Σπύρος ΓούλαςΤο να μην σου αρέσει το βιβλίο “50 Αποχρώσεις του γκρι” είναι θέμα γούστου και αναγνωστικών απαιτήσεων.
Αν δεν σου αρέσει, έχεις και τα δύο.
Είναι σπάνιες οι φορές που μπορεί κάποιος να έχει μία τόσο ξεκάθαρη και κρυστάλλινη άποψη για την ποιότητα ενός έργου και ευτυχώς η κείμενη είναι μία από αυτές.
Υπάρχουν πάμπολλα βιβλία που σε κάνουν να αναρωτιέσαι γιατί κάποιος τα δημοσίευσε και γιατί έγιναν επιτυχίες. Τα διαβάζεις και αναρωτιέσαι τι στόχο είχε ο συγγραφέας, ποια μερίδα του κόσμου εκφράζει, ποιο ήταν συναισθηματικό εφαλτήριο για να ξεκινήσει αυτήν του την συγγραφική προσπάθεια και τελικά τι αλλαγή πετυχαίνει στον αναγνώστη που τελειώνει και την τελευταία σελίδα του. Πήρα το θάρρος να απαντήσω γρήγορα σε όλα, μιας και ευτυχώς δεν χρειάζεται και ιδιαίτερος κόπος.
Οι 50 αποχρωσεις του γκρι απεθυνόνονται σε κορίτσια το πολύ 18 ετών, φαν της κακής λογοτεχνίας και νοικοκυρές σε σεξουαλική απόγνωση.
Ένα βιβλίο το οποίο πραγματεύεται μία ερωτική ιστορία δεν έχει συγκεκριμένο κοινό. Υπάρχουν αρκετοί που υποστηρίζουν πως ο Μπέρεν και η Λούθιεν είναι από τις σπουδαιότερες ιστορίες αγάπης και θυσίας (που δεν περιλαμβάνουν ατυχείς αυτοκτονίες – γειά σου Σαίξπηρ) και η εν λόγω ιστορία γράφτηκε από τον Τόλκιν. Το θέμα είναι σαν συγγραφέας να αποφασίσεις ποιους θέλεις να προσελκύσεις. Αναγνώστες ή λεφτά;
disclaimer: από εδώ και κάτω χρησιμοποιώ τη λέξη συγγραφέας για να αναφερθώ στην E L James, είναι όμως ένας ατυχής χαρακτηρισμός, εκτός και αν εγώ πιάνοντας ένα κατσαβίδι γίνομαι Bob ο μάστορας.
Η E L James λοιπόν ξεκίνησε να γράφει μία ιστορία για το Twilight σε ένα fandom domain με το username Snowqueens Icedragon. Η ιστορία της ήταν αυτό ακριβώς που περιέγραψα, δηλαδή μία fan made προσέγγιση στο σύμπαν του Twilight. Αργότερα αυτό που έγραψε έπεσε σε ένα λάκκο με λάσπη και όταν το σήκωσε και το τίναξε θεώρησε πως ήταν αρκετά καλό για να το βγάλει σε βιβλίο. Έτσι βγήκαν οι 50 αποχρώσεις του γκρι.
Έγραψα προηγουμένως για το αναγνωστικό κοινό που στοχεύει αυτό το βιβλίο. Εξηγώ λοιπόν:
Σε όλη την έκταση του βιβλίου ακολουθείται μία συγκεκριμένη τεχνική περιγραφής. Ο πρωταγωνιστής περιγράφεται με εξουθενωτική λεπτομέρεια. Τα μαλλιά, τα μάτια, το χαμόγελο, το ύψος, οι πλάτες, τα γένια, η σωματοδομή, ο όγκος του καβάλου, όλα αναφέρονται με πολλές, γαργαλιστικές λεπτομέρειες.
Το ίδιο όμως δεν ισχύει και για την πρωταγωνίστρια, η οποίο μας παρουσιάζεται μέσα από τα εσωτερικά χαρακτηριστικά της. Είναι ντροπαλή, χαμηλών τόνων, δεν είχε πολλές επιτυχίες, κανείς δεν την πολυκοίταζε μέχρι τότε, είναι άπειρη και ίσως λίγο χαμένη και σκοντάφτει όπου βρει (συνέχεια και παντού).
Το ιδανικό της ομορφιάς (κατά τον “συγγραφέα” πάντα) παρουσιάζεται λοιπόν ξεκάθαρα και μάλιστα συμβαδίζει με όλα τα κλισέ που θα περιμέναμε να επαληθεύει ένας τυπικός εκατομμυριούχος σωματαράς παίδαρος.
Από την άλλη το άτομο που προσεγγίζει το ιδανικό αυτό περιγράφεται όσο πιο γενικά γίνεται. Όλες οι κοπέλες σε αυτήν την ηλικία έχουν λίγες ή μηδενικές εμπειρίες, είναι μπερδεμένες, έχουν άγχος για την εμφάνισή τους και αισθάνονται χαμένες. Αν όμως πεις πως η πρωταγωνίστρια έχει καλές αναλογίες, περιποιείται τα φρύδια της, αποτριχώνεται συχνά, έχει τέλειο στήθος, μάτια για διαφήμιση οπτικών ειδών και φυσικά είναι αδύνατη, πως θα καταφέρεις να κάνεις τα κοριτσάκια να ταυτιστούν μαζί της; Απάντηση, δεν θα το καταφέρεις, οπότε το κάνεις γαργάρα.
Ο κύριος Γκρέυ λοιπόν είναι ο κύριος τέλειος, αλλά η πρωταγωνίστρια είναι ένα αμάλγαμα γενικών χαρακτηριστικών για να μην θυμίσει σε κανέναν το προφανές. Πως όσο πιο πολύ περιγράφεις (μόνο) εμφανισιακά κάποιον τόσο πιο δύσκολα κάποιος ταυτίζεται μαζί του. Γι’ αυτό η συγγραφέας το αποφεύγει επιμελώς.
Την ίδια στιγμή δεν είναι δυνατόν κανείς να σταθεί με σοβαρότητα στο ζήτημα που πραγματεύεται (υποτίθεται, γιατί το πραγματεύομαι σαν ρήμα υποδηλώνει κόπο) το βιβλίο. Ένα βιβλίο που θέλει να λέγεται προχωρημένο και αισθησιακό, αλλά που όμως πουθενά μέσα του δεν αναφέρεται η λέξη πέος ή αιδοίο. Όλα περιγράφονται γενικά και εξ απαλών ονύχων. Ριζοσπαστικό πραγματικά.
Ένα βιβλίο που παρουσιάζει συμβόλαιο παραχώρησης σεξουαλικών δικαιωμάτων από την γυναίκα στον άντρα. Που έχει ακουστεί τέτοιο πράγμα; Μπορώ να υπογράψω σε μία χαρτοπετσέτα (λερωμένη κιόλας) πως είμαι ρινόκερος και σαν νομικό έγγραφο να έχει την ίδια βαρύτητα με το βαρύγδουπο συμβόλαιο σεξουαλικής υποταγής που αναφέρεται στο βιβλίο. Οι φοιτητές νομικής παρακαλώ ας καγχάσουν μαζί μου.
Ένα βιβλίο που ο πρωταγωνιστής όταν θέλει να δηλώσει πως είναι ερεθισμένος και θέλει να κάνει σεξ χρησιμοποιεί την έκφραση “σε θέλω πάρα πολύ άσχημα, ειδικά τώρα που δαγκώνεις το χείλος σου ξανά”. Ποιος λέει τέτοια πράγματα; Εν έτει 2000 κάτι, πόσο δύσκολο είναι να πεις “σε θέλω”, ή “θέλω να σε πάρω τώρα” ή έστω ένα λιτό “γδύσου”;
Ένα βιβλίο που η ίδια η Στέφανι Μέγιερ, συγγραφέας του Twilight πάνω στο οποίο βασίστηκε το 50 αποχρώσεις του γκρι, αρνήθηκε να διαβάσει. Φαντάσου.
Ένα βιβλίο που βρωμάει μισογυνισμό, όπου η πρωταγωνίστρια θεωρεί τις ξανθιές τσούλες, που θέλουν να της αρπάξουν τον άντρα της και έχει εσωτερικούς μονολόγους για το πόσο δεν πάει την υποτιθέμενη καλύτερή της φίλη.
Ένα βιβλίο όπου ο άντρας χρησιμοποιεί GPS για να stalkάρει την κοπέλα μετά από 2 συναντήσεις όλες και όλες. Κοπελιά πάρε το 100 και σταμάτα να ερεθίζεσαι.
Ένα βιβλίο που θέλει να παρουσιάσει την BDSM κοινότητα και αντί αυτού την φτύνει στα μούτρα αναπαράγοντας όλα τα αηδιαστικά κλισέ που της έχουν κολλήσει κατά καιρούς.
Ο κύριος Γκρέυ έχει παιδικό τραύμα, γιατί ως γνωστόν όλοι οι masters έχουν παιδικό τραύμα και θέλουν να το βγάλουν εξουσιάζοντας τους άλλους; CHECK (και πάρτα ρε, spoiler, I am not even sorry).
Όπου όταν η πρωταγωνίστρια χρησιμοποιεί την λέξη ασφαλείας ο Γκρεύ την αγνοεί και συνεχίζει. Αυτό είναι βιασμός. Εκεί περιμένεις να σε λύσει και πας στην αστυνομία και τον αφήνεις μπατίρη στις μηνύσεις. Αλλά ποιος ξέρει, μπορεί να παίχτηκε κανένα δαγκωματάκι στο χείλος και να ξεφύγαμε μέσα στο πάθος ξανά.
Όπου δεν υπάρχει ίχνος επικοινωνίας ανάμεσα στο ζευγάρι (το πιο σημαντικό για BDSM πρακτικές) και αντίθετα η γυναίκα υποβιβάζεται ξανά και ξανά μέχρι να δώσει στον άντρα ό,τι της ζητάει και εκείνος να την επιβραβεύσει. Υγιής σχέση, good job, keep it up κοπελιά. Μην τολμήσει μία γυναίκα να αισθανθεί καλά με τον εαυτό της, όχι, να την υποβιβάσουμε να μάθει τη θέση της. Και αν κάνει ό,τι της πούμε τότε της δίνουμε στοργή. Δεν της δίνεις και κάνα μπισκότο;
Οι 50 αποχρώσεις του γκρι είναι ένα κακό βιβλίο. Οι χαρακτήρες είναι απλοϊκοί, προβλέψιμοι, βλάκες, επικίνδυνοι ή όλα μαζί. Το λεξιλόγιο είναι τετριμμένο, σε κάποια σημεία εντελώς παρωχημένο, ενώ οι περιγραφές καταφέρνουν να είναι και τελείως άκυρες και τελείως εκτός καθημερινότητας. Η παρουσίαση του BDSM είναι χαζή, υποβαθμίζει την κοινότητα και τις αξίες της και ειρήσθω εν παρόδω υποβαθμίζει και την γυναίκα γενικά.
Όλοι έχουμε διαβάσει παπάντζες. Δεν πειράζει. Όλα υπάρχουν για να χτίζουν μία άποψη. Όμως αν έχεις διαβάσει το 50 αποχρώσεις του γκρι και κλείνοντάς το σου άρεσε, νόμιζες πως είναι ρεαλιστικό και πως δεν προσβάλει την νοημοσύνη σου ή τις γυναίκες, τότε προτείνω η επόμενη αναγνωστική σου προσπάθεια να είναι διαφημιστικά του ΙΚΕΑ και μενού εστιατορίων.
Εύχομαι του Αγίου Βαλεντίνου να περάσετε υπέροχα, εντός και εκτός κρεβατιού, με έναν παρτενέρ που σας σέβεται και δεν ξέρει την τοποθεσία σας μέσω GPS στο κινητό σας.
Και να θυμάστε, η τέχνη μιμείται τη ζωή, όχι το αντίθετο.
Προσοχή στις φτηνές απομιμήσεις.