Εβίτα ΓοργορίνηΟ Κωνσταντίνος Καταγάς με αφορμή την έκθεση και διημερίδα που διοργανώνει τον Απρίλιο στη Σύρο, μιλάει στο Frapress.gr και αυτό σίγουρα πρέπει να το διαβάσεις!
Ο Κωνσταντίνος Καταγάς είναι πραγματικά από τους λίγους ανθρώπους που έχω γνωρίσει και μ’ έχουν εντυπωσιάσει τόσο πολύ.
Η έκθεση που διοργανώνει τον Απρίλιο στο νησί του, τη Σύρο, είναι απλά μια αφορμή για να μπορέσω, έστω μέσα από κάποιες ερωτήσεις να τον γνωρίσω σε περισσότερο κόσμο για να μοιραστώ μαζί σας τον ενθουσιασμό μου. Είναι ο άνθρωπος που μπορώ να συζητάω ώρες μαζί του ή απλά να κάθομαι, να ακούμε μουσική και ο καθένας να ασχολείται με τις δουλειές του χωρίς καν να μιλάμε.
Την ίδια εντύπωση είχε και η Δήμητρα που όταν βρεθήκαμε τυχαία στη Σύρο της είπα πρέπει να γνωρίσεις τον Κώστα και τη Κική, τη σύζυγο του. Έτσι, όταν πήγαμε από το σπίτι τους, ανάμεσα σε άλλα, μας είπε για την έκθεση και τη διημερίδα που διοργανώνει τον Απρίλιο και αμέσως σκεφτήκαμε ότι πρέπει να κάνουμε κάτι γι’ αυτό ως Frapress.
Κάπως έτσι, λοιπόν, καταλήξαμε στις παρακάτω ερωτήσεις και οι απαντήσεις αυτού του ανθρώπου ελπίζω να σας ενθουσιάσουν, όσο εμάς. Έστω και εάν δεν βρίσκεστε στη Σύρο ή δεν έχετε την ευκαιρία να πάτε στην έκθεση, ας είναι αυτή η συζήτηση μια αφορμή για να ανακαλύψετε αυτόν τον υπέροχο άνθρωπο και το έργο του!
Αρχικά, ας γνωριστούμε. Με ποια ιδιότητα θα συστηνόσαστε ο ίδιος στο κοινό;
Αυτοεκπαιδευόμενος «άνθρωπος» επί προπτυχιακή εργασία του «ζην». Οι ιδιότητες, η παιδεία, η εκπαίδευση, οι γνώσεις και οι δεξιότητες αποτελούν τη φαρέτρα του καθενός στην πορεία της ζωής του που διαρκώς πρέπει κατά τη γνώμη μου να εμπλουτίζει, να τροποποιεί και να εξελίσσει.
Μη με βάζετε να μιλήσω για ιδιότητα, βάλτε την εσείς στο τέλος της κουβέντας μας.
Τον Απρίλιο διοργανώνετε μια έκθεση στη Σύρο με τα έργα σας και παράλληλα θα λάβει χώρα μια διημερίδα με επίκεντρο πώς μια πόλη μπορεί να γίνει φιλική προς τα άτομα με αναπηρία, φιλική για όλους. Ας μιλήσουμε λοιπόν πρώτα για τη διημερίδα. Τι θα θέλατε να αποκομίσουν όσοι παρευρεθούν σε αυτή; Ποιος είναι ο ευρύτερος στόχος της;
Στόχος και προσδοκία για μένα αποτελεί η υλοποίηση ενός 20ημέρου τέχνης με στόχευση την ανίχνευση της καλυτέρευσης της ζωής και της καθημερινότητας όλων μας στην πόλη μας.
Η διημερίδα έχει ως στόχο την επαφή όλων των φορέων και των αρχών του νησιού με τον 
απλό πολίτη και επιθυμεί να αναδείξει μια νέα μορφή μη «καταγγελτικού» διαλόγου με σκοπό να μην καταστρέφεται η παραμικρή ποιότητα και ποσότητα συναισθηματικής ενέργειας που εκπέμπουμε όλοι μας, στην πόλη μας, στο νησί μας.
Να γίνει συνείδηση η ανάγκη συμμετοχής όλων των ζώντων στη ζωή και στην καθημερινότητα με ένα τρόπο όχι πολωτικό, αλλά εποικοδομητικό για την ουσιαστική καλυτέρευση της απόλαυσης στο βαθμό που ο καθένας μας μπορεί να υλοποιήσει.
Μια πόλη μπορεί να γίνει φιλική όταν δεν θέτει εμπόδια και όταν βρίσκει τους τρόπους να «εξαφανίζει» αυτά που υπάρχουν.
Ποια είναι τα βασικά προβλήματα που πιστεύετε ότι αντιμετωπίζουν καθημερινά τα άτομα με αναπηρία και πώς μπορούμε ο καθένας μας να βοηθήσουμε σε αυτό με οποιοδήποτε τρόπο;
Εκτός από τα προσωπικά και καθημερινά προβλήματα υγείας σε μία/έναν ΑΜεΑ, τα οποία είναι εξειδικευμένα, πρέπει να αντιμετωπίζονται από τον ίδιο και το περιβάλλον του. Θεωρώ ότι το βασικότερο πρόβλημα, πέραν αυτών, είναι η επαναδραστηριοποίησή του στην καθημερινότητα και η κάλυψη της ανάγκης συμμετοχής στη ζωή παρέα με τους άλλους ανθρώπους.
Είναι το πεδίο στο οποίο θέλει η/ο ΑΜεΑ να λειάνει τις αδυναμίες του και να τις μετατρέψει σε δύναμη. Ο αποκλεισμός και η εσωστρέφεια καταστρέφει κάθε προσπάθεια. Ενισχύει τις εμμονές και τις ενοχές, καταργεί τη δυνατότητα συνεργασίας με τους ανθρώπους γύρω μας και στο τέλος δημιουργεί τεράστια και πιθανά άλυτα προβλήματα.
Μία/Ένας ΑΜεΑ χρειάζεται ισότιμη αντιμετώπιση ως μέλος της κοινωνίας και αν γίνεται να μην της/του δημιουργούνται εμπόδια σε αυτή την προσπάθειά της/του για προσφορά και συμμετοχή στην καθημερινότητα. Κατά τη γνώμη μου βοήθεια είναι η κατανόηση αυτής της συνθήκης από όλους και η ενεργητική τους συμμόρφωση σε αυτή την κατεύθυνση.
Έχετε ονομάσει το project σας rest[art]. Μιλήστε μας λίγο για τον δικό σας κυβερνοχώρο επανεκκίνησης. Τι σημαίνει, λοιπόν, για εσάς restart;
Αμέσως μετά το Εθνικό Κέντρο Αποκατάστασης στο οποίο παρέμεινα από το 2011 έως το 2013, καθήμενος και συζητώντας με το γιό μου Γιάννη-Μαρίνο και τη σύζυγό μου Κική, για την αντιμετώπιση της κατάστασής μας στο εξής, λόγω της παραπληγίας μου, καταλήξαμε ότι ο νους θέλει μια «επανεκκίνηση» όταν τα πράγματα γύρω μας και μέσα μας μοιάζουν να είναι «καινούργια». Έτσι κάναμε το 2014 τη λέξη «Επανεκκίνηση» στόχο. Να μηδενίσουμε και να ξαναρχίσουμε.
Για λόγους ονοματοδοσίας στο site μας επιλέξαμε το rest[art] το οποίο ταυτόχρονα με τις αγκύλες εμπεριέχει την έννοια του art therapy. Ήταν ένα δημιουργικό παιχνίδι, αν θεωρήσουμε ότι τότε δεν είχε χρησιμοποιηθεί η λέξη ευρέως στα ΜΜΕ.
Στην ουσία για μένα restart είναι η έναρξη του απόλυτα ειλικρινούς διαλόγου με τον εαυτό μας, το περιβάλλον μας και την πορεία της ζωής μας ως κοινωνικά συμβιωτικά όντα, στην ομάδα, την κοινότητα, το δήμο, την κοινωνία, τον πλανήτη. Αυτά οριοθετούν και τον κυβερνοχώρο της έννοιας «επανεκκίνηση».
Νομίζω ότι λόγω και της αδιέξοδης οικονομικής προτεραιότητας που έχει επιβάλλει ο καπιταλισμός και ο νεοφιλελευθερισμός σήμερα, το restart αν και έγινε απλά μόδα, ίσως να είναι και ανάγκη όλων μας.
Μιλήστε μας λίγο γενικότερα για τις δραστηριότητες του rest[art]. Ποιοι είναι οι προσωπικοί και κοινωνικοί στόχοι σας μέσα από αυτές.
Οι δραστηριότητες του restart σχετίζονται με την ανάδειξη της ωφέλειας μέσω των δεξιοτήτων που έχει ένας άνθρωπος εμφανίζοντας και κοινωνώντας τα προσωπικά αποτελέσματα της διαχείρισης της όποιας ατομικής δεξιότητας.
Εντάσσονται για μένα στη θεραπεία μέσω της ενασχόλησης, της δραστηριότητας την οποία αναζητά και ανακαλύπτει ο καθένας και η οποία πιστεύω ότι αναδύεται τελικά ως μια μορφή τέχνης.
Είναι μια υλοποίηση του art therapy κατά μία έννοια.
Το rest[art] ως project προσπαθεί κάθε χρόνο, να παρουσιάζει τις βιωματικές συμπλοκές του νου, της ψυχής και της αλληλεξάρτησης των σχέσεων της καθημερινότητάς μου και της καθημερινότητας άλλων συντρόφων και να τις κοινωνικοποιεί σε όλους τους συντρόφους στην αναπηρία, και όχι μόνο, οι οποίοι σκέφτηκαν έστω και για μια στιγμή να τα παρατήσουν, με την ελπίδα να αποτελέσει την αρχή της δικής τους επανεκκίνησης.
Στόχος είναι να συμβάλλω με τον τρόπο αυτό στην ανάδειξη της ανάγκης να περιφρονούμε και να απορρίπτουμε από τη ζωή μας κάθε «σκουπίδι» που την πλαισιώνει ή την πλαισίωνε και μπορεί να μας εκτρέπει, να μας τελματώνει.
Η ζωή είναι ωραία και μικρή. Rest[art] λοιπόν!
Στο site σας (www.restart.net.gr) γράφετε ότι κάθε νους μπορεί ν’ αποτελέσει το σκάφος για πολύ καλύτερα ταξίδια. Εσείς πού ταξιδεύετε με τα σχέδια σας και πού θα θέλατε να ταξιδέψουν αυτοί που τα βλέπουν;
Δεν είμαι ζωγράφος. Η σχέση μου με το σχέδιο είναι μία σχέση αυτοθεραπείας, η οποία δημιουργήθηκε στο κομοδίνο του νοσοκομείου και έτσι παρέμεινε και εξελίχθηκε, ταξιδεύοντας μέσα στους ωκεανούς της ύπαρξής μου.
Ταξίδια αποτελούν τα σχέδια τα οποία είναι η υλοποίηση εσωτερικών διαλόγων της ψυχής και του νου με το ίδιο μου το «είναι», δια μέσου του χεριού πάνω στο χαρτί. Έτσι σχηματίζονται διάλογοι χωρίς τέλος, που όπως κάθε διάλογος είναι έτοιμοι να δώσουν συνέχεια σε νέους διαλόγους.
Κάτω από αυτό το πρίσμα άρχισαν να μπαίνουν και να βγαίνουν εικόνες και σχέδια, να κουβεντιάζουν, να απορρίπτουν, να επιτίθενται, να προκαλούν, να διχάζονται και να ενώνονται, να απορρίπτουν και να προτείνουν.
Μπορεί να παραμένουν επιθετικές, βρώμικες, περιθωριακές ή παραγκωνισμένες, αλήτικες, μα και ταυτόχρονα τρυφερές πραγματικές αναζητήσεις προορισμένες να ολοκληρωθούν μέσω των παρατηρητών και να συνεχίσουν αυτούς τους έμψυχους διαλόγους.
Διάλογοι οι οποίοι πραγματώνονται εν αρχή σε σχέδιο και μπορούν να αποτελούν ειλικρινείς γυμνές προκλήσεις για τις αισθήσεις του παρατηρητή.
Οι διάλογοι αυτοί ελπίζουν να συνεχιστούν μέσα από τη σχέση εκθέματος και παρατηρητή και να ζωντανέψουν νέες αναζητήσεις, νέους διαλόγους, νέες προοπτικές.
Στα σχέδια σας υπάρχει πάντα μια ιστορία, την οποία γλαφυρά έχουμε δει να αποτυπώνετε αρκετές φορές με λίγα λόγια στις δημοσιεύσεις σας. Συχνά πρόκειται για μύθους και ιστορίες από την αρχαιότητα. Η φύση παίζει επίσης κεντρικό ρόλο σε αυτά. Ποιες θεωρείτε πώς είναι οι επιρροές και οι πηγές έμπνευσής σας;
Το σχέδιο ήταν και είναι ο διαλογισμός μου για τις δυσκολίες μου.Έτσι μετά από αυτό που μου συνέβη έγινε η συνομιλία μου, το παραμιλητό μου. Ερέθισμα μπορεί να αποτελέσει οτιδήποτε.
Ένας μύθος, μια είδηση της επικαιρότητας, ένα ιστορικό γεγονός, ένα πραγματικό γεγονός ή και μια φαντασίωση που θα «κάτσουν» στο τραπέζι της αντίληψής μου και οι συνομιλίες τους θα μετατρέπονται σε γραμμές μελάνης στο χαρτί μεταφρασμένες από το «είναι» μου.
Η καλλιτεχνία και η θεραπεία μέσω της τέχνης μπορούν να απαλύνουν τη ψυχή και να αντιστρέψουν την αναπηρία σε «πλεονέκτημα»
Μένετε χρόνια στην Σύρο… Πώς είναι η ζωή εκτός πρωτεύουσας για έναν άνθρωπο που θέλει να ασχοληθεί με οποιονδήποτε τρόπο με την τέχνη; Είναι η Σύρος ειδική περίπτωση;
Η ζωή εκτός πρωτεύουσας είναι κάτι που πλησιάζει περισσότερο σε «ζωή». Αποφεύγεις τη σαρδελοποίηση και τη δραματική μείωση του αναλογούντος βιοτικού χώρου, όπως συμβαίνει σε ένα περιβάλλον της σύγχρονης πόλης, στην οποία χάθηκε η ανεμπόδιστη επαφή με τους φίλους, η «ζέστη» της γειτονιάς, της βεγγέρας, της αλάνας, της πλατείας και της παρέας και φυσικά της επαφής με τη φύση, της δυνατότητας της μικρής βόλτας, της αλληλεπίδρασης με το φυσικό περιβάλλον και τη βιοκοινότητά του. 
Φυσικά ένας καλλιτέχνης αλιεύει τα θέματά του, εμπνέεται από τη «φασαρία» κάποιας στιγμής, κάποιας εικόνας, κάποιου ήχου, κάποιας συνθήκης που θα εισπράξει.
Υπ’ αυτή την έννοια αν υποθέσουμε ότι η τέχνη δεν εκπορεύεται από την ευκολία αλλά αναδύεται από τη δυσκολία και αν δεχθούμε ότι η έμπνευση ξεπηδά μέσα από το «πρόβλημα» ή την «ιδιαίτερη συνθήκη» κάποιας στιγμής, κάποιου χρονικού πλαισίου, τότε θεωρώ ότι μπορεί να υπάρξει οπουδήποτε.
Με αυτό υποστηρίζω ότι ο χώρος και η δράση που αποτελούν έμπνευση για κάθε καλλιτέχνη είναι τελείως προσωπική συνθήκη.
Ο Γκωγκέν εκτίμησε ότι ο χώρος της έμπνευσής του ήταν η Ταϊτή και τα νησιά του Μαρκησίου (Μαρκέζ) και όχι το Παρίσι, ο Ιμπρεσιονισμός και η της Pont-Aven. Άλλοι την ίδια εποχή παρέμειναν εκεί και επίσης μεγαλούργησαν. Ο Βαν Γκογκ συνάντησε το υπέροχο φως και εμπνεύστηκε στην Προβηγκία εγκαταλείποντας το Άμστερνταμ όπου και άλλαξε το ύφος της ήδη εκπληκτικής ζωγραφικής του.
Γενικά για κάθε καλλιτέχνη πιστεύω μπορεί να γίνει διακριτή η στιγμή του διαφορετικού «κλικ» στη ζωή του, το πεδίο της έμπνευσής του, το οποίο δεν θα προσδιορισθεί από τον ίδιο αλλά από τους παρατηρητές του έργου του.
Κλείνοντας, στην αφίσα για την έκθεση σας γράφετε “ενδιαφέρομαι για το συνάνθρωπό μου”, πείτε μας λίγα λόγια γι’ αυτό γενικότερα. Πώς μπορούμε να κάνουμε ένα restart σε νοοτροπίες και συμπεριφορές που καθημερινά βρισκόμαστε αντιμέτωποι ή που οι ίδιοι προκαλούμε;
Ενδιαφέρομαι για το συνάνθρωπό μου σημαίνει ενδιαφέρομαι για τον κοινό βιοτικό μας χώρο, για την αρμονική συμβίωσή μας, για την παράλληλη πορεία μας στην απόλαυση του «ζην», μια αμφίδρομη διαρκώς εξελισσόμενη σχέση.
Σημαίνει την προσπάθεια ενεργοποίησης του αυτοσεβασμού, του σεβασμού του αναλογούντος χώρου του συνανθρώπου μας, την ενδυνάμωση της αγάπης και της πίστης στις δεξιότητες και στο κατορθωτό και ταυτόχρονα στην παρακίνηση για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων μας ως ισότιμων πολιτών στον καθημερινό αγώνα της κοινωνίας, αποφεύγοντας να θέτουμε νέα «πονηρά» ή «αυθόρμητα» εμπόδια.
Ευχή, να προσπαθούμε να επιλύουμε τα υπάρχοντα και αυτά που πιθανά άθελά μας να δημιουργούμε.
Μπορείτε να βρείτε περισσότερα έργα και δράσεις του Κωνσταντίνου Καταγά στα εξής σημεία:
- Στο site του restart.net.gr
- Στην επίσημη σελίδα στο Facebook the RestArt Project
- Στο Kkatagas_design
Πολύ σημαντικό Υ.Γ που λίγοι θα καταλάβουν αλλά έχω την ανάγκη να το γράψω:
Ευχαριστώ πολύ την Δήμητρα για τη βοήθεια της στις ερωτήσεις, την Κική γιατί είναι αυτή που είναι και δεν αισθάνομαι τόσο μόνη στην κοσμάρα μου (μη γελάς Κική), τον Αντώνη για τις συζητήσεις μας και φυσικά τον κύριο Κώστα για τις υπέροχες απαντήσεις και το χρόνο του -γενικότερα-.
