο εκείνο που επιθυμεί με στόχο τον αυτοπροσδιορισμό του. Όρο που -όπως είπαμε-θα βοηθήσει και τους υπόλοιπους να καταλάβουν.(…)
Μην είστε αρνητικοί, ούτε καν καχύποπτοι με ότι σας φαίνεται άγνωστο, καινούριο, ξένο. Χθες ήμασταν οι gay, οι τρανς, κλπ… Σήμερα οι queer. Αύριο ποιος ξέρει; Σημασία έχει μόνο ότι πάντοτε είμαστε άνθρωποι. Και αυτή την λέξη νομίζω πως τη γνωρίζουμε όλοι! (…)» –Β. Θανόπουλος, περιοδικό Antivirus.
Συνεπώς, έγραψα τα άρθρα αυτά για άτομα που επιθυμούν να καταλάβουν καλύτερα τα άτομα γύρω τους, και μαζί και τον εαυτό τους.
Δεν λέω πως τα γνωρίζω όλα, φυσικά υπάρχουν και άλλες έννοιες για τις οποίες απλά δεν έχω αρκετές πληροφορίες ώστε να τις εξηγήσω, και όσον αφορά τις σημαίες, έβαλα αυτές που εμφανίζονταν συχνότερα για τον όρο αυτό στο διαδίκτυο (και ας νιώθω σαν τον Sheldon Cooper στην εκπομπή του “Fun With Flags”).
Γενικότερα διευκρινίζω πως οι γνώσεις μου προήλθαν από προσωπική εμπειρία, συνομιλίες και διαδικτυακές αναζητήσεις.
Και φυσικά το ότι κάποιος χρησιμοποιεί τον Χ όρο για να αυτοπροσδιοριστεί, δεν σημαίνει πως αποκλείει τον Ψ όρο (Πχ: Μπορεί κάποιος να είναι γκέι ασέξουαλ, αμφί αλλά με κάποια προτίμηση, πανρομαντικός ντεμισέξουαλ, τρανς γκέι κτλ).
Καταλαβαίνω πως ακούγεται χαώδες, αλλά μην αγχώνεστε. Είμαι εδώ, ένα-ένα θα τα βρούμε, έφερα τα stabilo.
Σημαντικό: Το κάθε άτομο έχει το δικαίωμα να επιλέξει το ίδιο πως θα προσδιορίσει τον εαυτό του, καθώς ξέρει καλύτερα από οποιοδήποτε άλλο την προσωπική του αλήθεια. Σε καμία περίπτωση δεν προσπαθούμε να του επιβάλλουμε τον δικό μας ορισμό, όσο και να πιστεύουμε πως του ταιριάζει καλύτερα.
Επίσης πριν υποθέσουμε, καλό είναι να ρωτάμε.
Πάμε λοιπόν για Μέρος Πρώτο!
Αρχικά, θα θεωρήσω «δεδομένο» πως όλοι είμαστε εξοικειωμένοι με τους όρους «Λεσβία», «Γκέι», «Αμφί», δηλαδή, το «LGB» στο «LGBT» καθώς και «Στρέιτ». Παρ’όλα αυτά, συνοπτικά δύο κουβέντες αναφορικά με τις σημαίες που τους αντιστοιχούν:
Lesbian/Gay (Λεσβίες/Γκέι)
Έλξη για το ίδιο φύλο.
Η σημαία συχνά χρησιμοποιείται
ως «ομπρέλα»,
εμπεριέχοντας και
τους υπόλοιπους όρους,
προκειμένου να δηλώσει
την ανοχή στο διαφορετικό.
Bisexual (Αμφί)
Έλξη για το ίδιο και ο αντίθετο φύλο.
Τα χρώματα είναι μετεξέλιξη του
συμβόλου Biangle,
που αποτελούσε και νύξη στο γνωστό
ροζ τρίγωνο που δήλωνε ομοφυλοφιλία
σε συνθήκες Β’ Παγκοσμίου.
Straight Allies (Στρέιτ Σύμμαχοι)
Επίσημη στρέιτ σημαία δεν υπάρχει, ωστόσο, αυτά είναι κάποια δείγματα σημαιών που δηλώνουν αφενός την έλξη για το αντίθετο φύλο και αφετέρου την αποδοχή των LGBT ατόμων.
Ας μπούμε όμως στο θέμα:
Pansexual (Πανσέξουαλ)
Έλξη για το ίδιο φύλο, το αντίθετο φύλο και οποιαδήποτε άλλη έκφραση φύλου (Πχ: Άφυλοι, Κουήρ, Ανδρόγυνοι κ.ο.κ.).
Ο όρος αυτός συχνά μπερδεύεται με αυτόν του Bisexual, διαφοροποιείται όμως ως προς το ότι ο όρος Bisexual δεν συμπεριλαμβάνει απαραίτητα όλες τις εκφράσεις φύλου πέρα από το άνδρας/γυναίκα.
Φυσικά και εδώ θα παρατηρήσουμε προτιμήσεις (Πχ: Μπορεί κάποιος πανσέξουαλ να προτιμά συντρόφους οι οποίοι εκφράζουν θηλυπρέπεια, όπως cis* γυναίκες ή/και τρανς γυναίκες, χωρίς όμως αυτό να αποκλείει την πιθανότητα να νιώσει έλξη για άτομα που εκφράζουν αρρενωπότητα, όπως cis* άντρες ή/και τρανς άντρες).
Το εάν επιθυμούν μονογαμικές ή πολυγαμικές σχέσεις, εξαρτάται από το ίδιο το άτομο.
Επίσης, τονίζουμε πως συνήθως αναγνωρίζουν και βιώνουν έλξη για άτομα, η οποία δεν βασίζεται σε ρομαντικά ή σεξουαλικά αισθήματα, παρά μόνο σε αισθήματα μεγάλης σωματικής και ψυχικής οικειότητας και συμπάθειας.
*cis: Άτομα των οποίων η έμφυλη ταυτότητα συμβαδίζει με το βιολογικό τους φύλο.
Polysexual (Πολυσέξουαλ)
Έλξη για το ίδιο φύλο, το αντίθετο φύλο και για άλλες εκφράσεις φύλου.
Ο όρος αυτός συχνά μπερδεύεται με αυτούς του Bisexual και Pansexual, διαφοροποιείται όμως ως προς το ότι ο συγκεκριμένος περιλαμβάνει άλλες εκφράσεις φύλου πέρα από «άντρας» και «γυναίκα» (αντίθετα με τους Bisexual ), όμως δεν τις συμπεριλαμβάνει όλες (αντίθετα με τους Pansexual).
Ενδέχεται, δηλαδή, να νιώθει κανείς έλξη για άφυλους, κουήρ, cis ή/και τρανς άντρες αλλά όχι για cis ή/και τρανς γυναίκες.
Το εάν επιθυμούν μονογαμικές ή πολυγαμικές σχέσεις, εξαρτάται από το ίδιο το άτομο.
Επίσης, και εδώ τονίζουμε πως συνήθως αναγνωρίζουν και βιώνουν έλξη για άτομα, η οποία δεν βασίζεται σε ρομαντικά ή σεξουαλικά αισθήματα, παρά μόνο σε αισθήματα μεγάλης σωματικής και ψυχικής οικειότητας και συμπάθειας.
Μας βοηθούν και οι ίδιες οι λέξεις:
Bisexual (Αμφί-) = «Δύο».
Pansexual (Παν-) = «Όλα».
Polysexual (Πολύ-) = «Πολλά» (όμως όχι «Όλα»)
(Γενικά από άποψη χρωμάτων:
Εφόσον το ροζ και το μπλε δηλώνουν θηλυκό και αρσενικό αντίστοιχα,
χρώματα όπως κίτρινο και πράσινο δηλώνουν ουδετερότητα φύλου,
ενώ χρώματα όπως η λεβάντα δηλώνουν μείξη ως προς το φύλο).
Polyamorous (Πολυερωτικός)
Η Πολυερωτικότητα (ή ο Πολυαμορισμός-Πολυερωτία-Πολυγαμία) συχνά περιγράφεται ως «συναινετική, ηθική και υπεύθυνη μη-μονογαμία». Πρακτικά σημαίνει το να είναι κανείς σε σχέση με πάνω από ένα άτομο ταυτόχρονα και όλα τα άτομα της σχέσης να το γνωρίζουν και να συναινούν.
Πρακτικές όπως η μονογαμία ή το περιστασιακό σεξ προφανώς δεν θεωρούνται κατώτερου επιπέδου ή μη ηθικές, απλά δεν αποτελεί προτίμηση των πολυερωτικών ατόμων.
Απλά η κοινωνία έχει την παράδοξη τάση αφενός να θεωρεί την πολυγαμία ανήθικη και αφετέρου να υποτιμά τις σχέσεις εις βάρος του σεξ (όταν δεν είναι απασχολημένη με το να κάνει ακριβώς το αντίθετο).
Εν πάσει περιπτώσει, οι σχέσεις αυτές μπορεί να αναπτύσσονται είτε μεταξύ στρέιτ, είτε μεταξύ LGBT ατόμων.
-
- Εναλλακτικό Σύμβολο
-
- Παραδείγματα Σχέσεων
Asexual (Ασέξουαλ)
Η ασεξουαλικότητα είναι η έλλειψη σεξουαλικής έλξης ή το χαμηλό ενδιαφέρον στη σεξουαλική δραστηριότητα και παρατηρείται τόσο σε στρέιτ, όσο και σε LGBT+ άτομα.
Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα πως ένα Asexual άτομο δεν θα κάνει ποτέ σχέση, αλλά το ότι η πιθανότητα να κάνει σεξ είναι μηδενική, χαμηλή ή υπό προϋποθέσεις.
Όσον αφορά τους όρους «Gray-Asexuality/Γκρίζα Ασεξουαλικότητα» ή «Demisexuality/Ντέμισεξουαλικότητα», αυτοί βασίζονται στο εξής:
Η Ασεξουαλικότητα και η Σεξουαλικότητα δεν είναι άσπρο-μαύρο. Κάποιοι άνθρωποι ανήκουν στην λεγόμενη «Γκρίζα» περιοχή. Παραδείγματος χάριν, άτομα:
- Που κατά κανόνα δεν βιώνουν σεξουαλική έλξη παρά μόνο σπάνιες φορές.
- Βιώνουν σεξουαλική έλξη, όμως έχουν χαμηλή λίμπιντο.
- Βιώνουν σεξουαλική έλξη και έχουν υψηλή λίμπιντο, όμως όχι αρκετή ώστε να προβούν στην πράξη.
- Που επιθυμούν και απολαμβάνουν το σεξ, όμως κάτω από ορισμένες και περιορισμένες συνθήκες.
Και ούτω καθεξής.
Οι Demisexual, λόγου χάρη, επιθυμούν και απολαμβάνουν το σεξ μόνο εφόσον υφίσταται κάποιος συναισθηματικός (πχ ρομαντικός ή φιλικός) δεσμός και κατά κανόνα δεν ενδιαφέρονται τόσο για το περιστασιακό σεξ.
Κάποια σύμβολα Γκρίζας Ασεξουαλικότητας / Ντεμισεξουαλικότητας
Fun Fact: Στην ορολογία της LGBT+ κοινότητας, τα άτομα αυτά ονομάζονται και Aces, δηλαδή άσσοι (διότι η λέξη μοιάζει με τα τρία πρώτα γράμματα του Asexual) ή Cakes (από την φράση «Το κέικ είναι καλύτερο από το σεξ». *Έχουν ένα point*).
*Περισσότερες Πληροφορίες*
Aromantic (Αρομάντικ)
Ο Αρομαντισμός είναι η έλλειψη ρομαντικής έλξης και παρατηρείται τόσο σε στρέιτ, όσο και σε LGBT+ άτομα. Παρόμοια με πάνω, ένα Aromantic άτομο δεν σημαίνει πως δεν ενδιαφέρεται για σεξ (όπως στην περίπτωση του Asexual) και ενδέχεται να βιώνει σωματική ή αισθητική έλξη.
Σαν να λέμε:
«Σέξυ παιδί ο Σάκης, αλλά δεν τον έχω ερωτευτεί» (Σωματική έλξη) ή
«Πανέμορφη η Σούλα, αλλά δεν την έχω ερωτευτεί» (Αισθητική έλξη).
Έτσι, αντίστοιχα με την παραπάνω περίπτωση, υπάρχει και ο Γκρίζος Αρομαντισμός και τα Ντεμιρομαντικά άτομα (Demiromantic).
Τα άτομα αυτά βιώνουν ρομαντισμό υπό προϋποθέσεις, για παράδειγμα εφόσον υφίσταται κάποιος μακροχρόνιος συναισθηματικός δεσμός. Ακόμα, δεν βιώνουν ρομαντική έλξη σε πρωταρχικά πλαίσια, όμως μπορούν να βιώσουν ρομαντική έλξη σε δευτερεύοντα πλαίσια (Να μην τους απασχολεί, δηλαδή, αρχικά το να δημιουργήσουν μια ρομαντική σχέση, είτε αυτή είναι παραδοσιακή, είτε όχι, όμως αν προκύψει να είναι θετικοί).
Το σημαντικό εδώ είναι να θυμόμαστε πως εφόσον η αγάπη και το σεξ είναι διαφορετικές έννοιες μεταξύ τους, κάποιος μπορεί να βιώνει έλξη και αγάπη προς διαφορετικά άτομα, ενώ ταυτόχρονα απέχει από το σεξ (ή το κάνει σπάνια).
Αντίστοιχα, μπορεί κανείς να βιώνει σεξουαλική επιθυμία και σωματική έλξη, ενώ ταυτόχρονα δεν ενδιαφέρεται να συνάψει ρομαντικούς δεσμούς (ή το κάνει σπάνια).
Και εδώ λοιπόν, μας βοηθούν οι λέξεις:
«Α-» = Όχι/Καθόλου
«Ντεμί-» = Περίπου/Ίσως (Πως λέμε ημίθεος)
*Demi/Semi/Hemi γενικότερα σημαίνουν «Κατά το μισό»*
Asexual (Ασέξουαλ) vs Aromantic (Αρομάντικ)
«Γκρίζα» περιοχή:
Demisexual (Ντεμισέξουαλ) vs Demiromantic (Ντεμιρομάντικ)
Για παράδειγμα, ας πάρουμε ένα άτομο που νιώθει (Ρομανική/Σεξουαλική/Αισθητική) έλξη προς το ίδιο και το αντίθετο φύλο, καθώς και προς οποιαδήποτε άλλη έκφραση φύλου (Παν).
Α1) Εφόσον δεν βιώνει σεξουαλική έλξη, όμως βιώνει ρομαντική έλξη:
Asexual Panromantic (Ασέξουαλ Πανρομάντικ). **
Α2) Εφόσον βιώνει σεξουαλική έλξη, αλλά όχι ρομαντική έλξη:
Pansexual Aromantic (Πανσέξουαλ Αρομάντικ).
Β1) Εφόσον βιώνει σεξουαλική έλξη, όμως μειωμένη ή υπό όρους ρομαντική έλξη:
Pansexual Demiromantic (Πανσέξουαλ Ντεμιρομάντικ)
Β2) Εφόσον βιώνει μειωμένη ή υπό όρους σεξουαλική έλξη, όμως βιώνει ρομαντική έλξη:
Demisexual Panromantic (Ντεμισέξουαλ Πανρομάντικ).
Γ1) Εφόσον αυτό βιώνει σεξουαλική και ρομαντική έλξη:
Pansexual Panromantic (Πανσέξουαλ Πανρομάντικ).
Γ2) Εφόσον δεν βιώνει ούτε σεξουαλική έλξη ούτε ρομαντική έλξη, θεωρείται:
Asexual Aromantic (Ασέξουαλ Αρομάντικ).
(Στην περίπτωση αυτή ενδέχεται να βιώνει απλά περιστασιακά αισθητική έλξη, με όρους Παν)
**Παραδείγματα Ασέξουαλ ρομαντισμού
Αυτά τα λίγα (όχι εντάξει, ξέρω ότι δεν είναι λίγα, έχω αυτογνωσία) από εμένα.
Κανείς δεν περιμένει να τα ξέρουμε όλα αυτά απ’έξω, ή να αφήσουμε τους ορισμούς αγνούς, ανέγγιχτους, και μη προσαρμόσιμους στην δική μας πραγματικότητα.
Είμαστε αυτό που είμαστε, μέχρι να βρούμε κάποιο καλύτερο τρόπο να περιγράψουμε αυτό που είμαστε.
Απλά λέω πως με ένα ανοιχτό μυαλό και μια θετική στάση (πχ με την λογική του: «Ποτέ μην λες ποτέ»), δεν θα είναι τόσο δύσκολο να καταλάβουμε τι θέλουν να μας πουν τα άτομα γύρω μας (και μαζί και ο εαυτός μας).
Πολλά φιλιά στην μούρη και τα λέμε στο δεύτερο μέρος!
Comprehensive List of LGBTQ+ Term Definitions
Responses To Claims That LGBT Labels “Shouldn’t Matter”