Μάνος ΑγγελάκηςΗ παρακάτω είναι μια πολύ ιδιότυπη συνέντευξη. Κι είναι ιδιότυπη γιατί ο συνεντευξιαζόμενος γνωρίζει προσωπικά τον ερωτών και τούμπαλιν. Προσπαθήσα να είμαι όσο το δυνατόν πιο αντικειμενικός γίνεται. Ο Ταφ Λάθος – κατά κόσμον Παναγιώτης Κυριακού – είναι ένας καλλιτέχνης που ακόμη και αν δεν τον ήξερα προσωπικά, πιθανότατα κάποια στιγμή να του έπερνα αυτή την συνέντευξη. Παραγωγός και mc, μέλος των Ψυχόδραμα 07, ιδρυτής του Bashment, κάτοικος Ηλιούπολης, με αγάπη για όλα τα φάσματα της μουσικής. Με τρία προσωπικά LP στο ενεργητικό του και επιτυχίες όπως το “Ξέρω Πια Πόσο Διαρκεί“, ο Ταφ αναγγέλει το τέταρτο κατά σειρά LP του και μας καλεί στην “Ελπίδα”.
Εγώ προσωπικά, δεν μπορούσα να μην ανέβω. Απ’ τη δουλειά του, μπορείτε να κρίνετε αν θα ακουλoυθήσετε κι εσείς.
Και βέβαια, απ΄την παρακάτω κουβέντα.
Τι είναι για σένα το χιπ-χοπ;
Το χιπ-χοπ είναι το ξεκίνημά μου. Είναι μια πολύ όμορφη μουσική, στηριγμένη σε πολλά διαφορετικά είδη που προέρχονται απ΄αυτό που ονομάζουμε πρόχειρα “μαύρη μουσική”.
Αυτό είναι το χιπ-χοπ για μένα. Το ξεκίνημά μου, η αρχική μου αγάπη και παντοτινή μου.
Πότε ξεκίνησες να γράφεις και γιατί θέλησες να ασχοληθείς με την μουσική, έστω και σαν χόμπυ;
Ξεκίνησα να γράφω κοντά στις αρχές του 2000. Κι η αλήθεια είναι ότι έβλεπα του άλλους εκεί, τον Κυριάκο(σ. Αλλοπρόσαλος) και τους Ψυχόδραμα να γράφουνε στίχους, να κάνουν κομμάτια και όσο να ‘ναι ζήλευα, με την καλή έννοια πάντα. Ξέρεις, μου άρεσε αυτό το πράγμα που κάνανε. Μαζεύομασταν εκεί σε μια παραλία στη Ρόδο, χώνανε όλοι freestyle και τα κομμάτια τους και τέλος πάντων πριζώθηκα να το κάνω κι εγώ.
Η πρώτη μου ηχογράφηση ήτανε στο σπίτι του Κωστάκη του Ασύμφορου ‘Ορου με κασετόφωνο. Μ’ είχε βάλει εκεί πέρα σ΄ένα κασετόφωνο που είχε κι έγραψα το πρώτο μου κομμάτι. Αυτό ήταν το 2001. Ε και ρε φίλε, ξέρεις, άμα γράψεις μια φορά κι ακούσεις την φωνή σου μετά…σκαλώνεις.
Τι μουσική ακούς; Ποιες είναι επιρροές σου κι από που παίρνεις samples;
Η αλήθεια είναι ότι δεν ακουώ πλέον πολύ μουσική μόνος. Κι αυτό γιατί λόγω studio ακούω καθημερινά έτσι κι αλλιώς πολύ μουσική. Οπότε, ξέρεις, δεν έχω και πολύ χρόνο να ακούω μουσική περαιτέρω γιατί ψιλοκουράζεται το αυτί. Τωρά ρε φιλέ δεν υπάρχει κάτι συγκεκριμένο το οποίο ακούω. Μπορώ να σου πω από τις παραγωγές του Kanye West, μέχρι Black Keys – ειδικά όταν είχα ακούσει το BlakRoc ένα πρότζεκτ που είχαν βγάλει με διάφορους mc’s είχα πάθει πλάκα! Μουσικοί σαν τον Michael Jackson επίσης…Τι να σου πω…Είναι άπειροι γενικά…Δεν ξέρω να σου πω την αλήθεια ποιες είναι οι επιρροές μου πλέον. Αυθόρμητα βγαίνει. Είναι αυτό που λέει ένα φιλαράκι, “ακούς ένα κομμάτι και λες είναι Ταφ…”. Κολάζ είναι η μουσική, αν θες να κάνεις κάτι καλά, προσπαθείς να κάνεις έτσι το κολάζ ώστε να αποκτήσεις ταυτότητα. Εγώ νομίζω πλέον, ότι έχουμε βρει τον χαρακτήρα της φάσης.
Ποια “μουσική δεκαετία” προτιμάς;
Κοίτα όσον αφορά το χιπ-χοπ σίγουρα 90’s. Aλλά και τώρα υπάρχουν ωραία πράγματα. Γενικότερα, μ΄αρέσει πολύ το ηχόχρωμα των 70’s και τον τελευταίο καιρό έχει αρχίσει να τρυπώνει μέσα μου και το 80’s. Ξέρεις λίγο το μπότα-μπότα στοιχείο…
Το χιπ-χοπ πολλές φορές χλευάζεται απ΄την πλειοψηφία των ακροατών σε σημείο που πολλοί δεν το παίρνουν στα σοβαρά ως είδος μουσικής. Είναι οι ράπερ κατώτεροι απ΄τους τραγουδιστές;
Κοίτα αυτή η μουσική χλευάζεται από πολλούς ακροατές -και καλά κάνει και χλευάζεται- γιατί τα media τους δίνουν να καταλάβουν ότι το χιπ-χοπ είναι αυτό το αηδιαστικό το πράγμα που προβάλλουν κατά συρροή. Το χιπ-χοπ δεν είναι αυτό που προβάλλεται στις hot ζώνες των μουσικών καναλιών. Γι’ αυτό το λόγο έχουνε μια αντιπάθεια πολλοί τραγουδιστές και μουσικοί με το χιπ-χοπ ας πούμε. Αλλά αυτοί δεν έχουν ψαχτεί ποτέ. Και να στο πω και χύμα. Για να κάτσεις να γράψεις ένα τραγούδι πρέπει να γράψεις μισή σελίδα στίχους. Για να γράψεις ένα χιπ-χοπ κομμάτι μπορεί να πρέπει να γράψεις και πέντε σελίδες! Αυτή είναι η διαφορά. Ότι γενικά έχεις να πείς πάρα πολλά πράγματα που όλα πρέπει να σημαίνουν και κάτι, να μεταδίδουν ένα μήνυμα, έστω ένα συναίσθημα.
Πως σου φαίνεται το χιπ-χοπ στην Ελλάδα;
Στην Ελλάδα αυτό που βλέπω
εγώ είναι ότι “παραγωγικά” έχει ανέβει το θέμα πολύ, υπάρχουν πολλόι καλοί παραγωγοί που γράφουν όμορφα πράγματα, όμως στιχουργικά πιστεύω έχουμε πρόβλημα. Δηλαδή δεν ακούω κάτι που να μπορεί να μιλήσει σε μένα και να μου πει κάτι παραπάνω σαν άνθρωπο. Εγώ όταν ακούω μουσική θέλω ο άλλος να μου δώσει κάτι είτε για να με αφυπνίσει είτε να με “πιέσει” να σκεφτώ. Όχι να με κάνει πιο χαζό…Έτσι κι αλλιώς αρκετά χαζή είναι η εποχή μας από μόνη της…Θέλει δουλειά το στιχουργικό κομμάτι…Τώρα αν θες να μιλήσουμε για flow και για skills, θεωρώ δεδομένο ότι αν λέγεσαι mc σημαίνει ότι το ‘χεις αυτό. Είναι σαν ένας τραγουδιστής να πάει να τραγουδήσει και να ‘ναι παράφωνος. Απλά δεν γίνεται. Πρέπει να ξέρεις τι σημαίνει ο όρος flow για παράδειγμα εννοείται. Απ΄την άλλη στο βωμό των skills και τoυ flow – δηλαδη για να “δείξουμε ότι το ‘χουμε” – έχουν καεί πολλά κομμάτια στιχουργικά. Ε, ένα τέτοιο κομμάτι θα το ακούσεις μια φορά και μετά θα το πετάξεις.
Υπάρχει η αίσθηση ότι έχεις “παρεκκλίνει” απ΄το ηχόχρωμα Ψυχόδραμα, πολλοί λένε για παράδειγμα ότι έχεις “χαλαρώσει”. Έχεις “φύγει” απ΄ αυτό;
Δεν είναι ότι έχω παρεκκλίνει. Το θέμα με το Ψυχόδραμα είναι ότι το αφήνουμε εκεί που ξεκίνησε, σ’ αυτό τον ιδιαίτερο χαρακτήρα που έχει. Τώρα αν κάνω διαφορετικά πράγματα, το κάνω γιατί το ‘χω ανάγκη σαν άνθρωπος, χωρίς να σημαίνει ότι δεν γουστάρω τον ήχο των Ψυχόδραμα. Και όταν με το καλό κάνουμε έναν δίσκο Ψυχόδραμα, πιστεύω πως θα ‘χει εξέλιξη ακόμη κι αν έχει το ίδιο ηχόχρωμα με παλιά. Και δεν το θεωρώ πισωγύρισμα. Απλά μ΄αρέσει να δοκιμάζω νέα πράγματα. Το ένα δεν αναιρεί το άλλο.
Ας έρθουμε στο τώρα. Τι είναι τελικά το Bashment;
Το Bashment είναι μια ομάδα ανθρώπων, στην οποία είναι φίλοι όλοι μεταξύ τους. Δεν είναι δηλαδή και καλά μια δισκογραφική που πάμε για το χαρτί και “είσαι καλό προιόν άρα θα βγεις απ΄αυτό το πράγμα”. Δεν ‘πα να είσαι ο καλύτερος, άμα δεν τα βρίσκουμε μεταξύ μας δεν μπορείς να είσαι μέσα. Απλά ρε φίλε για να κάνεις μουσική, δεν μπορείς να την κάνεις μόνος σου. Χρειάζεται ένα σύνολο ανθρώπων. Τουλάχιστον έτσι έχω μάθει να λειτουργώ εγώ. Πάντα μου άρεσε να δουλεύω και να παίζω με ανθρώπους γύρω μου. Το Bashment αυτό είναι. Μια αλληλοβοήθεια για να βγαίνει καλή μουσική.
Λίγα λόγια για το επέρχομενό σου LP “Ελπίδα”;
Δεν ξέρω ρε φίλε στο τέλος κάθε LP μου λέω πράγματα τύπου “αυτή είναι η καλύτερη μου δουλειά και σταματάω για τώρα” και άλλα τέτοια. Αυτό έλεγα και στο “Μόνο Με Χρώμα” (σ. LP 2012) το ίδιο πράγμα λέω και τώρα (γέλια). ‘Οπως και να ‘χει, η “Ελπίδα” θεωρώ ότι είναι ένας πολύ προσωπικός δίσκος. Έχω αναφέρει πολλά πράγματα για την προσωπική μου ζωή κι έχω βγάλει στην φόρα κάποια άπλυτα αν και κωδικοποιημένα. Δεν το ‘κανα επίτηδες εννοείται, απλά έτσι βγήκανε. Στα πιο μουσικά, πιστεύω ότι έχουμε ρίξει πολύ δουλειά. Είναι σίγουρα πιο χιπ-χοπ αυτό το LP σε σχέση με το “Μόνο Με Χρώμα” που ήταν λίγο πιο πειραματικό, αλλά χωρίς το αυτό δεν θα μπορούσα να είχα καταλήξει στην “Ελπίδα”. Το “Μόνο Με Χρώμα” ήταν ένα μεγάλο κεφάλαιο γιατί μου άνοιξε το κεφάλι μουσικά, συναναστράφηκα με ανθρώπους όπως εσένα, τον Γιάννη(σ. Γιάννης Γαργαλάκος) τον Micro (σ.DjMicro) και τελικά όλα είναι αλυσίδα.
Τώρα για τις επιρροές του LP αν το “Μόνο Με Χρώμα” είχε πιο 70’s επιρροές, η “Ελπίδα” θα μπορούσα να πω ότι έχει και από 80’s, απ’ την άποψη ότι έχει αρκετά synths ο δίσκος κι έχει λίγο πιο ηλεκτρονικό ύφος. Αυτή είναι ας πούμε μια βασική διαφορά των δύο.
Με αφορμή ότι το σλόγκαν Ελπίδα το χρησιμοποίησε πιο μετά και ο Σύριζα προεκλογικά (γέλια), ποια πιστεύεις ότι πρέπει να ‘ναι η στάση των καλλιτεχνών μέσα σε κοινωνικές και οικονομικές κρίσεις όπως σήμερα;
Για αρχή ένας καλλιτέχνης πρέπει να σέβεται τον εαυτό του για να μπορέσει να βοηθήσει και τους υπόλοιπους. Γενικά σήμερα οι καλλιτέχνες αυτό που κοιτάνε είναι να γίνουν όσο πιο προκλητικοί γίνεται για να στρέψουν τα βλέμματα πάνω τους. Τώρα το θες αυτό είτε με τα ναρκωτικά, είτε με τους κώλους, είτε με οτιδήποτε καταλαβαίνεις ότι δεν κοιτάνε να τα ‘χουν καλά με την πάρτυ τους. Για παράδειγμα, εγώ αν προωθούσα ένα τέτοιο πράγμα με γκόμενες, ναρκωτικά ή να βρίζω για να βρίσω θα ντρεπόμουν ακόμη να το βάλω και στην μάνα μου το κομμάτι. Θεωρώ πως είναι ότι πιο άσχημο να μην μπορείς να μοιραστείς ένα κομμάτι σου με τους γονείς σου και τους δικούς σου ανθρώπους. Δηλαδή, δεν νομίζω ότι κάποιος που κάθεται και μιλάει για τέτοιες αηδίες τους τα βάζει ποτέ να τ’ ακούσουν. Προσωπικά πιστεύω ότι κάθονται και τα ακούνε κρυφά στο δωμάτιό τους, με ακουστικά κιόλας!
‘Οταν το βλέπεις πέρα απ΄το μικρόκοσμο της οικογένειας τώρα, η μουσική από παλιά μπορούσε να αλλάξει τον κόσμο. Και στην Ελλάδα υπάρχει πρόσφατο το παράδειγμα στην Χούντα που με τα κομμάτια τα συγκεκριμένα ο κόσμος έβγαινε στον δρόμο και ξεσηκωνόταν. Η μουσική έχει μια τεράστια δύναμη, απλά πρέπει να την χρησιμοποιείς σωστά και να μην το κάνεις πάλι για το προσωπικό σου όφελος και κέρδος. ‘Αμα ανοίξεις λίγο τους ορίζοντες σου και σκεφτείς τους υπόλοιπους, δηλαδή να συμβάλλεις έστω και λίγο σε αυτή την κοινωνία που ζεις, μπορείς να κάνεις πολλά πράγματα. Μέχρι και να τσιτώσεις τον κόσμο γι’ αυτό το πράγμα που βιώνουμε.
Τώρα αυτό το πράγμα που βιώνουμε δεν είναι στην σφαίρα της φαντασίας, είναι πραγματικό. Το βλέπεις και δίπλα σου, ότι υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν λεφτά όχι για τσιγάρα, αλλά για να φάνε. Μπαίνεις σε σπίτια οικογενειών και είναι άδειο το ψυγείο. Γι’ αυτό ο καθένας αρχίζοντας απ’ το “περιβάλλον” του πρέπει να προσφέρει ότι μπορεί στον διπλανό του με όποια μέσα διαθέτει.
Τέλος, τι να περιμένουμε απ΄το Bashment και από νέα lives;
Από Bashment να περιμένετε πολλά καινούργια παιδιά, νέους καλλιτέχνες, για μένα πολύ ταλαντούχους με τις προσωπικές τους δουλείες. Πολλά νέα πρότζεκτ με συνεργασίες μεταξύ των παιδιών εντός του Bashment. Έχουμε ήδη βγάλει κάποιες πρώτες δουλείες με τέσσερα τουλάχιστον LP να έρχονται μέχρι το καλοκαίρι. Συνεχίζουμε με την “Ελπίδα” που θα βγει την Δευτέρα 16 Μαρτίου και θα ακολουθήσουν παρουσιάσεις του δίσκου στη Θεσσαλονίκη (Block 33) στις 18 Απριλίου και στην Αθήνα (Χυτήριο) στις 25 του ίδιου μήνα.