Φοίβη ΟικονομίδηΟι “εραστές” της κουλτούρας, είναι μια ομάδα ανθρώπων που αισθάνονται τη μοναδική σχέση τους με την κουλτούρα και την τέχνη και δε διστάζουν να το δείχνουν όπου βρεθούν κι όπου σταθούν.
Η κουλτούρα και ο πολιτισμός αποτελούν τα πιο σημαντικά επιτεύγματα και χαρακτηριστικά της εξέλιξης του ανθρώπου. Τι γίνεται όμως όταν οι άνθρωποι συνεπαρμένοι από την απεριόριστη αίσθηση της κουλτούρας, ξεπερνάνε λίγο τα όρια και γίνονται γελοίοι;
Ναι, ξέρετε σε ποιους αναφέρομαι. Σε αυτούς που κοιτάνε με τρομερή προσήλωση ένα πίνακα ζωγραφικής. Που βγάζουν με τρόπο τα γυαλιά τους, λες και κάνουν καμάκι. Αυτούς που τοποθετούν το δείκτη πάνω στο στόμα τους και τον αντίχειρα στο πιγούνι, για να στηρίξουν το κεφάλι τους, που πάει να πέσει από το βάρος της τόσης κουλτούρας. Αυτούς που ταυτόχρονα κοιτάνε και γύρω τους να δουν μήπως δεν τους έχουν προσέξει οι άλλοι σε αυτή τη στιγμή της έκστασής τους.
Αναφέρομαι σε αυτούς που κάνουν ποιητικές βραδιές και κάθονται με κλειστά μάτια με τις ώρες και ακούνε ποίηση. Σε αυτούς που παρακολουθούν εκθέσεις, λίγο παραπάνω απ’ ότι πρέπει εναλλακτικές. Από πότε μια λεκάνη τουαλέτας μπορεί να θεωρηθεί έκθεμα με νόημα και καλλιτεχνικό ενδιαφέρον;
Μπορεί να υπάρχουν κάποιοι που θα με θεωρήσουν ρηχή ή και άψυχη. Απλά πιστεύω πως η τέχνη είναι ιερή και πως πολλές φορές η τόση “πρόοδος” σε αυτήν, την ευτελίζει. Άνθρωποι κάθονται με τις ώρες σε “εναλλακτικές” καφετέριες και φιλοσοφούν με ένα τσιγάρο στα χείλη. Αναλύουν και ξαναναλύουν, χωρίς καμία ουσία. Άνθρωποι που ψάχνουν να βρουν το νόημα που κρύβεται σε μια φράση που είναι γραμμένη στο κουτί των δημητριακών. Άνθρωποι που διαβάζουν Νίτσε και Φρόυντ, ανάμεσα στους κονσερβοποιημένους επιβάτες στο μετρό.
Δεν πρέπει όμως να παραλείψουμε και την άλλη κατηγορία ανθρώπων. Τους λεγόμενους hipsters. Κι αν δε γνωρίζεις την πραγματική σημασία του όρου, εγώ είμαι εδώ για να στην αναλύσω. Ο όρος σημαίνει μια μοντέρνα υποκουλτούρα των νέων του σήμερα. Είναι άτομα “ψαγμένα” ή καλύτερα δηλώνουν ψαγμένα. Ακούνε εναλλακτική μουσική, σε εναλλακτικά μαγαζιά, διαβάζουν εναλλακτικά βιβλία. Γενικά όλη η συμπεριφορά τους είναι εναλλακτική.
Πάντως ο όρος υπάρχει από πολύ παλιά, από τις αρχές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το πρώτο παγκόσμιο hipster idol είναι ο James Dean, στον τρόπο ντυσίματος του οποίου βασίζεται το “κουλτουριάρικο” ντύσιμο των hipsters.
Ένα ακόμα δείγμα ψευτοκουλτούρας είναι οι τρομερά “καλλιτεχνικές” και “πρωτότυπες” φωτογραφίες, εκείνων που έχουν καλά χαραγμένη στο μυαλό τους την έννοια της κουλτόυρας. Ατενίζοντας τη θάλασσα κρατώντας ένα “ψαγμένο” βιβλίο στο χέρι. Καθισμένος σε ένα παγκάκι σκεπτόμενος το νόημα της ζωής. Γιατί να ενδιαφέρει τους άλλους η στιγμή περισυλλογής του καθενός;
κουλτούρα
Την τέχνη και την κουλτούρα τις δημιουργήσαμε εμείς και πρέπει να είμαστε περήφανοι. Η τέχνη, η φιλοσοφία και η κουλτούρα γενικά είναι στοιχεία του κάθε πολιτισμού και του δίνουν τα μοναδικά του χαρακτηριστικά. Είναι έννοιες που από μόνες τους έχουν νόημα. Είναι τροφή για το μυαλό, για την ψυχή. Δεν είναι κάτι που φαίνεται. Είναι κάτι το οποίο σε κάνει να αισθάνεσαι.
Δε χρειάζεται λοιπόν να δείξουμε πόσο πολύ σκεφτόμαστε και είμαστε καλλιεργημένοι, με ένα “σωστό” κράτημα του τσιγάρου, με ένα “ψαγμένο” βλέμμα, με ένα “σωστό” κούνημα του κεφαλιού. Δε χρειάζεται να δείξουμε το πόσο λάτρεις την τέχνης είμαστε με υπερβολές. Τότε η απόλαυση της τέχνης και της κουλτούρας χάνει την αξία της και τη θέση της παίρνει η ανάγκη του φαίνεσθαι.