Δήμητρα ΤσώληΌλα όσα είδαμε και ξεχωρίσαμε την Κυριακή 11 Μαρτίου στο τέταρτο TEDxUAegean 2018!
“H κανονικότητα έγκειται στην διαφορετικότητα, όχι στην ομοιομορφία!”… κάπως έτσι ξεκίνησε το TEDxUAegean 2018 και μας υποδέχτηκε η Κόνυ Μεταξά στο πανέμορφο θέατρο Απόλλων.
Τι είναι τελικά η νόρμα; Ποιος ορίζει το σωστό και το λάθος; Τελικά οι νόρμες συμβάλουν στην κοινωνική συμβίωση ή λειτουργούν ως τροχοπέδη στην ομαλή της διεξαγωγή; Πότε γίνονται επικίνδυνες; Αυτά ήταν μόνο μερικά από τα ερωτήματα στα οποία κλήθηκαν να απαντήσουν οι φετινοί ομιλητές του TEDxUAegean 2018 μέσα από τις ομιλίες τους και τα κατάφεραν σε μεγάλο βαθμό θα σας πούμε εμείς που βρεθήκαμε την περασμένη Κυριακή εκεί και γυρίσαμε από το νησί πιο αισιόδοξοι και συνειδητοποιημένοι από ποτέ.
Ας δούμε, όμως, αναλυτικά πώς κύλησε ολόκληρο το TEDxUAegean 2018 μία ημέρα που φαίνεται να ακολούθησε επίσης το θέμα του συνεδρίου και βγήκε κι αυτή εκτός νόρμας με τον καιρό να θυμίζει καλοκαίρι.
Point
Στο πρώτο μέρος, 4 ομιλήτριες προσπάθησαν να προσεγγίσουν τη νόρμα η καθεμία από τον δικό της επαγγελματικό τομέα και να δώσουν τον ορισμό της έννοιας, ώστε να κατανοήσουμε οι θεατές την σημασία και τις πλευρές του θέματος που γίνεται απόπειρα να φωτιστεί.
Πρώτη καταλαμβάνει την σκηνή η ψυχολόγος Μαρία Καρίκη με στόχο να δώσει τον ορισμό της νόρμας.
Τι ονομάζουμε νόρμα τελικά; Πρόκειται για έναν κανόνα, ένα υπόδειγμα που ακολουθείται. Μια λεπτή γραμμή ίσως μεταξύ σωστού και λάθους.
Το βασικό ερώτημα που προκύπτει και θέλει η ομιλήτρια να επικεντρωθούμε είναι το «Τι θα πει ο κόσμος». Γιατί αυτό το ερώτημα ακόμα και υποσυνείδητα πολλές φορές “τριβελίζει” τόσο το μυαλό μας; Ποιες είναι οι προσδοκίες και οι απαιτήσεις που έχει μια κοινωνία από τα μέλη της, ποιος ορίζει τις αποδεκτές και τις μη αποδεκτές συμπεριφορές;
Η απάντηση στα παραπάνω σύμφωνα με την κα. Καρίκη είναι ότι όλες αυτές οι νόρμες της καθημερινής ζωής εξαρτώνται τελικά από τις πολιτικές συγκυρίες, την κουλτούρα και τον πολιτισμό καθώς και από τα εκάστοτε ήθη και ιδεώδη της εποχής. Η κοινωνική νόρμα είναι κάτι ζωντανό που αλλάζει από γενιά σε γενιά.
Επιπλέον, οι νόρμες τελικά εξυπηρετούν την βασική ανάγκη αποδοχής μας. Να υπάρχει ένα όριο, μια γραμμή συγκεκριμένη, ώστε να νιώθουμε ότι κάνουμε κάτι σωστά και αυτό “αποδεδειγμένα” μπορεί να γίνει αποδεκτό.
Ωστόσο, πότε μπορούν να γίνουν εξαιρετικά επικίνδυνες; Όταν εδράζονται στα πρέπει και στην ηθικολογία και γίνονται μορφή άσκησης κοινωνικής εξουσίας. Όταν δηλαδή καταλήγουμε να μην υπάρχει σεβασμός στο κοινωνικά αποκλίνον.
Σύνδεση κοινωνικής νόρμας με την έννοια του εαυτού
Η κ. Καρίκη συνεχίζει την ομιλία της με τα βασικά χαρακτηριστικά της έννοιας του εαυτού: Ελεύθερη βούληση, συνειδητότητα και δυνατότητα αναστοχασμού. Γίνεται διαχωρισμός ανάμεσα στην ατομική και κοινωνική ταυτότητα. Αυτό που είμαστε δεν είναι στυγνό αποτέλεσμα της νόρμας, άλλα ούτε και μπορεί να αποσυνδεθεί πλήρως από αυτήν. Όπως συνήθως, η αλήθεια βρίσκεται κάπου στην μέση.
Αυτό που έχει σημασία καταληκτικά είναι η δυνατότητα αναστοχασμού. Η διαδικασία είναι η εξής: Αμφισβήτηση-Αναθεώρηση-Αφύπνιση. Αυτό που μένει συνεπώς είναι μέσα από τα παραπάνω να βρεις τον εαυτό σου και να είσαι η αλήθεια του, πέρα από νόρμες και κοινωνικές επιβολές.
Στην σκηνή αμέσως μετά έρχεται η κα. Γιούλη Καπούνη, με ειδίκευση στην σωματική ψυχοθεραπεία να μας μυήσει στα 5 στάδια της ραιχικής ανάπτυξης και τις νόρμες εντός του οικογενειακού πλαισίου. Και αυτό το έκανε με την πιο πρωτότυπη παρουσίαση που είδαμε σε όλη την διοργάνωση.
Αλλάζοντας ρόλους και υποδυόμενη η ίδια τον Βίλχελμ Ράιχ μας ανέφερε τόσο ιστορικά και βιογραφικά στοιχεία για τον ίδιο και την ψυχαναλυτική του μέθοδο, καταλήγοντας στο ότι ως μαθητής του Φρόιντ κατάφερε και έσπασε την υπάρχουσα και πρωτοπόρα ψυχαναλυτική φόρμα του δασκάλου και δημιούργησε την δική του σχολή.
Ταυτόχρονα μας εξήγησε γιατί αυτό που έχει σημασία δεν είναι τόσο το να είσαι, αλλά να γίνεις ο εαυτός σου!
Πώς;
Κατά τον Ράιχ «Ο άνθρωπος γεννιέται με το ένστικτο της ζωής, όχι του θανάτου» και αυτό πρέπει να ακολουθούμε καθημερινά.
Ποιες είναι οι νόρμες, λοιπόν, μέσα στο οικογενειακό πλαίσιο που δυστυχώς μας ακολουθούν σε μεγάλο βαθμό στην μετέπειτα ζωή μας;
Η πρώτη και πιο βασική σύμφωνα με την ομιλήτρια είναι η απόκτηση εξασφαλισμένης ζωής.
“Αφήστε τα παιδιά να έρθουν σε επαφή με τις 5 αισθήσεις τους”… παροτρύνει.
Ο έρωτας, η εργασία και η έκφραση συναισθημάτων είναι τα 3 πιο βασικά πράγματα στη ζωή του ανθρώπου. Η λογική και το συναίσθημα χωράνε μαζί. Το τελευταίο έχει τη δική του λογική.
Τα 5 στάδια ανάπτυξης και οι νόρμες εντός τους:
1. Περίοδος τοκετού – εμβρυακή φάση. Η νόρμα έγκειται στην απομάκρυνση από τον φυσιολογικό τοκετό και τις μετέπειτα συνέπειές της για το παιδί που γεννιέται. Διαφορετική επίδραση έχει η σταδιακή διαδικασία απομάκρυνσης από το ζεστό περιβάλλον της μήτρας και διαφορετική η άμεση και απότομη αποκοπή του από την κοιλιά της μητέρας.
2.Η φάση του νεογνού. Η πρώτη στιγμή μετά την γέννα και οι επόμενοι μήνες. Η πρώτη αγκαλιά με την μάνα. Σε αυτή την φάση δημιουργούμε τους πρώτους συναισθηματικούς μας πόρους. Γίνεται λόγος για το «τραύμα της γέννησης» όταν δυσκολεύομαι να εμπλακώ στις επιλογές της ζωής μου. Το μωρό σε αυτό το στάδιο δεν είναι διαχωρισμένο από τη μητέρα. Η πρώτη βασική ενέργεια σύνδεσης είναι το πρώτο βλέμμα που θα ανταλλάξουν. Εκεί η μάνα γίνεται ο 1ος σημαντικός άλλος στη ζωή του. Είναι το στάδιο επίσης, όπου μαθαίνουμε να τρεφόμαστε. Εδώ το παιδί έρχεται σε επαφή με τις ανάγκες του.
3.18 μηνών – 3 ετών. Στο στάδιο αυτό επέρχεται ο διαχωρισμός από την μάνα και καλείται να παίξει πάρα πολύ σημαντικό ρόλο ο πατέρας. Κύρια ευθύνη μετά το μπουσούλημα πρέπει να αναλάβει εκείνος. Το παιδί πρέπει να μάθει να λέει “όχι” και “εγώ”. Να βάζει όρια. Αν δεν συμβεί αυτό επέρχεται η παραβατική συμπεριφορά, ενώ μια τάση παντοδυναμίας της μητέρας μπορεί να εκτοπίσει τον πατέρα και να εκμηδενίσει τον ρόλο και την συνδρομή του.
4. 3-5 ετών. Στο στάδιο αυτό το παιδί χρειάζεται γονείς που αγαπιούνται με την ευθύνη του εαυτού τους. Αλλιώς προκαλείται στο παιδί μια συμπεριφορά θυματοποίησης και γκρίνιας. Εκείνο το διάστημα δουλεύεται συναισθηματικά η δυνατότητα του “αγαπώ” και “αγαπιέμαι.” Έξτρα σημαντικό σημείο στο συγκεκριμένο στάδιο η ταύτισή μας με το φύλο μας.
5. Το στάδιο της εκπαίδευσης και του σχολείου. Κανονικά θα έπρεπε να έχει από εκεί και πέρα 70% ευθύνη το σχολείο για την εξέλιξη και την διαπαιδαγώγηση και 30% η οικογένεια και όχι το αντίθετο που συμβαίνει σήμερα. Στο στάδιο αυτό κάνω την κυκλοστροφή μου και αρχίζω να βλέπω τα πράγματα σφαιρικά.
Όλοι θα βιώσουμε τα αναπτυξιακά μας στάδια. Τα στάδια αυτά τα περνάμε σε όλη μας την ζωή. Το παιδί θα ζει μέσα μας μέχρι να φύγουμε από τη ζωή. Αυτή είναι η μοναδική νόρμα που υπάρχει. Καμία άλλη δεν θα έπρεπε.
Παρατηρώντας, λοιπόν, όλη αυτή τη διαδικασία των 5 σταδίων και τον εαυτό μας στις 3 διαστάσεις του χρόνου μπορούμε να γίνουμε ο εαυτός μας.
Διανύστε, λοιπόν το βέλος του χρόνου, ευχαριστήστε και χωρέστε τον εαυτό σας.
Η επόμενη ομιλήτρια εργάζεται από το 2008 ως δημοσιογράφος σε ψηφιακά και έντυπα μέσα και υπό αυτή της την ιδιότητα έρχεται να μας μιλήσει για την επιρροή των νέων τεχνολογιών στα κοινωνικά ζητήματα.
Όπως αποκάλυψε απ’όλα τα συγκρουσιακά θέματα που έχει κληθεί να αναλύσει στα άρθρα της, αυτά που θέτουν ζητήματα φύλου και σεξουαλικής παρενόχλησης λαμβάνουν ακόμη πιο επιθετικά σχόλια από εκείνα που αναφέρονται σε θρησκεία ή πολιτική.
Η έννοια του μικρόκοσμου
Αυτά που θεωρούμε εμείς αυτονόητα, δεν είναι για όλους. Το πρόβλημα εδράζεται στο ότι έχουμε πολύ παρόμοιο με εμάς κοινωνικό κύκλο και έτσι δυσκολευόμαστε να έρθουμε σε επαφή με άλλες απόψεις.
Τα social media ως μορφές μαζικής αυτοοργάνωσης
Στην συνέχεια της ομιλίας της η κα. Καρπόζηλου ανέλυσε 3 περιπτώσεις-παραδείγματα όπου χωρίς τα social media δεν θα υπήρχε μαζική αυτοοργάνωση. Πορείες για τον Αλέξη Γρηγορόπουλο, Gezi Park και κίνημα #metoo.
Παρελθοντολαγνεία
Eίναι μια νόρμα στην οποία δυστυχώς υποκύπτουμε συχνά. Αδυνατούμε να πιστέψουμε ότι παλιά δεν ήταν καλύτερα, δαιμονοποιούμε και κατηγορούμε το τώρα και εξωραΐζουμε το παρελθόν.
Καταληκτικά αφήνει την σκηνή θέτοντάς μας τα εξής ερωτήματα: Μήπως τα social media λειτουργούν ως δίχτυ; Ποιος είναι ο δικός μας μικρόκοσμος;
Love, Norma and the Game of Hormones ήταν ο τίτλος της παρουσίασης της 4ης κατά σειρά ομιλήτριας, επιστημονικής συμβούλου του ομίλου MEDLAB και συντάκτριας στο portal υγείας Medlabnews.gr – IatrikaNea.
Ποια είναι η θέση της νόρμας στον έρωτα;
“Ο έρωτας κάνει του κεφαλιού του και η νόρμα τον επαναφέρει στην τάξη.”
Η κ. Ζουμπουρλή είναι η οδηγός μας σε μια ιστορική προσέγγιση των ερωτικών συνηθειών και των απαρχών του έρωτα. Από την Αρχαία Ελλάδα (έρωτας δίχως περιορισμούς και ταμπού), τον Χριστιανισμό(εισαγωγή της έννοιας της αγνότητας) και το πέρασμα στον Μεσαίωνα (η έννοια του φλερτ και του ρομαντισμού) μέχρι την βιομηχανική επανάσταση και το σήμερα. Η βιομηχανική ήταν ουσιαστικά και σεξουαλική επανάσταση. Ποια η επιρροή των social media όμως στη σύγχρονη εποχή; Σύμφωνα με την ομιλήτρια μάλλον μας έχουν οδηγήσει σε μια πιο έντονη επιφυλακτικότητα και σε στέρηση της μαγείας.
Ωστόσο, αν το εξετάσουμε σφαιρικά ο έρωτας με την πάροδο των ετών δεν έχει αλλάξει καθόλου. Πρόκειται για απλή βιολογία.
Ο ρόλος των ορμονών στις 3 ερωτικές φάσεις
Α)Λαγνεία
Β)Έλξη
Γ)Προσκόλληση
Παρατηρείται από τους επιστήμονες η έκκριση διαφορετικών ορμονών σε κάθε φάση. Στην πρώτη καθοριστικό ρόλο διαδραματίζουν οι φερομόνες. Δεν τις αντιλαμβανόμαστε συνειδητά αλλά λειτουργούν μέσω της όσφρησης. Παράλληλα, έρχεται να μας επηρεάσει και η τεστοστερόνη, η οποία σχετίζεται με την σεξουαλική ορμή και την επιθετικότητα.
Στην δεύτερη φάση η αδρεναλίνη, η ορμόνη της απόλαυσης γνωστή και ως ντοπαμίνη, αλλά και η σεροτονίνη, υπεύθυνη για τα επίπεδα ευτυχίας, έρχονται όλες στην ακμή τους.
Τέλος, στο τρίτο στάδιο της προσκόλλησης βασικό ρόλο παίζουν η οξυτοκίνη και η βασοπρεσίνη.
Δείτε τις ομιλίες του επόμενου μέρους του TEDxUAegean 2018 στην 2η σελίδα!