Αριάδνη Πολυχρονίου“Είναι αδύνατον να περιγράψω τον λεπτό, ποιητικό λόγο αυτού του βιβλίου, εγγυώμαι όμως για τις καταπληκτικές λογοτεχνικές αρετές του“, έγραψε ο κορυφαίος Γερμανός συγγραφέας Τόμας Μαν για το έργο που καθιέρωσε τον εβραίο συγγραφέα Γιόσεφ Ροτ ως σημαίνοντα μυθιστοριογράφο του πρώτου μισού του 20ου αιώνα. Γραμμένο το 1929 από έναν ιδιότυπο, αλκοολικό συγγραφέα, αυτοεξόριστο στη Γαλλία από τη μέρα της ανάληψης της εξουσίας από το Χίτλερ στη Γερμανία, το έργο αποτελεί μια σύγχρονη παραβολή, μια προσαρμοσμένη στην πραγματικότητα ανάπλαση του μύθου του Ιώβ, πραγματευόμενη τη σχέση του ανθρώπου με την ηθική και τη θρησκεία, την ανθρώπινη φύση, αλλά και τα μεγαλύτερα ιστορικά και κοινωνικά φαινόμενα της εποχής, από τον αιματηρό πρώτο παγκόσμιο πόλεμο μέχρι το αθρόο μεταναστευτικό ρεύμα προς την Αμερική και τις συνθήκες ζωής των Εβραίων στην Ευρώπη και στην νέα τους πατρίδα.
Ο σύγχρονος Ιώβ του μυθιστορήματος είναι ο Μέντελ Σίνγκερ, ένας εβραίος δάσκαλος που κατοικεί με την πολυμελή οικογένεια του στη ρωσική επαρχία επί τσαρικής ακόμη κυριαρχίας. Άνθρωπος απλός και ευσεβής, ο Μέντελ δοκιμάζεται από τις πρώτες σελίδες του μυθιστορήματος με τη γέννηση του μικρότερου γιου του, του Μενουχίμ, που γεννιέται ανάπηρος και επιληπτικός. Ενώ περνούν τα χρόνια σε μια γοργή διήγηση, τα βάσανα του σύγχρονου Ιώβ κλιμακώνονται: Το ξέσπασμα του πρώτου παγκοσμίου πολέμου αναγκάζει τον πρωτότοκο γιο του να καταταγεί στο Ρωσικό στρατό- πράξη που συνεπάγεται την καταστρατήγηση των αρχών της θρησκείας του-, και τον δεύτερο να μεταναστεύσει με χίλιους κινδύνους προς την Αμερική για να αποφύγει ακριβώς να εκτίσει την θητεία του. Και ενώ η κόρη της οικογένειας, η Μύριαμ, μια ενδιαφέρουσα λογοτεχνική μορφή που συγκεντρώνει πρώιμα σημάδια νυμφομανίας, γυναικείας χειραφέτησης και ψυχασθένειας, πλαγιάζει χωρίς προφυλάξεις με κοζάκους στρατιώτες και η πνευματική κατάσταση του μικρότερου γιου δεν παρουσιάζει καμιά βελτίωση, ο Μέντελ Σίνγκερ με τη γυναίκα του αποφασίζουν να ακολουθήσουν τον δεύτερο γιο τους στην Αμερική. Στο δεύτερο μέρος του έργου, η οικογένεια Σίνγκερ εγκαθίσταται στην γη της επαγγελίας αφήνοντας πίσω στη πατρίδα τους τον ανάπηρο γιο τους, το Μενουχίμ.
Η επίπλαστη ευημερία του πρώτου καιρού- ο εξαμερικανισμένος πλέον γιος Σαμ ιδρύει μια επιχείρηση που ανθίζει, ενώ οι προοπτικές για τη Μύριαμ μοιάζουν να είναι ευοίωνες- ανατρέπεται αμέσως με την στράτευση του Σαμ, που φέρνει ως αποτέλεσμα τον άδικο θάνατο του, την εκδήλωση της τρέλας της κόρης, που κλείνεται ως τρόφιμη σε ψυχιατρείο, και το θάνατο της γυναίκας του Μέντελ, της Δέβωρας, από την οδύνη του χαμού των παιδιών της. Με τα μισά του παιδιά χαμένα και τα δυο αγνοούμενα- η τύχη του μεγάλου γιου και του ανάπηρου Μενουχίμ αγνοείται-, ο Μέντελ Σίνγκερ παραιτείται από τη ζωή, διάγει έναν φτωχικό βίο κάνοντας μικροδουλειές για τους Εβραίους της γειτονιάς, και στρέφεται για πρώτη φορά ενάντια στον Θεό για τον οποίο δίδασκε τόσα χρόνια.
Οδηγούμενος πλέον σε έναν ατιμωτικό θάνατο, ο Μέντελ βιώνει τις τελευταίες μέρες της ζωής του ένα θαύμα: ο επιληπτικός γιος, με το όνομα ενός αγνώστου, βρίσκεται στην Αμερική ως ταλαντούχος μουσικοσυνθέτης, απόλυτα γιατρεμένος και αποφασισμένος να βρει τον πατέρα του. Με την υπόσχεση αυτής ελπίδας η ιστορία του σύγχρονου Ιώβ τελειώνει, αφήνοντας τον αναγνώστη με μια σειρά προβληματισμών και συνειδητοποιήσεων. 
Ο Γιόσεφ Ροτ με την ρεαλιστική, λιτή γλώσσα του στην οποία κάθε λέξη είναι τελολογικά τοποθετημένη δίπλα στην άλλη για να καταδείξει ένα νόημα, φωτίζει τη ζωή των Εβραίων στις αρχές του 20ου αιώνα, τις συνήθειες, τα προβλήματα, τον πόνο της ανέχειας, την ανάγκη του ανήκειν, την ζωτική τους σχέση με τη θρησκεία, τους στενούς οικογενειακούς δεσμούς που τους διέπουν. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο τρόπος παρουσίασης της Αμερικής, μιας κίβδηλης γης της επαγγελίας φαινομενικής οικονομικής ανάπτυξης και απάνθρωπης ευημερίας, η οποία ερχόμενη σε φανερή αντίθεση με την αργή, εσωτερική ζωή των εβραίων και την ποιότητα του χαρακτήρα του πρωταγωνιστή, αποδεικνύεται υποκριτική και χυδαία επιφανειακή.
Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, ωστόσο, βρίσκεται η σχέση του Μέντελ Σίνγκερ με το Θεό του. Από την τυφλή και αστόχαστη υποταγή, ο ήρωας περνάει στην αμφισβήτηση, την άρνηση για να οδηγηθεί κατά την κλιμάκωση των δεινών του στην απόλυτη απώλεια της πίστης του. -Δεν θέλω να κάψω ένα μόνο σπίτι, δεν θέλω να κάψω έναν μόνο άνθρωπο. Θα τα χάσετε, αν σας πω τι είχα κατά νου να κάψω. Θα τα χάσετε και θα πείτε τρελάθηκε κι ο Μέντελ σαν την κόρη του. Αλλά σας βεβαιώνω: δεν είμαι τρελός. Τρελός ήμουν. Πάνω από εξήντα χρόνια ήμουν τρελός, σήμερα πια δεν είμαι. – Πες μας λοιπόν τι θες να κάψεις!-Τον Θεό! Θέλω να κάψω τον Θεό!!
Η ρηξικέλευθη κεντρική ιδέα της ανάπλασης του μύθου του Ιώβ σε μια πραγματική ιστορική εποχή, όπου τα δεινά δεν είναι πλέον βιβλικά, αλλά συνίστανται στους αιματηρούς πολέμους, τη μετανάστευση, το πέρασμα από μια εποχή σε μια άλλη, την απώλεια της ταυτότητας και τη φτώχεια, αποτελεί μαζί με την ιδιαίτερη, συμπονετική αφήγηση και την πολύ ενδιαφέρουσα συγκρότηση των χαρακτήρων, εύλογο λόγο να αγαπήσετε τον Ιώβ του Γιόσεφ Ροτ. Ενός αντιφασίστα συγγραφέα που πρόλαβε και πέθανε το 1939 πριν να βιώσει τον αφανισμό των Μέντελ Σίνγκερ της Ευρώπης στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.
• Το μυθιστόρημα «Ιώβ. Η ιστορία ενός απλούς ανθρώπου» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγρα σε μετάφραση της Μαρίας Αγγελίδου. (2013).