Αντώνης Μαντζαβίνος7. Ποιες πιστεύετε ότι αποτελούν πόλεις πρότυπα για ποδήλατο στον κόσμο. Τι έκαναν για να φτάσουν σε αυτό το σημείο;
Το ποδήλατο ήταν στην Ευρώπη και στην Αμερική το πρώτο όχημα.
Δηλαδή πρώτα γέμισαν οι πόλεις με ποδήλατα και μετά ήρθε το αυτοκίνητο. Αλλά βεβαίως, μόλις ήρθε το αυτοκίνητο υπάρχει η απόλυτη παρακμή. Εκτοπίστηκε το ποδήλατο. Το ξύπνημα του ποδηλάτου συμπίπτει με την πετρελαϊκή κρίση. Τη δεκαετία του ‘70. Τότε δεν είναι ότι είπαν ξαφνικά ότι θέλουμε να κάνουμε ποδήλατο. Οι κοινωνίες στην Ολλανδία στη Δανία είπαν ότι πρέπει να πάψουμε να είμαστε εξαρτημένοι. Αυτή η ενεργειακή εξάρτηση είναι κάτι που μας προσβάλει, προσβάλει τον πολιτισμό μας και πρέπει να κοιτάξουμε να καταναλώσουμε πολύ λιγότερο πετρέλαιο και βεβαίως να κάνουμε και τις πόλεις μας πιο ανθρώπινες. Τότε είχαν αρχίσει επίσης να διαπιστώνουν τη σοβαρότητα των επιπτώσεων του αυτοκινήτου. Από το σημείο αυτό και μετά το ποδήλατο επανέρχεται δυναμικά. Η κατάσταση στους δρόμους της Ολλανδίας ήταν σαν της Ελλάδας σήμερα. Τότε όμως αρχίζουν να κάνουν συστηματικά έργα για το ποδήλατο, ανάπλασης δημόσιων χώρων για το περπάτημα, για τη δημόσια συγκοινωνία. Μπορώ να πω δηλαδή ότι οι Ολλανδικές πόλεις είναι σαφώς μπροστά. Επίσης, πολλές Δανικές πόλεις είναι μπροστά. Το θέμα είναι όμως ότι η μία ακολουθεί την άλλη πια. Συναντάς πολλές πόλεις στη Γερμανία οι οποίες είναι εξαιρετικά επιτυχημένες. Και στη Γαλλία συναντάς πόλεις, κάπως λιγότερες στη Γαλλία αλλά και εκεί έχουν γίνει πάρα πολλά πράγματα.
Σήμερα νιώθεις ότι είναι μία χιονοστιβάδα όπου παρασύρει πόλεις και τις βάζει σε μία καινούργια εποχή.
Οι πόλεις μέσα σε 5 χρόνια αλλάζουν θεαματικά. Εκεί που βλέπεις ότι μία πόλη πριν από 5 χρόνια δεν είχε ούτε ένα ποδήλατο τώρα είναι γεμάτη ποδήλατα. Σε αυτό έχει συμβάλει πάρα πολύ και το κοινόχρηστο ποδήλατο, το bike sharing, τα αυτόματα ποδήλατα που βρίσκεις στο δρόμο. Μια πόλη βάζει 5000 ποδήλατα και ξαφνικά αλλάζουν όλα. Αν τα βάλεις στο δρόμο ο κόσμος αρχίζει και τα χρησιμοποιεί.
8. Στην Ελλάδα ποιες πόλεις τα έχουν πάει καλά σε αυτό;
Στην Ελλάδα έχουμε την Καρδίτσα η οποία τα πάει πάρα πολύ καλά, αλλά είχε μία παράδοση στο ποδήλατο. Έκανε ο κόσμος ποδήλατο κυρίως οι ηλικιωμένοι και μετά πήγαμε εμείς φτιάξαμε ποδηλατόδρομους και άλλαξε η όλη κατάσταση. Το ποδήλατο προσέλκυσε και τους νέους.
Οι άλλες πόλεις κάνανε κάποια μικρά βήματα. Αλλά πάντα για να κάνεις κάτι μεγαλύτερο πρέπει να ξεκινήσεις από τα μικρά γιατί δεν υπάρχει περίπτωση να βρεθούνε τα χρήματα για να κάνεις κάτι μεγάλο εξ’ αρχής. Επομένως κάνεις κάποια βηματάκια και ελπίζεις ότι θα ανάψουν τη σπίθα για να ακολουθήσουν κι άλλα και έτσι γίνεται. Πολλοί γκρινιάζουν και λένε ότι αυτοί οι ποδηλατόδρομοι είναι τελείως αποσπασματικοί. Ναι αλλά πρέπει από κάπου να ξεκινήσεις.
Θα έλεγα λοιπόν ότι η Καρδίτσα είναι αυτή που ξεχωρίζει και η Κως έχει κάνει πράγματα αρκετά. Η Νέα Ερυθραία εδώ στην Αθήνα έχει κάνει ένα αρκετά πλούσιο δίκτυο. Ελπίζω να μην αδικώ καμία αλλά αν ήταν να πω τρεις θα έλεγα αυτές.
9. Για κάποιον ο οποίος είναι ποδηλάτης και ποδηλατεί στην Ελλάδα χωρίς να υπάρχει η έννοια του ποδηλατόδρομου τι έχετε να τον συμβουλέψετε; Διότι τώρα έχουν αυξηθεί οι ποδηλάτες.
Έχω να τον συμβουλέψω να προσέχει πάρα πολύ. Αλλά αυτό το συμβουλεύω και σε έναν που οδηγεί αυτοκίνητο και στα παιδιά μου ας πούμε τους λέω κυκλοφορείτε θεωρώντας ότι δεν έχετε πουθενά προτεραιότητα. Δηλαδή και εκεί που έχετε πράσινο σε φωτεινή σηματοδότηση να τσεκάρετε γιατί εκεί γίνονται τα ατυχήματα. Όταν ο άλλος που έχει κόκκινο δεν το σεβαστεί. Τότε γίνεται το ατύχημα.
Γενικά να ξέρει ο ποδηλάτης ότι κυκλοφορεί μέσα στη ζούγκλα. Αυτή είναι η αλήθεια. Όμως να ξέρεις κιόλας ότι η παρουσία του με το ποδήλατο είναι πάρα πολύ σημαντική γιατί μόνο έτσι αυξανόμενοι οι ποδηλάτες θα επιβάλουνε διαφορετικές συνθήκες στο δρόμο. Όσο πιο πολλοί είναι οι ποδηλάτες τόσο πιο ασφαλής θα είναι η κίνησή τους.
Επομένως λοιπόν, θέλει πολύ προσοχή γιατί γίνονται παραβάσεις του κώδικά, γιατί οι οδηγοί δεν έχουνε διδαχθεί να προσέχουν τους ποδηλάτες.
Και κάνω μία παρένθεση εδώ. Υποστηρίζω και το έχω πει και πολλές φορές ότι όταν πας να πάρεις άδεια οδήγησης αυτοκινήτου θα έπρεπε να ελέγχεσαι ότι ξέρεις να κάνεις και ποδήλατο και να παίρνεις και σχετική άδεια γιατί πρώτον όταν είσαι οδηγός αυτοκινήτου πρέπει να ξέρεις τι θα κάνεις όταν έχεις δίπλα σου ή μπροστά σου έναν ποδηλάτη και δεύτερον γιατί με το αυτοκίνητό σου η πόλη δε σε αφήνει να τα κάνεις όλα, σου ζητάει να αφήσεις το αυτοκίνητό σου και να συνεχίσεις με έναν άλλον τρόπο. Ο σωστός χρήστης αυτοκινήτου είναι εκείνος ο οποίος έχει στο πορτ μπαγκάζ του ένα ποδηλατάκι και δεν πάει με το αυτοκίνητό του οπουδήποτε. Αφήνει το αυτοκίνητο στην περίμετρο του κέντρου και συνεχίζει με το ποδήλατο. Θα πρέπει λοιπόν να ξέρει να κάνει ποδήλατο.
10. Όντας πολύπειρος καθηγητής στο Πολυτεχνείο βλέπετε να υπάρχει ενδιαφέρον για τον τομέα αυτόν από τους φοιτητές;
Υπάρχει τεράστιο ενδιαφέρον. Πάρα πολλά παιδιά έρχονται και μου ζητάνε να κάνουνε διπλωματικές για το ποδήλατο, να κάνουνε ακόμα και διδακτορικά. Όμως δεν είναι εύκολο να το συσχετίσει κανείς και με επαγγελματική διέξοδο. Βέβαια κάνουμε μελέτες για το ποδήλατο δουλεύουν κάποια παιδιά που πληρώνονται για αυτό.
Υπάρχει πια κάποιος λίγος κόσμος ο οποίος ζει με αυτό το αντικείμενο της βιώσιμης κινητικότητας. Εξάλλου αυτό το αντικείμενο θα έπρεπε πια να είναι η επικεφαλίδα οποιουδήποτε έργου και οποιασδήποτε μελέτης γίνεται σήμερα.
Δε νοείται να κάνεις κάτι που να μην είναι βιώσιμο. Όλα πρέπει να είναι βιώσιμα.
Όλα πρέπει να υπηρετούν το περιβάλλον, την ποιότητα ζωής την υγεία μας. Οτιδήποτε κάνεις. Αυτό υποτίθεται ότι κάνεις. Αλλιώτικα δεν θα έπρεπε να χρηματοδοτείται.
Τώρα ειδικά για το ποδήλατο δεν μπορώ να πω ότι γίνονται τόσες πολλές μελέτες αρκετές για να ζήσει πολύς κόσμος. Αλλά όλα εξαρτώνται και από εμάς τους ίδιους τους μηχανικούς. Δηλαδή λέω στους φοιτητές μου ότι πρέπει να κυκλοφορείτε στο δρόμο ανήσυχοι και να σκέφτεστε συνέχεια τι θα μπορούσε να είναι στη θέση αυτού που βλέπετε. Γιατί αυτό που βλέπετε κατά κανόνα είναι άρρωστο, είναι κακό, είναι κακά σχεδιασμένο, έχει ξεπεραστεί. Θα πρέπει να φαντάζεστε τι πρέπει να μπει στη θέση του και να έχετε την ικανότητα να πείσετε αυτούς που αποφασίζουν να μελετηθεί και να αντικατασταθεί.
Επομένως το θέμα δεν είναι να έχουμε μία παθητική στάση και να περιμένουμε πότε θα έχουμε δουλειά. Το θέμα είναι να τη δημιουργήσουμε εμείς τη δουλειά. Και θα κάνουμε αυτό αν έχουμε την ικανότητα να βλέπουμε το πρόβλημα πριν από τους άλλους και να πείθουμε και τους άλλους ότι το πρόβλημα αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί. Τότε θα έχεις επιτυχία σαν μηχανικός και έτσι θα αλλάξει και ο κόσμος. ‘Όταν σκέφτεσαι συνέχεια τι καλύτερο θα έπρεπε να είναι στη θέση αυτού που βλέπεις σήμερα.
Έτσι λοιπόν από εμάς τους ίδιους εξαρτάται αν θα έχουμε την ικανότητα να προχωρήσουμε κάποια πράγματα στον τόπο μας και βεβαίως και να δουλέψουμε γιατί αν κάτσεις με τα χέρια ψηλά και περιμένεις πότε θα βρεθεί κάποιος να σου δώσει δουλειά δεν υπάρχει περίπτωση να συμβεί αυτό γιατί ο κόσμος συνηθίζει σε αυτό που βλέπει και δεν έχει φαντασία για να το αλλάξει.