Ελευθερία ΣτεφανίδηΠαγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων η σημερινή και ώρα να μάθεις τί συνιστά ανθρώπινο δικαίωμα και πώς αυτό μπορεί να προστατευτεί έναντι οποιασδήποτε παραβίασής του!
Τι πραγματικά γνωρίζεις για την Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και οτιδήποτε τα ίδια συνεπάγονται; Με την ιστορική αναδρομή που ακολουθεί ίσως μάθεις πράγματα που δεν ήξερες, και προβληματιστείς σχετικά με τα δικαιώματά σου ως ανθρώπινο ον!
70 έτη ολοκληρώνονται σήμερα από τότε που η Anne Eleanor Roosevelt, ως Πρόεδρος της Επιτροπής των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στις 10/12/1948 (μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου), κρατούσε με δέος και υπερηφάνεια το κείμενο της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Anne Eleanor Roosevelt
Τι είναι όμως «ανθρώπινο δικαίωμα»;
Ανθρώπινο δικαίωμα είναι μια ηθική επιταγή, η οποία νομιμοποιήθηκε, και ως τέτοια προστατεύεται σε παγκόσμια κλίμακα μέσω διαφόρων συμφώνων ή συνθηκών και κατ’ επέκταση νομικών οργάνων.
Ωστόσο, στην αρχαιότητα η προέλευση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις κοινωνίες συχνά πήγαζε από θρησκευτικά ιερά κείμενα.
Οι Βέδες, η Βίβλος, το Τάο Τε Τσινγκ του Λάο Τσε, τα Ανάλεκτα του Κομφούκιου, οι διδαχές του Βούδα και το Κοράνι, είναι μεταξύ των αρχαίων γραπτών πηγών που πραγματεύονται ζητήματα όπως τα καθήκοντα, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του ατόμου.
Παρόμοια, διάφορες φιλοσοφικές ιδέες περιελάμβαναν αντιλήψεις που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως ανθρώπινα δικαιώματα, με αποκορύφωμα την εγκαθίδρυση του δημοκρατικού πολιτεύματος στην αρχαία Αθήνα, το πολίτευμα που είναι γνωστό στην πολιτική ιστορία ως το πολίτευμα της ισότητας.
Το ιστορικό ημερολόγιο τώρα γράφει «Μεσαίωνας» και ανάμεσα σε πολέμους και λιμούς δημιουργείται η περίφημη αγγλική Magna Carta (1215: πρώτη δημοσίευση), η οποία αποτέλεσε ένα θεμέλιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καθώς όριζε τον σεβασμό ορισμένων νομικών δικαιωμάτων του λαού από μέρους του μονάρχη.
Η πρώτη σύλληψη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων πιστώνεται στις ιδέες για τα φυσικά δικαιώματα που απορρέουν από το φυσικό νόμο.
Ο Άγγλος φιλόσοφος Τζον Λοκ, τον 17ο αιώνα, τα ανέφερε στο έργο του προσδιορίζοντάς τα ως δικαιώματα «στη ζωή, την ελευθερία και την (ακίνητη) περιουσία», και υποστήριξε ότι τα εν λόγω θεμελιώδη δικαιώματα δεν μπορούν να παραλειφθούν από το κοινωνικό συμβόλαιο.
Έτος 1689 και στη Βρετανία, η αγγλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων (Bill of Rights) και η αντίστοιχη Αξίωση Δικαιωμάτων της Σκωτίας ήταν υπαίτιες για να κηρυχθούν παράνομες μια σειρά από καταπιεστικές κυβερνητικές ενέργειες.
Επιπλέον, η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων της Βιρτζίνια το 1776, κωδικοποίησε σε νόμο έναν αριθμό θεμελιωδών ατομικών δικαιωμάτων και πολιτικών ελευθεριών επηρεάζοντας τις μετέπειτα διακηρύξεις.
Δύο μεγάλες επαναστάσεις στην περίοδο του 18ου αιώνα, μία στις Ηνωμένες Πολιτείες (1776) και μία στη Γαλλία (1789), οδήγησαν στην υιοθέτηση της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και της γαλλικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη, αντίστοιχα, στη βάση των οποίων κατοχυρώθηκαν συγκεκριμένα νομικά δικαιώματα.
Οι δύο αυτές διακηρύξεις αποτέλεσαν τη βασική πηγή των σύγχρονων ατομικών ελευθεριών.
20ός αιώνας
Πώς προστατεύονται, όμως, τα ανθρώπινα δικαιώματα;
Ας τονίσουμε, αρχικά, ότι η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι παγκόσμιας κλίμακας. Και αυτό αιτιολογείται:
Το ανθρώπινο δικαίωμα είναι η ίδια η ανθρώπινη οντότητα ως έννοια ταυτόσημη.
Με το που γεννηθεί το έμβρυο αποκτά δικαιώματα. H συζήτηση, σχετικά με το αν έχει δικαιώματα και το έμβρυο το οποίο είναι ακόμα αγέννητο, είναι μακροσκελής και δε δύναται να αναλυθεί εδώ.
Τα κυριότερα κείμενα, λοιπόν, τα οποία κατοχυρώνουν την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι τα παρακάτω:
- Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών,
- Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα,
- Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα,
- Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα,
- Σύμβαση υπέρ της εξάλειψης όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών,
- Σύμβαση υπέρ της εξάλειψης όλων των μορφών φυλετικής διάκρισης,
- Σύμβαση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία,
- Σύμβαση των δικαιωμάτων του παιδιού,
- Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών ενάντια στα βασανιστήρια και
- Διεθνής σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων των Μεταναστών Εργατών και των Μελών των Οικογενειών τους.
Παράλληλα, προστατεύονται μέσω του διεθνούς εθιμικού δικαίου και του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, το οποίο περιλαμβάνει τις Συμβάσεις της Γενεύης που διαμορφώθηκαν μεταξύ 1864 και 1949, ως αποτέλεσμα των προσπαθειών του Ερρίκου Ντυνάν, ιδρυτή της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού.
Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών
Η παγκόσμια κοινωνία μας έχει αρκετό δρόμο να διανύσει ακόμα, έως ότου αντιληφθεί πως όλοι οι άνθρωποι, ανεξαρτήτου φυλής, φύλου, θρησκείας, σεξουαλικότητας κ.τ.λ., με τον ίδιο τρόπο γεννιούνται και πεθαίνουν και όλα αλληλοεξαρτώνται.
Ο ελάχιστος, λοιπόν, σεβασμός που πρέπει να αποδοθεί στο κάθε έμβιο και μη ον ξεχωριστά (άνθρωπος, ζώο, περιβάλλον), είναι το δικαίωμα στην ίδια την ύπαρξη και τη ζωή.
Απόλαυσε το παρακάτω βίντεο και να θυμάσαι τη σημερινή ημέρα και τις υπόλοιπες 364 ημέρες του χρόνου!