Κατερίνα ΑδαμοπούλουΗ ιστορία της Ρόζα Παρκς, γυναίκας-σύμβολο του αντιρατσιστικού αγώνα, που αγωνίστηκε για κάτι που θα έπρεπε να θεωρείται δεδομένο!
1η Δεκεμβρίου 1955, Μοντγκόμερυ-Αλαμπάμα: Μια έγχρωμη μοδίστρα, η Rosa Louise McCauley Parks, γραμματέας του παραρτήματος του NAACP (National Association for the Advancement of Colored People), έμελλε να δώσει το έναυσμα της αντίστασης προς την πολιτική του φυλετικού διαχωρισμού που ακολουθούσε η αμερικανική κυβέρνηση μέχρι το 1956.
Όλα ξεκίνησαν, όταν η Parks παραβίασε τον ομοσπονδιακό νόμο για τον φυλετικό διαχωρισμό που ήθελε τους έγχρωμους πολίτες να κάθονται στο πίσω μέρος των λεωφορείων με τις θέσεις τους να διαχωρίζονται από μια κενή σειρά από αυτές των υπολοίπων επιβατών.
Το βράδυ της 1ης Δεκεμβρίου υπήρξε η απαρχή του αντιρατσιστικού αγώνα στις ΗΠΑ με βάση το χρώμα, όταν ο οδηγός του λεωφορείου στο οποίο είχε επιβιβαστεί η Parks, απαίτησε από τους έγχρωμους επιβάτες να μετακινηθούν κατά μια σειρά, ούτως ώστε να καθίσουν οι 4 λευκοί επιβάτες που είχαν μείνει όρθιοι. Η εναντίωση της Ρόζα Παρκς σ’ αυτή την “προτροπή” είχε ως απόρροια την άμεση σύλληψή της από την αστυνομία και τον ξεσηκωμό των αφροαμερικανών στην πολιτεία της Αλαμπάμα.
Η ίδια, στην αυτοβιογραφία της, υπό τον τίτλο “Μy story” , αναφέρει σχετικά με το επεισόδιο:
«Οι άνθρωποι λένε ότι δεν παραχώρησα την θέση μου γιατί ήμουν κουρασμένη, δεν είναι αλήθεια. Δεν ήμουν σωματικά κουρασμένη ή περισσότερο κουρασμένη από μια συνηθισμένη μέρα. Όχι, η μόνη κούραση ήταν αυτή του να υποχωρώ».
Το ιστορικό λεωφορείο (αριστερά). Η Ρόζα Παρκς κατά την σύλληψή της (δεξιά).
Ενώ σ’ άλλο σημείο του βιβλίου της, κάνει λόγο πως:
«Την πρώτη φορά που ανέβηκα σε λεοφωρείο, μια βροχερή μέρα του ’43, ο οδηγός απαίτησε να κατέβω και να μπω από την πίσω πόρτα. Καθώς έβγαινα μου έπεσε το πορτοφόλι, κοντοστάθηκα στις θέσεις που προορίζονταν για τους λευκούς και τότε ο οδηγός εξοργίστηκε και με κατέβασε».
Κατά την ημέρα της δίκης της, στις 5 Δεκεμβρίου, η αφροαμερικανική κοινότητα αποφάσισε να πραγματοποιήσει μποϊκοτάζ στα λεωφορεία υπό την ηγεσία της οργάνωσης Montgomery Improvement Association (MIA) και του αιδεσιμότατου Martin Luther King. Στο κάλεσμά τους αναφέρουν: «Ζητάμε απο κάθε νέγρο να μείνει μακρυά απο τα λεωφορεία την Δευτέρα, ως ένδειξη διαμαρτυρίας για την σύλληψη και την δίκη…Μπορείς να λείψεις απο το σχολείο για μια ημέρα. Εάν δουλεύεις, πάρε ταξί ή περπάτησε…Σας παρακαλούμε μείνετε μακρυά απο τα λεωφορεία την Δευτέρα». Κύριο αίτημα τους, ήταν να παραμείνει σταθερή η διαχωριστική γραμμή στα λεωφορεία και παράλληλα να μπορούν και μαύροι να προσληφθούν ως οδηγοί στις δημόσιες συγκοινωνίες.
Πορεία διαμαρτυρίας των αφροαμερικανών στην Αλαμπάμα, ,με επικεφαλής τον Martin Luther King (αριστερά). Η σύλληψη του King (δεξιά).
Το μποϊκοτάζ στην Αλαμπάμα διήρκησε για 381 ημέρες και επέφερε τεράστιο κόστος στις συγκοινωνίες, καθώς το μεγαλύτερο ποσοστό του επιβατικού κοινού ήταν έγχρωμοι. Συγχρόνως 156 άτομα συνελήφθησαν από τις αρχές με την κατηγορία της παρακώλυσης των συγκοινωνιών, ανάμεσα τoυς και ο Martin Luther King. Καθώς το κίνημα δυνάμωνε, οι λευκοί πολίτες που είτε πλήττονταν οικονομικά από την κινητοποίηση είτε ήταν υπέρ του φυλετικού διαχωρισμού οργανώθηκαν υπό το White Citizen’s Council.
Η πρώτη νίκη για τα πολιτικά δικαιώματα στις ΗΠΑ σημειώθηκε στις 4 Ιουνίου του 1956, όταν με απόφασή του, το τοπικό δικαστήριο της Αλαμπάμα έκρινε ως αντισυνταγματικό τον φυλετικό νόμο για τα λεωφορεία. Η απόφαση αυτή επέφερε αρκετές αντιδράσεις. Εντούτοις, το Ανώτατο δικαστήριο των ΗΠΑ αποφάνθηκε οριστικά στις 13 Νοεμβρίου του ίδιου έτους, ότι ο νόμος ήταν αντισυνταγματικός. Υποχρεώνοντας κατά αυτόν τον τρόπο τις αρχές να συμμορφωθούν με την απόφαση.
Με την ανυπακοή της Ρόζα Παρκς κατέστη η “Μητέρα του σύγχρονου κινήματος πολιτικών δικαιωμάτων”. Παράλληλα το 1996, της απονεμήθηκε το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας και τρία χρόνια μετά, το 1999, τιμήθηκε για τον αγώνα της κατά του ρατσισμού με το Χρυσό Μετάλλιο του Κογκρέσου.
Η Parks γεννήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου του 1913 και απεβίωσε, σαν σήμερα, στις 24 Οκτώβρη του 2005, σε ηλικία 92 ετών. Αποτελεί μέχρι σήμερα την πρώτη γυναίκα στην αμερικανική ιστορία, η σορός της οποίας, εκτέθηκε στην Ροτόντα του Καπιτωλίου σε λαϊκό προσκύνημα. Επίσης τόσο η μέρα των γενεθλίων της όσο και η μέρα συλληψής της, γιορτάζονται στην Καλιφόρνια και στο Οχάιο ως Rosa Parks Day.