Νάνσυ ΤζαλαβράΗ ερωτική ποίηση θα πρέπει να έχει περίοπτη θέση ανάμεσα στα αναγνώσματα ενός νέου ανθρώπου, μιας και τα όσα έχει να προσφέρει είναι πολύτιμα…
Πριν μερικά χρόνια, όταν ήμουν έφηβη, μια φίλη μου, κάπως μεγαλύτερη από μένα, που δεν την βλέπω συχνά αλλά την έχω πάντα στην καρδιά μου, μου είχε δώσει μια συμβουλή: “όσο είσαι σε αυτήν την ηλικία, αλλά και μέχρι τα 25 σου, να διαβάζεις όσο πιο πολλή ερωτική ποίηση μπορείς.”
Είχε πολύ δίκιο. Την άκουσα όσο μπορούσα. Η επίδραση της ερωτικής ποίησης στην ψυχή ενός έφηβου που χάνεται στα ανεξήγητα μονοπάτια του πλατωνικού έρωτα και έπειτα ενός νέου, σεξουαλικά ενεργού ανθρώπου που για πρώτη φορά έρχεται αντιμέτωπος με μια ερωτική πραγματικότητα , η οποία δεν είναι όπως την έπλασε στη φαντασία του, αλλά σε καμία περίπτωση λιγότερο θυελλώδης και γοητευτική, έχει έναν χαρακτήρα μυστηριώδη, διφορούμενο, σκοτεινό και φωτεινό μαζί, με ποικίλες συνέπειες, ανεκτίμητης αξίας.
Η εφηβική και η νεανική ψυχή βρίσκει μέσα στην ερωτική ποίηση μιαν απροσδόκητη λύτρωση από σκέψεις και επιθυμίες που ποθεί διακαώς να τις υλοποιήσει αγνοώντας τις περιπλοκές τους, αγνοώντας το όποιο κόστος, νιώθοντας με έναν τρόπο ηρωικό, σαν να μην τόλμησε ποτέ κανείς άλλος να ερωτευτεί.
Και ταυτόχρονα, η ψυχή αυτή βουτάει σε έναν λαβύρινθο από σκοτεινά συναισθήματα ανθρώπων που μπόρεσαν με την υψηλή τους τέχνη, να αποδώσουν τον έρωτα, σε σκέψεις ώριμων ανθρώπων που έζησαν πάθη και μεγάλες αγάπες, που συνέλεξαν εμπειρίες όπου δεν φτάνει το μυαλό ενός νέου, προκαλώντας στον νεαρό αναγνώστη ένα γλυκό, σκοτεινό κομφούζιο.
Αυτή η αντίδραση νεανικής ψυχής και ερωτικής ποίησης καλλιεργεί την ευαισθησία στην ανθρώπινη καρδιά με τον πιο προσοδοφόρο τρόπο, και ταυτόχρονα με έναν τρόπο απότομο και αμείλικτο που θυμίζει την πρώτη επαφή ενός νέου με τον κεραυνοβόλο έρωτα, τον κατακρημνισμό μιας ολόκληρης αγνής ύπαρξης σε ένα βάραθρο ερεβώδες και βελούδινο, και ο άνθρωπος δεν είναι ποτέ πια ο ίδιος.
Πολλοί από μας είτε έχουμε δει σε ταινίες είτε το έχουμε ζήσει και οι ίδιοι, το πώς σε μια σχολική τάξη, ακόμα και οι πιο φασαριόζοι μαθητές, αυτοί που πάντα -και εσφαλμένα- θεωρούμε αναίσθητους, μαγεύονται και υποτάσσονται όταν μέσα στην τάξη διαβαστεί κάποιο δυνατό ερωτικό ποίημα.
Είναι αυτές οι χορδές, τόσο ευαίσθητες μόνο στους νέους, που διψάνε να πάρουν μια γεύση από κείνον τον έρωτα, τον ανεκπλήρωτο, τον ανεξήγητο, τον θυελλώδη και τον καταστροφικό, που όλοι έχουμε ονειρευτεί και όλοι έχουμε κάποτε αμφιβάλλει για την ύπαρξή του. Η ποίηση τον δικαιώνει και μαζί και τους αναγνώστες της.
Με μια νοσταλγία, τροφοδοτούμενη και από τις καλοκαιρινές μέρες και νύχτες που είναι γεμάτες ερωτική διάθεση, γράφω αυτό το κείμενο, σκεπτόμενη τις παρεμβάσεις της ερωτικής ποίησης στην δική μου ψυχή, τόσο βαθιές, τόσο ανεξίτηλες που αδυνατώ να τις συνειδητοποιήσω.
Θα ήθελα τόσο πολύ αυτήν την στιγμή, να μπορούσα να σας κρατήσω συντροφιά μέσα από μια ραδιοφωνική εκπομπή, διαβάζοντας μόνο ερωτικά ποιήματα και παίζοντας αντίστοιχα τραγούδια. Έχουν γραφτεί τόσα πολλά, και από Έλληνες ποιητές και από ξένους. Αντί για αυτό σας παροτρύνω: μέσα στις καλοκαιρινές βραδιές δώστε λίγο χρόνο στον έρωτα, διαβάστε ερωτική ποίηση.
[…]
Κι έτσι κάτω από το στόμα μου
ξαναβλέπεις το ανικανοποίητο φυτώριο
της ζωής σου ν’απλώνει τις ρίζες του
προς την καρδιά μου που σε περίμενε
[..]
όλη η δίψα τελειώνει στην αγκαλιά μας.
Να’μαστε τελικά εδω΄πρόσωπο με πρόσωπο,
συναντηθήκαμε,
δεν έχουμε χάσει τίποτα.
Διατρέξαμε ο ένας τον άλλον με τα χείλη.
[…]
όλ’αυτά που μάθαμε
σε τίποτα δεν μας χρησίμευσαν:
αρχίζουμε ξανά,
τελειώνουμε ξανά
θάνατο και ζωή.
Κι εδώ επιζούμε,
αγνοί, με την αγνότητα που εμείς δημιουργήσαμε,
ευρύτεροι από τη γη που δεν κατάφερε να ξεστρατίσουμε,
αιώνιοι σαν τη φωτιά που καίει,
όσο η ζωή διαρκεί.”
Ωδή και φύτρα, Πάμπλο Νερούδα, μτφρ. Αγαθή Δημητρούκα