Μαρία ΠαναγιώτουΜια φευγαλέα ματιά στο “Μυστήριο του Κίτρινου Δωματίου” του Gaston Leroux, ένα από τα 100 θρυλικά μυθιστορήματα της παγκόσμιας αστυνομικής λογοτεχνίας όλων των εποχών και μάλιστα αυτών της κατηγορίας των “locked-room mystery”. Μόνο πρόσεχε, γιατί μπορεί κι εσύ να εθιστείς…
«Είμαι βαθιά συγκινημένος που επιτέλους ξεκινώ την αφήγηση των απίστευτων περιπετειών του Ζοζέφ Ρουλεταμπίλ. Έως σήμερα, ο ίδιος είχε τόσο σθεναρά αντιταχθεί στην εξιστόρησή τους, που πίστευα ότι δεν θα είχα ποτέ την ευκαιρία να δημοσιεύσω την πιο παράξενη αστυνομική ιστορία των τελευταίων δεκαπέντε ετών: θεωρούσα, έτσι, σχεδόν δεδομένο ότι η κοινή γνώμη δεν θα μάθαινε ποτέ ολόκληρη την αλήθεια της περίφημης υπόθεσης, γνωστής και ως Το Κίτρινο Δωμάτιο, μιας υπόθεσης που είχε ως επακόλουθο πολλά μυστηριώδη, σκληρά και συγκλονιστικά δράματα με τα οποία ο φίλος μου αναμείχθηκε εξίσου.»
Περίληψη: Έπειτα από μία εξαντλητική ημέρα επιστημονικών πειραμάτων με τον πατέρα της, η 35άχρονη Ματίλντ οδηγείται τα μεσάνυχτα στο υπνοδωμάτιό της για να ξεκουραστεί.
Κλειδώνει την πόρτα, βγάζει τον σύρτη και ξαφνικά στις 12 και μίση, άρχισαν να ακούγονται από μέσα ήχοι πάλης, θόρυβοι από τα έπιπλα που αναποδογυρίζουν, εκκλήσεις για βοήθεια και πυροβολισμοί.
Μετά από πολλές προσπάθειες ο πατέρας της και ένας ηλικιωμένος υπηρέτης καταφέρνουν να ανοίξουν την πόρτα του δωματίου στο οποίο η Ματίλντ βρίσκεται πεσμένη στο πάτωμα και γεμάτη αίματα στον κρόταφο, αλλά παραδόξως όχι νεκρή.
Κανείς άλλος δεν βρίσκεται στο δωμάτιο. Δεν υπάρχει απολύτως καμία άλλη έξοδος, και το μοναδικό παράθυρο του Κίτρινου Δωματίου είναι ανέπαφο και ασφαλισμένο από μέσα με κάγκελα.
Ποιος είναι ο δολοφόνος; Πως κατάφερε να μπει στο δωμάτιο και πως είναι δυνατόν να δραπέτευσε;
Το “Μυστήριο του Κίτρινου Δωματίου” είναι υπόδειγμα, κατά τη γνώμη διόλου ολίγων, για το είδος και την εποχή του μυθιστόρημα. Είναι αντιπροσωπευτικό δείγμα της υποκατηγορίας των αστυνομικών μυθιστορημάτων «κλειδωμένου δωματίου».
Ο όρος αυτός του “κλειδωμένου δωματίου”, περιλαμβάνει αστυνομικές ιστορίες, όπου το έγκλημα πραγματοποιείται κάτω από φαινομενικά περιστάσεις αντιτιθέμενες της λογικής με τη σκηνή του εγκλήματος να φαίνεται μη προσβάσιμη με εύκολη είσοδο ή έξοδο.
Το δωμάτιο είναι κλειδωμένο από τη μέσα πλευρά, παράθυρα ή δεν υπάρχουν ή επίσης είναι κλειστά και στο δωμάτιο υπάρχει μόνο το θύμα. Ο άυλος δολοφόνος έχει βρει έναν παραπάνω από ασύλληπτο τρόπο να αποδράσει και να καλύψει τα ίχνη του σα να μην μπήκε κανείς στο χώρο που διαδραματίστηκε ή μάλλον φαίνεται να εξαϋλώθηκε.
Συνεπώς, το μυστήριο που καλείται να ανακαλύψει ο αναγνώστης απαρτίζεται από πολλαπλά ερωτήματα: ποιος είναι ο δράστης, αλλά και πώς κατάφερε να μπει στο κλειδωμένο δωμάτιο, να πραγματοποιήσει τον φόνο και να ξεφύγει, χωρίς κανείς να τον αντιληφθεί.
Τα στοιχεία της υπόθεσης δείχνουν να παραπλανούν, το θύμα είναι απρόθυμο να συνεργαστεί με την επίλυση του μυστηρίου και ο ερευνητής χρησιμοποιεί γρίφους, χωρίς να δίνει εξηγήσεις για τις ενέργειες του.
Με το είδος ασχολήθηκαν ελάχιστοι συγγραφείς, μερικοί από τους οποίους είναι οι: Edgar Allan Poe («Oι φόνοι της οδού Μόργκ»), Wilkie Collins («Φεγγαρόπετρα») και Joseph Conrad.
Ο Gaston Leroux, διάσημος κυρίως από το μυθιστόρημά του “Το φάντασμα της όπερας”, εμπνεύστηκε το δημιούργημά του από το διήγημα του Edgar Allan Poe, του πατέρα της αστυνομικής λογοτεχνίας, το ανέλυσε περαιτέρω κι έγραψε το πρώτο του μυθιστόρημα.
«Το μυστήριο του κίτρινου δωματίου» είναι ένα από τα 100 καλύτερα βιβλία μυστηρίου μέχρι τώρα. Αυτό δημοσιεύτηκε στο γαλλικό περιοδικό «L’Illustration» το 1907 κι εκδόθηκε τον επόμενο χρόνο.
Μία γεμάτη απορίες και μυστήριο πλοκή που κινείται από το σκοτάδι στο φως και ένας ορθολογιστής ντετέκτιβ συντελούν στην δημιουργία μιας ανεξήγητης ιστορίας φόνου, απάτης, προδοσίας και πάθους στην οποία τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται εξ αρχής.
Πρόκειται για ένα καλογραμμένο και γεμάτο ανατροπές αριστούργημα της γαλλικής αστυνομικής φιλολογίας των αρχών του 20ου αιώνα, που εξακολουθεί έως και σήμερα –έναν αιώνα σχεδόν μετά την έκδοσή του- να σαγηνεύει τον σύγχρονο αναγνώστη έως και την τελευταία σελίδα.
Ο αναγνώστης παρακολουθεί το ξετύλιγμα της σκέψης του ήρωα, ο οποίος με αλλεπάλληλους συλλογισμούς αλλά και με τη δράση του, φτάνει στη λύση του μυστηρίου.
Το βιβλίο απαιτεί την πλήρη προσοχή του αναγνώστη. Δεν είναι από τα βιβλία που μπορούν να σου διαφύγουν κάποια πράγματα και να προχωρήσεις στην επόμενη σελίδα.
Ο Γκαστόν Λερού παίζει με τον αναγνώστη του ένα ιδιαίτερα εθιστικό αγωνιώδες παιχνίδι. Του παρέχει σιγά-σιγά στοιχεία στην ώρα τους και όχι στο τέλος όπως τα περισσότερα αστυνομικά βιβλία και τον προκαλεί να βρει απάντηση στο αίνιγμα.
Μέσω των σημειώσεων του Ρουλεταμπίλ, των δικογράφων, των άρθρων από εφημερίδες της εποχής, ακόμα και τα σχεδιάγραμμα του πύργου ,στον οποίο τελέστηκε το μυστήριο, ο αναγνώστης αποκτά πλήρη εποπτεία του χώρου και των δυσχερειών, κάνει τις δικές του υποθέσεις και εμμέσως γίνεται κοινωνός στο ίδιο το έγκλημα, αυξάνοντας την αδρεναλίνη του.
Ο Γκαστόν Λερού μας συστήνει ως κεντρικό ήρωα τον νεαρό δημοσιογράφο του Ζοζέφ Ρουλεταμπίλ, που σκιαγράφησε και θα χρησιμοποιήσει σε μια σειρά μυθιστορημάτων. Ντετέκτιβ, εφοπλισμένος με ιδιαίτερη οξύνοια στο να λύνει δυσεπίλυτες παράλογες υποθέσεις με βάση την φωνή της λογικής.
Στο μυστήριο του Κίτρινου Δωματίου, συγκεκριμένα, συνεργάζεται με τον επιθεωρητή της αστυνομίας Φρεντερίκ Λαρσάν για την εξιχνίαση του εγκλήματος και την ανακάλυψη της αλήθειας.
Ασφαλώς, ο επιστημονικός τρόπος προσέγγισης του θέματος που χρησιμοποιεί ο νεαρός ερευνητής είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την εποχή που γράφτηκε το μυθιστόρημα (1907), αφού τότε τα ηνία είχε κερδίσει η εξύμνηση της επιστήμης και των καινοτομιών της.
Τέλος, ο Gaston Leroux χρησιμοποιεί στο έργο του το μοτίβο του απειλούμενου γυναικείου σώματος. Ένα πολυπόθητο γυναικείο σώμα που έχει γίνει σε πολλά δημιουργήματα μυστηρίου η κύρια αιτία μάχης με πάθη και εγκλήματα.
Οι γυναίκες-θύματα του, συνυφασμένες με την ομορφιά και την δημιουργικότητα, προκαλούν εκκωφαντικά πάθη με απίστευτες δραματικές κορυφώσεις χωρίς βέβαια να το επιδιώκουν ως αυτοσκοπό τους.
Στο έργο η γυναίκα σιωπά και πρέπει τότε το δωμάτιο να «μιλήσει» και να διηγηθεί αυτό την ιστορία. Η Ματίλντ γνωρίζει εξαρχής τον ένοχο αλλά αρνείται να τον φανερώσει για την αποφυγή σκανδάλου.
Αυτή η παράδοξη κατάσταση την καθιστά σε ρόλο θύματος και συγχρόνως συνεργού του δολοφόνου. Στον βωμό της γυναικείας ιδιωτικότητας, το δωμάτιο μετατρέπεται σε θεόρατο λαβύρινθο ματαιώνοντας τις προσπάθειες των ντετέκτιβ και συνεπώς παραπλανά το πλήθος αφού αρνείται να ξεκλειδώσει τον γρίφο.
Ο νεαρός ερευνητής καλείται εν τέλει, μετά από πολλές περιπέτειες, να διαλευκάνει την υπόθεση φέρνοντας στο φως στοιχεία από ένα ανεξίτηλο σκοτεινό παρελθόν, που το θύμα έχει βαλθεί να σβήσει από την μνήμη του.