Γιάννης ΒανδήςΗ σχέση πια ορίζεται από τον αριθμό και την ένταση των τσακωμών και όχι από τη δική της ένταση. Μήπως είναι μια τεράστια παρανόηση όλο αυτό;
Τη στιγμή που γεννιόμαστε, οι γιατροί κοιτάνε δύο πράγματα για να βεβαιωθούν για την υγεία μας: το κλάμα μας και τα αντανακλαστικά μας. Το κλάμα δεν το προκαλούν, απλώς περιμένουν να δουν αν θα κλάψουμε τη στιγμή που ερχόμαστε στον κόσμο. Αν δεν κλάψουμε, τότε κάτι δεν πάει καλά. Έχω δει House εγώ, ξέρω τι σας λέω.
Όσον αφορά στα αντανακλαστικά, τί κάνουν οι γιατροί; Μας πιάνουν από τους καρπούς, με τα μικρά μωρουδίσια δάκτυλά μας τυλιγμένα στους αντίχειρές τους. Μας σηκώνουν όρθιους, και μας αφήνουν να πέσουμε. Αν γραπώσουμε τους αντίχειρες του γιατρού, τότε τα αντανακλαστικά μας είναι καλά, και μπορούμε να επιστρέψουμε στο σπίτι μας, για να μας καταστρέψουν ανενόχλητοι οι γονείς μας.
Παρατηρώ μία συνέπεια στην χρήση αυτών των τακτικών, όχι όμως για κλινικούς λόγους: ο κοντινός άνθρωπος θα εξασκήσει όλη τη δύναμή του πάνω μας μέχρι να λυγίσουμε, για να επιβεβαιωθεί πως μας είναι απαραίτητος. Θα σε εγκαταλείψω, για να δω αν θα με κυνηγήσεις. Είναι η τακτική που θα ακολουθούσε ο Dr House με μεγάλη ευκολία: πυροδοτούμε κλάμα μεταφορικό, προκαλούμε απώλεια για να επιβεβαιωθούμε.
Αυτό συμβαίνει λοιπόν με τη διάγνωση του έρωτα σε μια σχέση. Παράδειγμα: Ένα ζευγάρι τσακώνεται. Η γυναίκα περιμένει τηλέφωνο από τον άντρα που έκανε κουτσουκέλα. Το τηλέφωνο όμως αργεί να έρθει και η γυναίκα σε αυτήν την καθυστέρηση διαβλέπει σύμπτωμα ασθενούς σχέσης. Η κλήση θα έπρεπε να είναι αντανακλαστική αν η σχέση σου ήταν θέμα επιβίωσης. Έτσι θα σκεφτεί το γυναικάκι (ή το αντράκι αντίστοιχα, γιατί όλοι έχουν δικαίωμα στις μικρότητες).
Αφού από πλευράς αντανακλαστικών η σχέση πάσχει, πρέπει να δοκιμάσουμε και το κλάμα. Και κάπως έτσι αρχίζουν οι εντάσεις: γίνεται λίγο δύστροπη, κάνει σκηνικά για ζήλιες, ή το παίζει κυρία κι αποφεύγει να του μιλήσει, ή ξεκατινιάζεται και του σέρνει τα εξ αμάξης. Όλα με ένα στόχο: να επιβεβαιωθεί ότι μετράει για τον άλλον.
Όλα αυτά θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί με έναν πιο ήρεμο χειρισμό. Αλλά η κοπέλα έμαθε αλλιώς, έμαθε πως ο έρωτας ο σωστός, ο κινηματογραφικός, θέλει εντάσεις αλλιώς είναι για πέταμα. Η πιο πρόσφατη βιβλιογραφία μας παραπέμπει στην Ναταλία Γερμανού.
Το έγραψε στο twitter. Δηλαδή το σκέφτηκε. Είπε “α καλό τσιτάτο είναι αυτό, κάτσε να το ποστάρω να το δει κι ο κόσμος”. Μέσα από αυτήν την ατάκα εκφράζεται η μεγαλύτερη παρεξήγηση για τις σύγχρονες σχέσεις. Η Ναταλία Γερμανού λέει μία “αλήθεια” για τις σχέσεις με μία ρητορική ερώτηση: ο έρωτας για να λέγεται έρωτας θέλει και λίγο μίσος. Βέβαια, η Ναταλία εδώ χρησιμοποιεί μία ποιητική μεταφορά που μας λέει ότι ο έρωτας τις θέλει τις εντάσεις του (θέλω να πιστεύω ότι χρησιμοποιεί το “μίσος” ποιητική αδεία). Θέλει, σου λέει, μαχητικότητα και πολεμική για να αξιωθεί να λέγεται έρωτας.
Εκπαιδευτικό διάλειμμα με τη βικιπαιδεία: Ο όρος παραλογοτεχνία χρησιμοποιείται, κυρίως από τους επίσημους λογοτεχνικούς κύκλους, για να περιγράψει ορισμένα είδη λογοτεχνίας που απευθύνονται κυρίως στο πλατύ κοινό και, ορισμένες φορές, δεν έχουν ιδιαίτερες αξιώσεις από πλευράς ποιότητας, μα στοχεύουν κυρίως στην μαζική κατανάλωση.
Λένα Μαντά. Γλαφυρές περιγραφές για τον Ιδανικό Άντρα που δε σηκώνει μύγα στο σπαθί του (είναι από χωριό το παιδί, γι’ αυτό), και όταν τον προσβάλλει Αυτή μπροστά σε κόσμο, η αξιοπρέπειά του θίχτηκε τόσο που τη χαστούκισε μπροστά στην παρέα της. Συνέχισε σου λέει να τρώει αμέριμνος τώρα που ξέπλυνε την ατιμία.
Δύο ξένοι. Αυτή προχωράει αγέρωχη και γρήγορα. Αυτός την προλαβαίνει έξαλλος μετά την προσβολή που του πέταξε. Τη χαστουκίζει πρώτα και μετά τη φιλάει. Ατάκα Ναταλίας Γερμανού. Τι να σου κάνει ένας έρωτας αν δεν έχει και λίγο μίσος; Παραλογοτεχνία.
Στον αντίποδα, πάντα, η Μαλβίνα. «Αυτός ο χειμώνας είναι χειμώνας για ερωτευμένους. Κι όσοι δεν είστε χάνετε. Κι αν πάλι είστε ερωτευμένοι και δε χάνεστε, τότε δυο φορές χαμένοι. Και είστε ένα εκατομμύριο φορές χαμένοι, αν έχετε το βίτσιο στον έρωτα να κερδίζετε παρτίδες.»
Αλίμονο σε αυτούς που επιφυλάσσουν για τους εαυτούς τους τέτοιους έρωτες. Με εντάσεις προοριζόμενες να εκτονωθούν μόνο με την επιβεβαίωση. Εντάσεις εσκεμμένες, με σκοπό την προσωρινή άρση της ανασφάλειας. Γιατί η ανασφάλεια, ανασφάλεια είναι, όχι γρίπη. Δεν περνάει με πέντε μέρες στο κρεββάτι και με γλυκόλογα 4 φορές τη μέρα. Παρόλα αυτά σκαρφίζεσαι διάφορους τρόπους, ευτυχώς είσαι πολυμήχανος, για να εκμαιεύσεις την επιβεβαίωσή σου. Γιατί έτσι σου έκοψε, γιατί κανείς δε σου είπε ότι γίνεται και με άλλο τρόπο.
Αλλά βλέπεις, όταν μεγαλώνεις με πρότυπα σχέσεων όπως οι Δύο Ξένοι, όταν έχεις τη Ναταλία και όλο το –κατά τα άλλα λαμπερό – star system να σου λένε ότι οι σχέσεις είναι παιχνίδι κυριαρχίας, δε μπορείς να το αποφύγεις. Θα πέσεις στην παγίδα. Θα σκεφτείς, «μα ΤΙ ΠΑΘΟΣ αυτό του Μαρκορά για τη Κουντουράτου, έτσι είναι οι άντρες, απότομοι. Κι έτσι είναι κι οι γυναίκες. Θέλω να γίνω μία Κουντουράτου. Ναι, να τα τρώω κι εγώ τα χαστούκια μου, αν αυτό σημαίνει ότι θα ζω Πάθος Κινηματογραφικό». Και το αναπαράγει όλο αυτό, γιατί μέχρι εκεί της κόβει. Προκαλεί εντάσεις, ζήλιες, περιμένει να δει χειρονομίες της μεγάλης οθόνης, θέλει το ρομάντζο του Μαρκορά και της Μαρίνας.
Το χειρότερο βέβαια είναι ότι ο τσακωμός γίνεται αυτοσκοπός χωρίς να το καταλαβαίνεις. Η σχέση πια ορίζεται από τον αριθμό και την ένταση των τσακωμών, κι όχι από την ένταση της σχέσης. Δεν έχεις λοιπόν άλλη επιλογή από το να αναπαράγεις αυτό που ξέρεις, δηλαδή να κάνεις πουτανιές για να δεις πόσο έντονα θα σε διεκδικήσει ο άλλος.
Άλλωστε, όλοι οι τσακωμοί σε μία σχέση αυτό το ζητούμενο έχουν, την εγκατάσταση. Δηλαδή, σου κάνω μαλαγανιές επειδή σε γουστάρω, προκαλώ εντάσεις γιατί με ενδιαφέρεις αρκετά για να το κάνω. Αν δε με ενδιέφερες δε θα έμπαινα στον κόπο να επινοήσω αφορμές τσακωμού. Με άλλα λόγια, όσο σε πληγώνω, τόσο με πορώνεις.
Βέβαια, υπάρχει κάτι που λέγεται συναισθηματική παιδεία. Καλά εντάξει, δεν υπάρχει, μόλις το επινόησα. Αλλά θα έπρεπε να υπάρχει. Όπως έχει περαστεί ότι η τάδε μόδα σου ταιριάζει, το ίδιο έχει γίνει με τις σχέσεις. Όταν μία σχέση δεν έχει τα έντονα πάθη της μεγάλης και μικρής οθόνης αυτομάτως απαξιώνεται.
Παράδειγμα. Είσαι με μία φίλη σου για καφέ και σου λέει για τον υπέροχο τύπο που γνώρισε χτες. «Που να στα λέω μαρή, γνώρισα έναν άντρα αδιανόητο. Ήρθε και μου μίλησε στο μπαρ που καθόμανε αμέριμνη κι έπινα το μπιφίτερ. Και έρχεται και μου λέει το τεκνό: “Μου αρέσεις πολύ. Μου δίνεις το κινητό σου;”». Και περιμένει η φίλη την αντίδρασή σου. Και μένεις εσύ κάγκελο. Είναι δυνατόν; Που πήγαν οι άντρες; Που είναι τα βλέμματα; Δεν κοιταζόσασταν ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ μισή ώρα πριν σου ζητήσει το κινητό σου για να ανέβει η ανδρεναλίνη του θεατή; Δεν χορέψατε το Άρωμα Γυναίκας; Δε σε φίλησε στο ρυθμό των Bueno Vista; Μα είσαι σίγουρη πως κανείς δε χειροκρότησε;
Παράδειγμα δεύτερο. Είσαι με τη φίλη σου για καφέ, τρεις μήνες μετά που γνώρισε το τεκνό. «Που να στα λέω πάλι. Όλη μέρα δεν του μιλούσα. Και το βράδυ βγήκαμε με παρέα και δεν του έριξα ματιά. Τόσα πολλά νεύρα είχα που πήγε για καφέ με την φίλη του χωρίς να μου το πει. Τέσπα. Περνάει η ώρα, είμαστε στο μπαρ κι εγώ το παίζω άνετη. Κι έρχεται, φιλενάδα, με πιάνει, μου γυρίζει μια ξανάστροφη και στο καρφί με λούζει με φιλιά μεθυστικά. Τον λατρεύω». Και λες κι εσύ, εδώ είμαστε. Να τος ο Μαρκοράς.
Αυτό που ο κόσμος λέει πάθος εγώ το λέω ασυμβατότητα. Δεν ξέρω που χάθηκε το νόημα, πάντως στο δικό μου μυαλό το θέμα είναι να θες τον άλλον. Πότε άρχισε αυτό να είναι λίγο; Πότε αρχίσαμε να αναζητάμε τις εντάσεις; Γιατί θέλουν όλες να γίνουν Gilda κι όχι η Μέριλ Στριπ στο Μία αγάπη γεννιέται; Γιατί θέλουν όλοι να γίνουν ο Γκλέτσος στην Τηλεμπόρα κι όχι ο Ίστγουντ στις Γέφυρες του Μάντισον;
Ίσως είναι γιατί μας έμαθαν ότι αγάπη δίχως πείσματα δεν έχει νοστιμάδα. Κι όταν λείπουν οι συναισθηματικές εντάσεις, ρίχνουμε λίγη πουτανιά από πάνω για να νοστιμίσουμε μόνοι μας τη σχέση. Καταλήγουν λοιπόν οι σχέσεις να είναι παιχνίδια κυριαρχίας. Να είσαι σε σχέση και να θες να νικάς (ακόμα κι αν αυτό σημαίνει να χάνεις σε ένα τσακωμό, καθώς το ζητούμενο είναι ο τσακωμός κι όχι το να βγεις από πάνω).
Ακούστε με λοιπόν, κι εξερευνήστε για μία φορά τις ήρεμες σχέσεις. Όσο για σας που γουστάρετε τις εντάσεις και σαν τη Ναταλία θέλετε το μίσος στη σχέση σας, ακούστε τη συμβουλή της Μαλβίνας και βάλτε μυαλό.
“Τα κορίτσια που μου μοιάζουν αφήνουν τους άντρες να κλέβουν στα χαρτιά. Άλλωστε, έναν δύο άσσους κάθε αγαπημένος τους δικαιούται.”