Ναταλία ΧατζηγιάννηΜου φαίνεται πως η ζήλεια είναι ένα από τα πιο απαραίτητα στοιχεία για την επιβίωση του ανθρώπινου είδους. Ο βουδισμός και η ανατολική ψυχολογία κατ’ επέκταση μας διδάσκουν ότι άπαντα τα συναισθήματα είναι δυνάμει θετικά και αρνητικά. Το αποτέλεσμα έγκειται από το στίγμα που θα αφήσουν επάνω μας όσον αφορά στην προσωπική μας καλλιέργεια και εξέλιξη.
Πρόκειται, λοιπόν, για ένα απόλυτα μεικτό συναίσθημα. Προκύπτει μεν από αρνητικούς συναισθηματικούς παράγοντες όπως ο θυμός και ο φόβος, αλλά με σωστή διαχείριση μπορεί να μετατραπεί σε αυτοεπίγνωση και επιθυμία για ανέλιξη. Ο τρόπος διαχείρισης είναι αυτός που μετατρέπει τη ζήλεια σε θετικό συναίσθημα.
Ακόμη κι αν εξετάσουμε την ετυμολογία της λέξης θα συνειδητοποιήσουμε ότι αδίκως την έχουμε συνδέσει αποκλειστικά με αρνητικά αισθήματα: «Ζηλεύω σημαίνει αφιερώνομαι με «ζήλο» στη διεκδίκηση ενός προσώπου ή μιας κατάστασης που αισθάνομαι ότι δεν κατέχω ή κινδυνεύω να χάσω». Αυτή η ερμηνεία και μόνο αρκεί για να αποδείξουμε ότι ο θαυμασμός και η επιθυμία να διατηρήσουμε ή να ωραιοποιήσουμε ορισμένες καταστάσεις δίνει στη ζήλεια ένα παραπάνω κίνητρο να υπάγεται στα θετικά συναισθήματα.
Tην εντοπίζουμε παντού γύρω μας, τη δεχόμαστε συχνά και οι ίδιοι, ενώ πολλές φορές ό, τι όμορφο χτίζεται για τους άλλους έχουμε νιώσει να γίνεται αγκάθι στην δική μας ψυχή. Η ζήλεια εύκολα μπορεί να γίνει εμμονή και να δημιουργήσει εχθρούς σε πρόσωπα άλλοτε αγαπημένα. Και παραδόξως, αυτή είναι η φυσιολογική εξέλιξη της έντονης αγάπης.
Είναι γεγονός ότι η ζήλεια έχει οδηγήσει σε ανεπανόρθωτα λάθη και έχει δράσει κατασταλτικά στο να ευοδωθούν ερωτικές αλλά και φιλικές σχέσεις. Ύστερα, όμως από πολλή σκέψη, καταλήγω στο ότι μάλλον πρόκειται για το μοναδικό συναίσθημα που μπορεί να λειτουργήσει σαν αρωγός στην εσωτερική μας ανάπτυξη. Κι αυτό, απλά αν μετονομάσουμε τη ζήλεια σε θαυμασμό, που αναμφισβήτητα οδηγεί στον έμπρακτο ζήλο. Αν ο κοινωνικός μας περίγυρος αποτελείται από άτομα με υψηλό διανοητικό επίπεδο, καταξιωμένα επαγγελματικά και συναισθηματικά πλήρη, τότε μπορούμε να μετατρέψουμε τη ζήλεια σε έναν μικρό βοηθό που θα μας κάνει να παρατηρούμε τις κινήσεις και τις επιλογές επιτυχημένων «άλλων» προκειμένου να τις μιμηθούμε.
Καταλαβαίνω, λοιπόν, κι ελπίζω να βρει αρκετούς σύμφωνους αυτή η άποψη ότι υπάρχει μια μαγική μικρή στιγμή στη ζωή σου που μεταμορφώνει τη ζήλεια σε έναυσμα για να γίνεσαι ολοένα και καλύτερος. Ένα έναυσμα που σου δίνει δύναμη να λάβεις μέρος στον αγώνα του καθημερινού ανταγωνισμού και να ανεβάσεις τον πήχη της δικής σου ζωής.
Αφήνοντας στην άκρη τα αυθόρμητα ένστικτα του φθόνου, μπορούμε να μηχανευόμαστε και να αναζητούμε ακατάπαυστα τρόπους να δώσουμε σ’ αυτό το νοσηρό συναίσθημα την ευκαιρία να μας αποκαλύψει τον πραγματικό λόγο της ύπαρξής του. Να το αφήσουμε να υπάρχει φιλειρηνικά σε μία άκρη του μυαλού μας όσο διαρκώς γινόμαστε… αυτό που έχουμε φθονήσει ή με αυτοσεβασμό και ωριμότητα να κρατήσουμε κοντά μας όσα φοβόμαστε πως χάνουμε. Ακόμα, να παραδεχθούμε αν πηγάζει από πραγματικά αίτια του παρόντος ή από καλά φωλιασμένες φοβίες και ανασφάλειες του παρελθόντος.
Όπως και να’ χει, καταλήγω στην απόφαση πως η ζήλεια υπάρχει για να μας σπρώξει να δοκιμάσουμε, να δημιουργήσουμε, να πάρουμε παραδείγματα. Αν ήταν άνθρωπος, θα είχε την πιο αγαθή, γεμάτη θέληση να βοηθήσει ψυχή, μα θα ήταν ρακένδυτος και με άσχημη όψη… Ας κοιτάξουμε λοιπόν στην ψυχή της, αφήνοντας κατά μέρος την εμφάνιση.