Κατερίνα ΠαπασπύρουΠοιο Χόλιγουντ; Ποια Ευρώπη; Το ελληνικό σινεμά ζει και βασιλεύει!
“Κινηματογράφος”. Μία λέξη αρκεί για να έρθουν στο μυαλό μας χιλιάδες εικόνες και έννοιες, μιας και ο κινηματογράφος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τις ζωές όλων, σινεφίλ ή όχι. Μπαίνει στην καθημερινότητά μας από πολύ μικρή ηλικία με την μορφή ταινιών κινουμένων σχεδίων και στη συνέχεια εξελίσσεται σε ταινίες που μας διασκεδάζουν, διευρύνουν τους πνευματικούς μας ορίζοντες, μας μορφώνουν και μας προβληματίζουν.
Για την πλειοψηφία των ανθρώπων, το Χόλιγουντ είναι αυτό που έρχεται στο νου αρχικά για να αντιπροσωπεύσει την έννοια του σινεμά και δεν τους αδικώ. Αμέτρητες χολιγουντιανές παραγωγές κατακλύζουν καθημερινά τις τηλεοράσεις, το διαδίκτυο και τα τοπικά σινεμά, παρουσιάζοντας φαντασμαγορικές εικόνες, ακατάπαυστη χρήση ειδικών εφέ, μεγαθήρια ονόματα και μπόλικη δράση. Βέβαια, τις τελευταίες δεκαετίες ανέρχεται σταθερά στο προσκήνιο και ο ευρωπαϊκός “ποιοτικός” κινηματογράφος, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στο, συχνά δυσνόητο, νόημα των ταινιών και όχι στα μέσα εντυπωσιασμού των αντίστοιχων του Χόλιγουντ.
Μέσα σε όλα αυτά λόγος, φυσικά, για το ελληνικό σινεμά που-θε-να! Είναι τόσα πολλά τα “σκουπίδια” της ελληνικής τηλεόρασης και του ελληνικού κινηματογράφου, με αποτέλεσμα, να μένουν στην αφάνεια και να προβάλλονται ελάχιστα ταινίες-διαμάντια και αξιόλογοι δημιουργοί που έχουν περάσει από το ελληνικό σινεμά. Συνέπεια αυτού είναι και εμείς οι ίδιοι να θεωρούμε ότι δεν έχει τίποτα αξιόλογο να μας δώσει και να το υποτιμούμε διαρκώς.
Ας δούμε, λοιπόν, 10 ελληνικές ταινίες που θα μας διαψεύσουν στο έπακρο…
1. Έτερος Εγώ
Υπόθεση: ένας καθηγητής εγκληματολογίας προσπαθεί να λύσει το μυστήριο 5 δολοφονιών και τον γρίφο πίσω από τα ρητά του Πυθαγόρα που εμφανίζονται στον καθένα από τους τόπους των εγκλημάτων, ενώ παράλληλα παλεύει με τους δικούς του δαίμονες.
Γιατί αξίζει να τη δεις:
Τόσο η πλοκή και η ατμόσφαιρα της ταινίας όσο και η πειστική ερμηνεία του αντι-ήρωα πρωταγωνιστή θυμίζουν καλό ευρωπαϊκό σινεμά. Το κλίμα μυστηρίου υπάρχει αμείωτο στη διάρκεια ολόκληρης της ταινίας. Η αληθοφάνεια των σκηνικών σε συνδυασμό με την απουσία ειδικών εφέ κάνουν τον θεατή να οικειοποιείται πλήρως με το αστικό περιβάλλον της Αθήνας, όπου και εξελίσσεται η υπόθεση, και να μπαίνει πολύ εύκολα στο mood της ταινίας.
2. Πολίτικη Κουζίνα
Υπόθεση: ο αστροφυσικός Φάνης Ιακωβίδης επιστρέφει στον τόπο καταγωγής του, την Κωνσταντινούπολη, ύστερα από απουσία 30 χρόνων, με αφορμή την επίσκεψη στον άρρωστο παππού του. Εκεί αναπολεί μνήμες και συγκινήσεις του παρελθόντος και θυμάται τα παιδικά του χρόνια, τα μυστικά της μαγειρικής και τον παιδικό του έρωτα, την μικρή Τουρκάλα Σαϊμέ.
Γιατί αξίζει να τη δεις:
Η ατμόσφαιρα της ταινίας απορροφά τον θεατή, τον σαγηνεύει και τον ταξιδεύει, μέσα από μπαχαρικά, αρώματα και πολίτικες μαγειρικές. Προβάλλεται έντονα η αξία του θεσμού της οικογένειας αλλά και ο πολιτισμός της Πόλης. Το όλο “μαγευτικό” κλίμα της ταινίας ενισχύεται από τις πολύχρωμες και ζωντανές εικόνες, όπως επίσης και από την συγκινητική μουσική της Ευανθίας Ρεμπούτσικα.
3. Αστακός
Υπόθεση: Στο μέλλον, η μοναξιά των ανθρώπων είναι απαγορευτική. Όσοι είναι μόνοι απαιτείται να βρουν ταίρι εντός μιας 45ήμερης διαμονής στο απομονωμένο Ξενοδοχείο. Μετά το πέρας των ημερών, και εφόσον κάποιος έχει αποτύχει, εγκαταλείπεται στο Δάσος, αφού προηγουμένως έχει μεταμορφωθεί σε ένα ζώο που εκείνος επιθυμεί.
Γιατί αξίζει να τη δεις:
Η ελληνική μεν, αγγλόφωνη δε ταινία του πολυσυζητημένου Γιώργου Λάνθιμου είναι μια σουρεαλιστική και ρομαντική ιστορία αγάπης. Το όλο σενάριο είναι μια αλληγορική και αντισυμβατική αντιμετώπιση της πραγματικότητας, που κάνει τον θεατή να προβληματιστεί για τα “κακώς” αυτονόητα της καθημερινότητας σχετικά με την αγάπη και τις σχέσεις. Μία ταινία “διαφορετική” από κάθε άποψη.
4. Κυνόδοντας
Υπόθεση: μία πενταμελής οικογένεια ζει απομονωμένη σε ένα σπίτι έξω από την Αθήνα, όπου τα τρία παιδιά είναι πλήρως αποκομμένα από τον έξω κόσμο και όλη τους η καθημερινότητα προγραμματίζεται σύμφωνα με το πρόγραμμα που επιβάλλουν οι γονείς. Το μοναδικό άτομο που επισκέπτεται την οικογένεια είναι μία υπάλληλος του πατέρα, η Χριστίνα, με σκοπό την σεξουαλική εκτόνωση του μεγάλου γιου.
Γιατί αξίζει να τη δεις:
Στην ταινία αυτή ο Λάνθιμος δίνει με αλληγορικό τρόπο τα ένστικτα της σεξουαλικότητας και την καταπίεσή τους. Μία υπερ-ρεαλιστική παραγωγή με αρκετές σκηνές που “ενοχλούν” μεν οπτικά τον θεατή, τον προβληματίζουν δε ως προς τις κατεστημένες δομές της ελληνικής κοινωνίας. Επιτακτική κρίνεται η ανάγκη να μην μείνει κανείς στο επιβλητικό των εικόνων αλλά να προσπαθήσει να κατανοήσει το νόημα της αλληγορικότητάς τους. Προκλητικά “αληθινή” ταινία!
5. Μικρά Αγγλία
Υπόθεση: στην Άνδρο του μεσοπολέμου, η Όρσα, κόρη καπετάνιου που λείπει συνεχώς σε ταξίδια, είναι ερωτευμένη με τον ορφανό υποπλοίαρχο Σπύρο Μαλταμπέ. Ο έρωτας της μένει ανεκπλήρωτος, αφού η μητέρα της Όρσα, η Μίνα, παντρεύει την ίδια με τον πλούσιο καπετάνιο Νίκο Βατοκούζη. Μόλις ο Σπύρος ανακηρυχθεί καπετάνιος, η Μίνα σπεύδει να τον παντρέψει με την μικρότερη κόρη της, την Μόσχα, αγνοώντας τον κρυφό έρωτα της μεγάλης της κόρης και όσα πρόκειται να συμβούν στην οικογένειά της.
Γιατί αξίζει να τη δεις:
Μια “λογοτεχνική”, θα λέγαμε, ταινία, που δίνει έμφαση στο ανεκπλήρωτο πάθος και έρωτα. Κεντρίζει ιδιαίτερα την προσοχή του θεατή ο τρόπος που οι κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες επηρεάζουν τις ζωές των ηρώων· αυτών που ταξιδεύουν στις θάλασσες και αυτών που τους περιμένουν στη στεριά. Συγκινητική ταινία, της οποίας το αίσθημα ο θεατής λαμβάνει μέσω της άρτιας σκηνοθεσίας του Βούλγαρη, με πρωταγωνιστές τα πάθη των χαρακτήρων.
6. Ένας άλλος κόσμος
Υπόθεση: σε μία Ελλάδα που αλλάζει ραγδαία κάτω από το φως των οικονομικοπολιτικών γεγονότων, τρεις ιστορίες αγάπης ανάμεσα σε Έλληνες και ξένους προσπαθούν να επιβιώσουν.
Γιατί αξίζει να τη δεις:
“Ο ρόλος του έρωτα και εάν μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα”· η ταινία αυτή, με την ιδιαίτερη και απροσδόκητη τροπή, επικεντρώνεται στο πάντα επίκαιρο αυτό θέμα. Ο Παπακαλιάτης, πραγματευόμενος την οικονομική κρίση, το μεταναστευτικό, τον σταθερά ανερχόμενο φασισμό και την ανεργία μέσα από το πρίσμα του έρωτα, “μιλάει” στον θεατή, καθώς προβάλλονται βιώματα της καθημερινότητάς του, με έναν τρόπο ευοίωνο εξαιτίας της κινητήριας δύναμης της αγάπης.
7. Το τανγκό των Χριστουγέννων
Υπόθεση: Στο στρατόπεδο του Έβρου, ένας φαντάρος καλείται να μάθει στον εσωστρεφή και απόμακρο υπολοχαγό του να χορεύει τανγκό. Σκοπός είναι ο υπολοχαγός Στέφανος Καραμανίδης να ζητήσει σε χορό την γυναίκα του Συνταγματάρχη, Ζωή, με την οποία είναι κρυφά ερωτευμένος.
Γιατί αξίζει να τη δεις:
Ο ερωτισμός υπάρχει διάχυτος σε όλη την διάρκεια της ταινίας και η διανομή των ρόλων ιδανική με αποτέλεσμα η ταινία να γίνεται θελκτική από τα πρώτα κιόλας λεπτά. Αυτό όμως που ξεχωρίζει είναι το πώς η ταινία καλεί τον θεατή να “χορέψει” μέσα από τους παθιασμένους ήχους του τανγκό και του απαγορευμένου έρωτα.
8. Νύφες
Υπόθεση: Το 1922, 700 γυναίκες από τα Βαλκάνια, γνωστές και ως “νύφες”, σαλπάρουν για την Αμερική με σκοπό να γνωρίσουν τους μελλοντικούς συζύγους τους, τους οποίους γνωρίζουν δι’ αλληλογραφίας. Ανάμεσά τους είναι και η μοδίστρα Νίκη από την Σαμοθράκη, η οποία κατά την διάρκεια του ταξιδιού ερωτεύεται με τον Αμερικανό φωτογράφο Νόρμαν Χάρις. Τελικά θα επικρατήσουν τα κοινωνικά και οικογενειακά πρέπει ή ο αληθινός έρωτας;
Γιατί αξίζει να τη δεις:
Για μία ακόμη φορά ο Παντελής Βούλγαρης αποτυπώνει ρεαλιστικά την προσδοκία για μία άγνωστη μεν πιθανώς καλύτερη δε ζωή. Μία μελαγχολική και συγκινητική ταινία στην οποία την προσοχή του θεατή μαγνητίζει το χρονικό διάστημα μεταξύ της ζωής που οι Νύφες αφήνουν πίσω και αυτής που τους περιμένει και όλες οι εξελίξεις που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Εντυπωσιάζει ιδιαίτερα η φωτογραφία και τα σκηνικά που δίνουν με μεγάλη ακρίβεια το κλίμα της εποχής.
9. Ελ Γκρέκο
Υπόθεση: Η ταινία περιγράφει την ταραχώδη ζωή του φημισμένου Έλληνα ζωγράφου Δομίνικου Θεοτοκόπουλου, γνωστού και ως Ελ Γκρέκο, από τα νεαρά του χρόνια στην κατακτημένη από τους Ενετούς Κρήτη και αργότερα στη Βενετία μέχρι την καλλιτεχνική αναγνώρισή του στο Τολέδο και την καταδίκη του από την Ιερά Εξέταση.
Γιατί αξίζει να την δεις:
H όλη ταινία αποτελεί μία βιογραφία χωρίς όμως να καταλήγει βαρετή και πληκτική. Τα υπέροχα κοστούμια και η φωτογραφία, που δεν θυμίζουν σε τίποτα ελληνικό αλλά ευρωπαϊκό κινηματογράφο μεταφέρουν τον θεατή πίσω στον χρόνο και τον εγκλιματίζουν χωρίς προσπάθεια από μέρους του. Μία “γεμάτη” ταινία με καλούς ηθοποιούς, Έλληνες και ξένους, που πληροφορεί ευχάριστα το κοινό για τον μεγάλο ζωγράφο και δίνει μία καλή αίσθηση για το κλίμα της εποχής.
10. Το τελευταίο σημείωμα
Υπόθεση: Ο Ναπολέοντας Σουκατζίδης, διερμηνέας ενός Γερμανού διοικητή, ήταν ένας από τους 200 κομμουνιστές που εκτελέστηκαν στην Καισαριανή το 1944 από το καθεστώς του Μεταξά. Βασισμένη σε αληθινά γεγονότα.
Γιατί αξίζει να την δεις:
H περιγραφή της ταινίας της ταινίας είναι ρεαλιστική και ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στην σκιαγράφηση των χαρακτήρων. Δύο διαφορετικοί κόσμοι, δύο διαφορετικές πολιτικές και ιδεολογίες εκφράζονται αλλά και συγκρούονται. Μία επιμορφωτική, θα λέγαμε, παραγωγή που συγκινεί βαθύτατα.
Τόσες πολλές ταινίες και τόσος λίγος χρόνος… Αδιαμφισβήτητα δεν γίνεται να μην γίνει αναφορά στον Θεόδωρο Αγγελόπουλο και τον Τριανταφυλλίδης. Εξαιρετικές, λοιπόν, παραγωγές θα συναντήσει κανείς και στην ταινιοθήκη του ελληνικού σινεμά, αρκεί να είναι ανοιχτόμυαλος και να μην πέφτει θύμα του εύκολου εντυπωσιασμού και συγκίνησης.