Δανάη ΜουλαντζίκουΤέσσερις Ελληνίδες ποιήτριες οι οποίες έζησαν σε διαφορετικές εποχές, σφραγίζοντας όμως η καθεμία ξεχωριστά με τη γραφή της την ελληνική ποίηση.
Η ποίηση είναι το αρχαιότερο λογοτεχνικό είδος και στην Ελλάδα από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα έχουν γραφτεί πολύ σημαντικά έργα από αξιόλογους δημιουργούς, άντρες και γυναίκες. Ωστόσο υπάρχουν ορισμένες Ελληνίδες ποιήτριες, με τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά μεταξύ τους, που έχουν ξεχωρίσει μέσα στα χρόνια τόσο για το έργο τους όσο και για την ενδιαφέρουσα στάση ζωής που διάλεξαν να κρατήσουν.
1. Μαρία Πολυδούρη
Η Μαρία Πολυδούρη γεννήθηκε την πρωταπριλιά του 1902 στην Καλαμάτα. Ανήκει στην λογοτεχνική γενιά του ’20 και υπήρξε μία γυναίκα χειραφετημένη με τολμηρές απόψεις για την κοινωνία της τότε εποχής, και αναμφίβολα μία σημαντική ποιήτρια της οποίας το έργο είναι γεμάτο από συγκίνηση και συναίσθημα.
Διορίστηκε σε ηλικία 16 ετών στη Νομαρχία Μεσσηνίας όπου ξεκινά να εργάζεται. Έπειτα από τον χαμό των γονιών της το 1920, σε διάστημα μόλις σαράντα ημερών ο ένας από τον άλλον, μετατίθεται στη Νομαρχία Αθηνών ενώ παράλληλα ξεκινά τις σπουδές της στη Νομική Σχολή, σπουδές που δεν θα ολοκληρώσει ποτέ.
Η Μαρία Πολυδούρη συνδέεται με την λογοτεχνική γενιά της εποχής της.
Το 1922 γνωρίζει τον ποιητή Κώστα Καρυωτάκη με τον οποίο θα ζήσει έναν έρωτα έντονο μα ανεκπλήρωτο. Οι σχέσεις τους θα διακόψουν όταν ο Κώστας Καρυωτάκης θα της αποκαλύψει ότι πάσχει από σύφιλη παρόλο που η ίδια θα του προτείνει να παντρευτούνε και να μην κάνουν ποτέ παιδιά.
Η άρνησή του στην πρόταση αυτή από πολλούς ερμηνεύτηκε σαν πρόφαση καθώς η μποέμικη φιγούρα της Πολυδούρη μπορούσε να τον στιγματίσει σαν ποιητή.
Στις αρχές του 1925 θα αρραβωνιαστεί έναν πλούσιο δικηγόρο ο οποίος θα δείξει μεγάλη αφοσίωση στην σχέση τους ωστόσο η ίδια βρίσκεται σε μία περίοδο σύγχυσης. Χάνει την δουλειά της στην Νομαρχία, διακόπτει τις σπουδές της στην Νομική και ξεκινά να σπουδάζει υποκριτική στο Εθνικό θέατρο.
Αργότερα φεύγει για το Παρίσι με σκοπό να σπουδάσει ραπτική, επάγγελμα το οποίο δεν θα ασκήσει ποτέ καθώς λίγο αργότερα θα νοσήσει από φυματίωση και θα επιστρέψει στην Ελλάδα. Η κατάστασή της θα επιδεινωθεί όταν θα πληροφορηθεί την αυτοκτονία του Κώστα Καρυωτάκη. Τα ξημερώματα της 29ης Απριλίου του 1930 αυτοκτονεί με ενέσεις μορφίνης στο νοσοκομείο Σωτηρία οπού και νοσηλεύεται.
Η Μαρία Πολυδούρη αφήνει πίσω της δύο ποιητικές συλλογές με τίτλο «Οι τρίλιες που σβήνουν» και «Ηχώ στο χάος» καθώς και δύο πεζά με τίτλο «Ημερολόγιο» και μία ατιτλοφόρητη νουβέλα στην οποία σαρκάζει την τότε συντηρητική κοινωνία.
Η Μαρία Πολυδούρη ανήκει στην γενιά του 1920 που καλλιέργησε το αίσθημα του ανικανοποίητου και της παρακμής.
Το έργο της περιστρέφεται γύρω από τον έρωτα και τον θάνατο ενώ εμφανής είναι η επίδραση του Κώστα Καρυωτάκη σε αυτό.
Αξίζει κανείς να την γνωρίσει ανάμεσα στις Ελληνίδες ποιήτριες, όχι μόνο για το έργο της, αλλά και σαν γυναίκα του Μεσοπολέμου καθώς η κοινωνική της ζωή παρουσιάζει έντονο ενδιαφέρον και δεν θυμίζει σε τίποτα τη ζωή μιας γυναίκας της εποχής εκείνης.
Διάβασε για 5 γυναίκες ποιήτριες που στα έργα τους αντικατοπτριζόταν η κατάθλιψη!
2. Κατερίνα-Αγγελάκη Ρουκ
Η Κατερίνα-Αγγελάκη Ρουκ γεννήθηκε το Φεβρουάριο του 1939 στην Αθήνα. Σπούδασε στην Αθήνα, στη Νότια Γαλλία και στη Γενεύη. Είναι διπλωματούχος της σχολής μεταφραστών και διερμηνέων (αγγλικά, γαλλικά, ρώσικα).
Η ενασχόλησή της με την ποίηση ξεκίνησε όταν μόλις στα δεκαεπτά της χρόνια δημοσίευσε το πρώτο της ποίημα με τίτλο «Μοναξιά» μετά από παρότρυνση του πνευματικού της πατέρα Νίκου Καζαντζάκη. Ο ίδιος έστειλε γράμμα στον διευθυντή της εφημερίδας Καινούρια Εποχή προκειμένου να δημοσιεύσει το ποίημα στην εφημερίδα.
Άρθρα για την ποίηση και την μετάφραση της ποίησης έχουν δημοσιευτεί σε πολλά περιοδικά και εφημερίδες. Τα έργα της έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από δέκα γλώσσες ενώ η ίδια έχει μεταφράσει μεταξύ άλλων και Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, Βλαντιμίρ Βλαντιμιρόβιτς, Μαγιακόβσκι. Τόσο το μεταφραστικό όσο και το ποιητικό της έργο είναι πλούσιο με τα τελευταία προσθήκη σε αυτό την ποιητική συλλογή με τίτλο «Των αντιθέτων διάλογοι και με τον ανήλεο χρόνο».
Η Κατερίνα-Αγγελάκη Ρουκ έχει αποσπάσει σημαντικά βραβεία για το έργο της.
Το 1962 τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο ποίησης της πόλη της Γενεύης, το 1985 με το δεύτερο κρατικό βραβείο ποίησης, το 2000 με το βραβείο Κώστα και Ελένης Ουράνης (Ακαδημία Αθηνών), το 2014 με το μεγάλο βραβείο γραμμάτων για το σύνολο του έργου της. Έχει δώσει διαλέξεις και έχει διαβάσει ποιήματα της σε σημαντικά πανεπιστήμια των Η.Π.Α και του Καναδά ( Harvard, Cornell, Dartmouth,Columbia).
Πρότυπο για την ίδια και για το έργο της αποτέλεσε ο Κώστας Καβάφης.
Στα έργα της αντικατοπτρίζεται έντονα ο προβληματισμός γύρω από θέματα όπως ο θάνατος, τα γηρατειά και η μοναξιά. Άλλα θέματα με τα οποία ασχολείται είναι ο έρωτας, το σώμα και το πνεύμα των ανθρώπων.
Διάβασε εδώ ποιήματα που ζωγραφίζουν ερωτικά συναισθήματα!
3. Κική Δημουλά
Η Κική Δημουλά γεννήθηκε στην Αθήνα τον Ιούνιο του 1931. Το πατρικό της όνομα είναι Βασιλική Ρόδου. Το 1952 παντρεύτηκε τον ποιητή και πολιτικό μηχανικό Άθω Δημουλά με τον οποίο απέκτησε δύο παιδιά.
Η Κική Δημουλά εργάστηκε επί 25 χρόνια στην Τράπεζα της Ελλάδος. Για 8 χρόνια ήταν αποσπασμένη στη σύνταξη του περιοδικού Κύκλος, που εξέδιδε η τράπεζα, με λογοτεχνικό και οικονομικό περιεχόμενο στο οποίο εξέδιδε κείμενα της.
Η πρώτη της ποιητική συλλογή με τίτλο «Ποιήματα» εκδόθηκε το 1952, ωστόσο η ίδια μετά από λίγο καιρό την αποκήρυξε και σταμάτησε η κυκλοφορία της. Από τότε έχει κυκλοφορήσει πολυάριθμες ποιητικές συλλογές και κάποια πεζά.
Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες όπως στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, ιταλικά, πολωνικά, βουλγαρικά, σουηδικά και στα γερμανικά. Πολλά από τα έργα της έχουν συμπεριληφθεί σε διδακτικά βιβλία.
Η Κική Δημουλά έχει αποσπάσει σημαντικά βραβεία και διακρίσεις για το έργο της.
Μεταξύ αυτών, το 1972 απέσπασε το δεύτερο Κρατικό Βραβείο Ποίησης για την ποιητική συλλογή «Το λίγο του κόσμου», το 1989 το πρώτο Κρατικό Βραβείο Ποίησης για την ποιητική συλλογή «Χαίρε ποτέ», το 2009 Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου της κ.α. Το 2002 κατέλαβε την έδρα των γραμμάτων στην Ακαδημία Αθηνών όντας η τρίτη γυναίκα στην ιστορία της Ακαδημίας με αυτή την θέση. Τέλος το 2015 αναγορεύτηκε επίσημη διδάκτωρ της Θεολογικής σχολής του ΑΠΘ.
Ο ποιητικός λόγος της Κικής Δημουλά φέρει επιδράσεις από την καβαφική ποίηση με πιο κοινό χαρακτηριστικό την λεξιπλασία.
Τα θέματα που κυριαρχούν στα ποιήματα της είναι η μοναξιά, η φθορά, η απώλεια, η απουσία, ο χρόνος. Στα ποιήματα της κυριαρχεί ο αιχμηρός και γοργός στίχος και η παράθεση ομόηχων ή αντίθετων λέξεων.
Διάβασε εδώ ποιήματα που μιλούν για τη φιλία και λένε μεγάλες αλήθειες!
4. Κατερίνα Γώγου
Η Κατερίνα Γώγου γεννήθηκε στην Αθήνα την 1η Ιουνίου του 1940 και εξαιτίας της Κατοχής και του Εμφυλίου δεν έζησε εύκολα παιδικά χρόνια. Έζησε με τον πατέρα της μέχρι την εφηβεία και αργότερα με την μητέρα της
Η Κατερίνα Γώγου ξεκίνησε να παίζει σε παιδικές παραστάσεις στο θέατρο σε ηλικία μόλις πέντε ετών.
Μεγαλώνοντας σπούδασε υποκριτική σε μία από τις καλύτερες σχολές της εποχής της, του Τάκη Μουζενίδη, ενώ τελείωσε και τη σχολή χορού Πράτσικα Ζουρούδη και Βαρούτη. Έως τις αρχές της δεκαετίας του 70 ασχολήθηκε αποκλειστικά με το θέατρο και τον κινηματογράφο.
Το πρώτο της βιβλίο με τίτλο «Τρία κλικ αριστερά» πούλησε περισσότερα από 40.000 αντίτυπα, αριθμός ο οποίος σύμφωνα με τους εκδότες ήταν σπάνιος για ποιητικές συλλογές και μόνο ποιητές όπως ο Ελύτης και ο Ρίτσος τον έφταναν.
Η Κατερίνα Γώγου χαρακτηρίζεται για τον αντισυμβατικό τρόπο γραφής της και οι στίχοι της φέρουν την οργή, την επαναστατικότητα και τις αναρχικές ιδέες που η ίδια κουβαλούσε πράγμα το οποίο την ξεχωρίζει από τις υπόλοιπες ελληνίδες ποιήτριες της εποχής της.
Είχε επίσης μία κόρη την Μυρτώ την οποία απέκτησε με την μεγάλη της αγάπη τον σκηνοθέτη Παύλο Τάσιο. Όταν η κόρη της ξεκίνησε να κάνει χρήση ναρκωτικών η Κατερίνα Γώγου προσπάθησε να την βοηθήσει, αντί αυτού παρασύρθηκε και η ίδια καθώς βρισκόταν σε μία περίοδο της ζωής της όπου κυριαρχούσε η απογοήτευση.
Στις 3 Οκτωβρίου του 1993 βρέθηκε νεκρή στο διαμέρισμα της μητέρας της στο οποίο είχε πια αποσυρθεί. Αιτία του θανάτου της ήταν ένα κοκτέιλ από ναρκωτικά και αλκοόλ.
Έτσι βρήκε μία θέση δίπλα στους άλλους δύο «Άγιους των Εξαρχείων», όπως τους αποκαλούσαν, Νικόλα Άσιμο και Παύλο Σιδηρόπουλο.