Στέλλα ΡάπτηΟ Christobal Balenciaga εντυπωσίασε με τις καινοτόμες δημιουργίες του στην υψηλή ραπτική, εμπνευσμένες από ασυνήθιστα παραδοσιακές πηγές. Ο Βάσκος σχεδιαστής μόδας άντλησε έμπνευση από παραδοσιακά ενδύματα, ταυρομαχίες και το φλαμένγκο.
Είπε κάποτε ότι ένας καλός σχεδιαστής μόδας “πρέπει να είναι αρχιτέκτονας για τα σχέδια, γλύπτης για το σχήμα, ζωγράφος για τα σχέδια, μουσικός για την αρμονία και φιλόσοφος για την εφαρμογή”. Άποψη που ταιριάζει απόλυτα στην περίπτωση του Balenciaga.
Μία νέα έκθεση στη Μαδρίτη με θέμα “Balenciaga and the Spanish painting”, παρουσιάστηκε στο Museo Nacional Thyssen-Bornemisza.
Στην έκθεση παρουσιάστηκε το πλήρες εύρος της καλλιτεχνικής και μοντέρνας κληρονομιάς της χώρας, όπως ερμηνεύεται από έναν από τους κορυφαίους σύγχρονους σχεδιαστές της.
Ο Eloy Martínez de la Pera, επιμελητής της έκθεσης έχει ενώσει 90 ενδύματα Balenciaga με μια επιλογή από πίνακες ζωγράφων Ισπανών δασκάλων που καλύπτουν την περίοδο του 16ου- 20ού αιώνα.
Οι συνδέσεις μεταξύ τους είναι “βασισμένες σε εννοιολογικά στοιχεία, σε αρχιτεκτονικές μορφές, σε όγκους και σε χρωματικούς τόνους”, σύμφωνα με το δελτίο τύπου.
Οι συνδυασμοί που δημιουργήθηκαν παρουσίαζαν μία αρμονική εικόνα μεταξύ του παλιού και του σύγχρονου.
Ο 20ός αιώνας μπορεί να ήταν το ξεκίνημα για την σύγχρονη μόδα, αλλά οι τολμηρές σύγχρονες σιλουέτες του οίκου Balenciaga δημιουργούν έναν εικαστικό διάλογο με τις ζωγραφισμένες μορφές και τις θρησκευτικές φιγούρες που δημιουργήθηκαν εκατοντάδες χρόνια πριν.
Κάποιες φορές ο σχεδιαστής είναι πραγματικά σαν να πήρε το σχέδιο μέσα από την ιστορία της τέχνης.
Το φόρεμα του με όνομα «infanta» το 1939 προσφέρει μία μοντέρνα εκδοχή του φορέματος που φορούσε η πριγκίπισσα Μαργαρίτα στο πίνακά του DiegoVelaquez, “Las meninas”.
Ο Balenciaga συνέθεσε το σατέν κρεμ φόρεμα από μετάξι που έμοιαζε με κόκκινο βελούδο στο Παρίσι, όπου ίδρυσε κατάστημα το 1936 για να αποφύγει τον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο.
Οι αναφορές στην πολιτιστική κληρονομιά του Balenciaga στα σχέδια του από αυτή την περίοδο αποπνέουν ένα ιδιαίτερα νοσταλγικό και επίσημο χαρακτήρα.
Το χρώμα της μάρκας Balenciaga, το μαύρο έχει βαθιές ρίζες στην ιστορία της μόδας, αλλά κυρίως στην ισπανική κουλτούρα.
Στο δικαστήριο του Φιλίππου Β’ το μαύρο έγινε το τελικό σύμβολο της κατάστασης.
Παραμένει “ένα από τα αρχέτυπα της ισπανικής ταυτότητας”, σημειώνει το δελτίο τύπου, ίσως λόγω της επιρροής του Balenciaga. Το 1938 στο Harper’s Bazzar χαρακτήρισε τη σκιά του Balenciaga με φυσικούς όρους:
“Το μαύρο είναι τόσο μαύρο που σας χτυπά σαν χτύπημα”
Μία μαύρη σατέν βραδινή τουαλέτα από το 1943 διαθέτει κουμπιά από μετάξι από τη μέση έως το κολάρο, με δύο κατακόρυφες λευκές λωρίδες να κυματίζουν κομψά κάτω από το μήκος του φορέματος.
Το ένδυμα μοιάζει σχεδόν με ενδυμασία ιερέα.
Αντικατοπτρίζει, επίσης, μία μινιμαλιστική αντίληψη για τις ασημένιες συντηρητικές μαύρες ρόμπες που προτιμούν οι μοντέρνες αυλές Habsburg, όπως της κοντέσας Μιράντα, που απεικονίζεται σε μια αχρονολόγητη ζωγραφική.
Αυτή αποδίδεται στον καλλιτέχνη Juan Pantoja de la Cruz του 16ου αιώνα.
Σε αντίθεση με το σχεδιασμό της Balenciaga, η κοντέσα τονίζει την ομορφιά της με κοσμήματα κεντημένα στα μανίκια και στη φούστα της, μία τεχνική που ο ίδιος ο Balenciaga εφάρμοσε σε άλλα, πιο διακοσμημένα σχέδια.
Το καθολικό πνεύμα είναι επίσης συνδυασμένο με τον Francisco de Goya.
Το πορτραίτο του καρδινάλιου Luis María de Borbón y Vallabriga που φτιάχτηκε από τον ρομαντικό καλλιτέχνη περίπου το 1800 έρχεται σε σύγκριση με ένα κόκκινο σατέν φόρεμα και το κομμένο σακάκι από το 1960.
Οι δραματικές, στρογγυλεμένες σειρές των κόκκινων και λευκών αμφίων του καρδινάλιου αναβαθμίζονται με την τεχνοτροπία του σχεδιαστή.
Μετατρέπονται, έτσι, σε μια μπαλούν σιλουέτα, κατασκευασμένη σε εξίσου βαρύ ύφασμα σατέν.
O οίκος Balenciaga αποτελούσε ένα σύμβολο της κομψότητας τη δεκαετία του 1960.
Η Jackie O ήταν θαυμάστρια, αλλά αυτή η αναφορά έχει τις ρίζες της στο παρελθόν.
Εκτός από τις θρησκευτικούς συνειρμούς, τα λαμπερά φύλλα αργύρου που είναι ραμμένα μέσα στο σακάκι προσδίδουν στο ρούχο τολμηρή εμφάνιση η οποία μας θυμίζει μπολερό ταυρομάχου.
Ένα από τα πιο πρόσφατα έργα ζωγραφικής στην έκθεση του Ignacio Zuloaga το 1921, το οποίο απεικονίζει την Δούκισσας της Αλμπας, αποδεικνύει μία ώθηση και έλξη μεταξύ της τέχνης, της μόδας και της ιστορίας.
Ο Βάσκος ζωγράφος προκάλεσε την παράδοση του φλαμένκο στο κοκκινωπό φόρεμα της δούκισσας, που φαίνεται να γίνεται αναφορά στα εξωτερικά πορτρέτα των μοντέρνων γυναικών όπως η βασίλισσα Μαρία Λουίζα.
Το φόρεμα είναι σχεδόν πανομοιότυπο με την εκπληκτική εκδοχή του Balenciaga από το 1952, που συγκεντρώνει τρία πλήρη στρώματα από ταφτά . Παρόλο που ίσως δεν είναι εύκολο να χορέψετε με αυτό, ο χαρακτήρας και η κίνηση του φλαμένκο εμφανίζονται στον αρχιτεκτονικό του όγκου.
Ο Balenciaga έχασε την προεξέχουσα θέση του ως “βασιλιάς της υψηλής ραπτικής” στα τέλη της δεκαετίας του 1960 με την εμφάνιση της μόδας prêt-à-porter, δημοφιλής από τον Yves Saint Laurent.
Ωστόσο, ο οίκος της μόδας επιβίωσε υπό την καθοδήγηση του Demna Gvasalia. Υπό την καθοδήγησή του, η σύγχρονη αναβάθμιση του Cristobal στην ισπανική καλλιτεχνική παράδοση είχε μετατραπεί ριζικά.
Το πιο δημοφιλές στοιχείο που προσφέρεται σήμερα από το brand είναι ένα ζευγάρι υπερμεγέθη πάνινα παπούτσια που κοστίζουν σχεδόν $ 1.000, μακριά από τα πολυτελή υφάσματα και τις σχολαστικές λεπτομέρειες.
Ωστόσο, η δουλειά του Balenciaga προσφέρει στο σύγχρονο κοινό κάτι διαφορετικό πέρα από έμπνευση της μόδας.
Η έκθεση αναθεωρεί την ιστορία της τέχνης από ένα πιο ρευστό σημείο, στο οποίο οι ζωγράφοι έχουν ασκήσει τόσο μεγάλη επιρροή στη μόδα όσο και σε άλλους τομείς.
Στην εποχή μας, η μόδα και η τέχνη δεν ήταν ποτέ πιο περιπλεγμένες, τόσο στο λιανικό εμπόριο όσο και στη λαϊκή φαντασία.
Ο Balenciaga κατανόησε νωρίς ότι η ζωγραφική, η παράσταση και η μόδα είναι άρρηκτα συνδεδεμένες – ένας μεθυστικός συνδυασμός που μπορεί να μιλήσει άμεσα στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον.
