Αννέτ ΤσατσαμπάΠολλές ταινίες, πολλά πλάνα, πολλοί σκηνοθέτες, ένας και μοναδικός Στάνλεϊ Κιούμπρικ.
Δεκαοχτώ χρόνια συμπληρώνονται από το θάνατο του μεγάλου σκηνοθέτη Στάνλεϊ Κιούμπρικ, του οποίου το έργο αποτέλεσε σταθμό στην ιστορία του κινηματογράφου (και τη δική μου).
Ήταν γνωστός για την τελειομανία, την απαιτητικότητα και την καυστική ματιά που υπήρξε ανέκαθεν χαρακτηριστικό των ταινιών του.
Γεγονός είναι πως μέσα από την οπτική του, ο Στάνλει Κιούμπρικ στιγμάτισε ολόκληρες γενιές εραστών της Έβδομης Τέχνης ενώ, πολλές φορές, έδωσε καινούργια διάσταση σε ήδη υπάρχοντα κείμενα.
Κατά την ταπεινή άποψη της αρθρογράφου δε μπορεί ένας επίδοξος σκηνοθέτης να μείνει αδιάφορος μπροστά στα δημιουργήματα αυτού του εξαιρετικού εμπνευστή.
“If it can be written or thought, it can be filmed.”
Ο πάντοτε ανένταχτος αυτός άνθρωπος χρησιμοποίησε το έργο του για να κριτικάρει την παγκόσμια ιδεολογία, πολιτική και οικονομία χωρίς ποτέ να εκφράσει ξεκάθαρα τα δικά του πιστεύω.
Παρακάτω (με τυχαία σειρά) παρατίθενται κάποιες από τις καλύτερες ταινίες που έγραψε ή σκηνοθέτησε ή και τα δύο.
Το κουρδιστό πορτοκάλι (Α clockwork orange)
Το κουρδιστό πορτοκάλι (παραγωγής 1971) διαδραματίζεται στη Βρετανία του μέλλοντος όπου ο Άλεξ, μέλος βίαιης συμμορίας, συλλαμβάνεται και γίνεται πειραματόζωο σε μια προσπάθεια της κυβέρνησης να λύσει το πρόβλημα της εγκληματικότητας με έναν ιδιαιτέρως αντισυμβατικό τρόπο.
Ένα αριστούργημα του Στάνλει Κιούμπρικ που αναδεικνύει (και καυτηριάζει) τη σχέση της ελευθερίας και του φασισμού σε διαφορετικά επίπεδα.
Fun fact: Στην πιο βίαιη σκηνή της ταινίας ο Άλεξ τραγουδάει “I’m singing in the rain” το οποίο ήταν δικός του αυτοσχεδιασμός.
“It is inhuman to be totally good as it is to be totally evil.”
Λολίτα (Lolita)
Η Λολίτα κυκλοφόρησε το 1962 και βασίστηκε στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Β. Ναμπόκωβ.
Είναι ίσως η πιο προκλητική και αμφιλεγόμενη ταινία που σκηνοθέτησε ο Κιούμπρικ και περιγράφει την ιστορία ενός καθηγητή που ερωτεύεται τη δωδεκάχρονη κόρη της γυναίκας του, Ντολόρες, την οποία ο ίδιος ονομάζει “Λολίτα“.
Μέσα από το πρόσωπο του Χάμπερτ παρουσιάζεται η ανθρώπινη αδυναμία μπροστά στα πάθη αλλά και η τιμωρία που έρχεται από τη ζωή ή τη μοίρα για να σε διαλύσει για τις επιλογές σου.
Fun fact: Ο Κιούμπρικ έχει δηλώσει πως αν γνώριζε πόσο αυστηροί ήταν οι κανόνες της λογοκρισίας τότε, ίσως να μην έκανε ποτέ την ταινία.
“She was Lo, plain Lo, in the morning, standing four feet ten in one sock. She was Lola in slacks. She was Dolly at school. She was Dolores on the dotted line. But in my arms she was always Lolita.”
Μάτια ερμητικά κλειστά (Eyes wide shut)
Προσπερνώντας το πόσο ακραία μελό ακούγεται ο μεταφρασμένος τίτλος, το Μάτια ερμητικά κλειστά ήταν η τελευταία ταινία του Στάνλει Κιούμπρικ ο οποίος πέθανε μόλις τέσσερις μέρες μετά την παρουσίαση του τελικού έργου.
Μέσα από τις περιπέτειες του γιατρού Μπιλλ Κόμπτον, ο Κιούμπρικ με μια σειρά ιδιοφυών συμβολισμών και αναλογιών καταφέρνει να δείξει το σκοτεινό πρόσωπο μιας κοινωνικής ελίτ, ενός φαινομενικά άψογου γάμου και ενός συστήματος με πολλά θύματα.
Μια ταινία με ονειρική ατμόσφαιρα όπου τίποτα δεν είναι φτιαγμένο τυχαία.
Fun fact: Η ταινία κατέχει το ρεκόρ Γκίνες για την μεγαλύτερη διάρκεια συνεχόμενων γυρισμάτων- 400 ημέρες.
“Life goes on. It always does, until it doesn’t.”
Η λάμψη (The shining)
Το σκηνοθετικό αυτό διαμάντι, σε αντίθεση με τα προηγούμενα έργα του Κιούμπρικ ήταν εξαρχής σχεδιασμένο για να προσελκύσει τη μεγαλύτερη δυνατή γκάμα κοινού.
Βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Σ. Κινγκ, η ταινία ακολουθεί τον Τζακ και την οικογένειά του καθώς εγκαθίστανται σε ένα ξενοδοχείο με περίεργο ιστορικό, αφού ο προκάτοχος της δουλειάς του Τζακ είχε δολοφονήσει όλη του την οικογένεια εξαιτίας του εγκλεισμού και της συνεχούς συναναστροφής τους.
Η ιστορία εξελίσσεται μέσα σε μια σειρά με μαγικά πλάνα που διαδέχονται το ένα το άλλο.
Fun fact: Ο Κιούμπρικ δεν διάβασε καν το σενάριο που είχε ετοιμάσει ο Κινγκ, αντιθέτως εργάστηκε με την Νταϊάν Τζόνσον επειδή ήταν φαν του βιβλίου της “The Shadow Knows”.
“Monsters are real. Ghosts are too. They live inside of us, and sometimes, they win.”
ΥΓ. Κάποιες από τις αγαπημένες ταινίες του Κιούμπρικ ήταν οι “Άγριες Φράουλες“, “Ο πολίτης Κέιν” και το “Hell’s Angels”.