Κατερίνα ΑδαμοπούλουΑς γνωρίσουμε τους κυριότερους εκπροσώπους της τζαζ σκηνής, ενός δηλαδή από τα επιδραστικότερα ρεύματα στην ιστορία της σύγχρονης μουσικής!
Περί τα τέλη του 19ου αιώνα κάνει την εμφάνιση του στις ΗΠΑ۬ ένα νέο είδος μουσικής που έμελλε να μας χαρίσει τα πιο μελωδικά μουσικά κομμάτια που έχουν ακουστεί ποτέ. Ο λόγος γίνεται φυσικά για την τζαζ.
Την εν λόγω μουσική την χαρακτηρίζει το έντονο αφρικανικό της χρώμα, καθώς και ο συνδυασμός των στοιχείων της blues και των spirituals (θρησκευτικοί ύμνοι των αφροαμερικανών). Ιδιαίτερα της γνωρίσματα μπορούν να θεωρηθούν,αφενός η πολυφωνία ως προς τα μουσικά όργανα, καθώς σ’ ένα κομμάτι τζαζ μπορούν να συνυπάρχουν αρμονικά μια τρομπέτα, ένα κλαρινέτο, ένα σαξόφωνο, ένα τρομπόνι, μια κιθάρα, ένα πιάνο, ένα κοντραμπάσο, κρουστά όργανα και η φωνή του τραγουδιστή (εάν κρίνεται απαραίτητο) και αφετέρου ο αυτοσχεδιασμός των μουσικών κατά την ώρα της σύνθεσης και της εκτέλεσης σε ό,,τι αφορά την μελωδία, τον ρυθμό και την αρμονία του κομματιού.
Κατά πολλούς ο ακριβέστερος όρος για να περιγράψει κανείς την τζαζ, είναι να την ταυτίσει με την έννοια της ελευθερίας, διότι όπως λέγεται «Η jazz δεν είναι τίποτα άλλο, παρά ελευθερία».
Η τζαζ γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν πλέον άρχισε να γίνεται ευρέως γνωστή και στις βόρειες πολιτείες της Αμερικής και να εξάγεται σταδιακά και προς την Ευρώπη. Γενέτειρα του νέου αυτού μουσικού είδους, στην οποία εν συνεχεία τέθηκαν τα ιδιαίτερα θεμέλια που συντέλεσαν στην εξέλιξη του, θεωρείται η Νέα Ορλεάνη, καθώς σ’ αυτή την πόλη του αμερικανικού νότου γεννήθηκαν και έδρασαν αρκετά από τα αστέρια της τζαζ και οι σπουδαιότερες μπάντες της.
Δεν υπάρχει όμως καλύτερος τρόπος για να γνωρίσουμε την τζαζ, αν πρώτα δεν γνωρίσουμε ή καλύτερα αν δεν ακούσουμε τους κυριότερους εκπροσώπους της.
Ας ξεκινήσουμε λοιπόν!
Λούις Άρμστρονγκ: Ίσως ο πιο γνωστός μουσικός της jazz. Γεννημένος στις 4 Αυγούστου του 1901 στη Νέα Ορλεάνη, ο Άρμστρονγκ έγινε γνωστός με το προσωνύμιο Satchmo ή Satch (Satchelmouth), που αναφερόταν στις εκφράσεις που έκανε με το πρόσωπό του ενώ έπαιζε με την τρομπέτα.
Στην συνέχεια της καριέρας του αποφάσισε να αφοσιωθεί στο τραγούδι, με το ″What a Wonderful World″ (1968) να αποτελεί την μεγαλύτερη του επιτυχία, η οποία ακούγεται και στην ταινία ″Good Morning, Vietnam″ του 1987.
Hank Levy (Henry Jacob Levy): Αμερικάνος συνθέτης και σαξοφωνίστας. Υπήρξε ιδρυτής και διευθυντής του Τowson University’s Jazz Program.
Έντουαρντ Κένεντι Έλινγκτον: Υπήρξε από τους σημαντικότερους αμερικανούς συνθέτες, ενορχηστρωτές και πιανίστες της τζαζ κατά τον αιώνα που μας πέρασε. Το 1969 του απονεμήθηκε από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας για το μουσικό του έργο. Στον μουσικό κόσμο έγινε γνωστός με το όνομα Duke Ellington.
Juan Tizol: Τρομπετίστας και συνθέτης από το Πουέρτο Ρίκο. Υπήρξε μέλος της μπάντας του Duke Ellington, ενώ έχει συνθέσει κάποια από τα πιο γνωστά τραγούδια της jazz, όπως το ″Perdido″, το ″Pyramid″ και το ″Caravan″- η πρώτη εκτέλεση του εν λόγω τραγουδιού έγινε το 1936 από την μπάντα του Ellington.
Τσάρλι Πάρκερ (Charlie Parker Jr): Γνωστός και ως Bird. Ο Πάρκερ συνέβαλε καθοριστικά στην εξέλιξη της jazz μουσικής με την διαμόρφωση ενός νέου είδους jazz κατά την δεκαετία του ’40, του μπίμποπ. Έπειτα από μακροχρόνια προβλήματα υγείας λόγω καταχρήσεων και 2 αποτυχημένων προσπαθειών να αυτοκτονήσει, πέθανε το 1955 από πνευμονία σε ηλικία μόλις 34 ετών.
Nina Simone (πραγματικό όνομα: Eunice Kathleen Waymon): Η φωνή της έχει συνδεθεί όσο καμία άλλη με την τζαζ, εάν και η ίδια απέρριπτε την μουσική της κατηγοριοποίηση στον συγκεκριμένο μόνο χώρο. Τα στοιχεία που την έκαναν διάσημη σ’ όλο το μουσικό κοινό ήταν το τρέμουλο της φωνής της και οι αναπνοές κατά την διάρκεια των ερμηνειών της.
Στην διάρκεια της εκρηκτικής δεκαετίας του ’60 αναμείχθηκε με το κίνημα για τα Πολιτικά Δικαιώματα και ερμήνευσε τραγούδια κατά των φυλετικών διακρίσεων.
Τζον Γουίλιαμ Κολτρέιν (John William Coltrane): Διάσημος σαξοφωνίστας και συνθέτης που έμελλε να σημαδέψει με την παρουσία του – που διήρκεσε μόλις 7 έτη- την αφροαμερικανική μουσική και εν γένει τον χώρο της τζαζ, χάρις τον πρωτοποριακό τρόπο παιξίματός του, που άλλοτε δίχαζε και άλλοτε άφηνε άναυδα τα πλήθη και τους κριτικούς.
Τα τελευταία έτη της ζωής του ασχολήθηκε με την σύνθεση θρησκευτικών έργων, με το ″A Love Supreme″ που κυκλοφόρησε το 1965 και αποτελεί το σπουδαιότερο έργο του έχοντας πουλήσει πάνω από 1 εκατομμύριο αντίτυπα.
Ένα χρόνο αργότερα (1966) ο Coltrane έχασε την μάχη με τον καρκίνο, εντούτοις συνέχισε να ζει μέσα από τις συνθέσεις του ۬ καθώς πολλές ηχογραφήσεις του κυκλοφόρησαν μετά θάνατον και αρκετές από αυτές κέρδισαν στα βραβεία Grammy. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις των ″Bye Bye Blackbird″, ″Alternate Takes″ και το ″The Coltrane Legacy″. Τέλος αξίζει να σημειωθεί πως η Αφρικανική Ορθόδοξη Εκκλησία τον ανακήρυξε άγιό της.
Θα ολοκληρώσω το παρόν άρθρο με μια φράση του Γάλλου συγγραφέα και τζαζίστα, Boris Vian :
Χωρίς την τζαζ, η ζωή θα ήταν ένα λάθος!