Φένια ΤσιαλούκηΌταν τα όπλα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι μιας ολόκληρης κουλτούρας και οι ταινίες που προσπάθησαν να αγγίξουν το ζήτημα αυτό…
Το θέμα της οπλοκατοχής όσο και της τρομοκρατίας (γιατί το ένα τροφοδοτεί το άλλο, πρόκειται για αλληλένδετες έννοιες) είναι περισσότερο επίκαιρο από ποτέ.
Στις Η.Π.Α. η οπλοκατοχή αποτελεί όχι μόνο νόμιμο δικαίωμα κάθε Αμερικάνου πολίτη, αλλά είναι και κατοχυρωμένη συνταγματικά μέσα από την δεύτερη τροπολογία (2nd Amendment) του Αμερικάνικου Συντάγματος, η οποία υιοθετήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου του 1791(!). Αναμφίβολα, για εκείνη την εποχή η δεύτερη τροπολογία αποτέλεσε ένα αρκετά αποτελεσματικό μέτρο για τους κατοίκους ενός νεοσύστατου κράτους που μόλις είχε αρχίσει να οργανώνεται συνταγματικά, διοικητικά και πολιτιστικά και που “βαλλόταν” από παντού. Επιπλέον, το γεγονός ότι κάθε οικογένεια μπορούσε να προστατευτεί και να αμυνθεί απέναντι σε ελλοχεύοντες κινδύνους ήταν μάλλον ανακουφιστικό για τους Αμερικάνους.
Στις ημέρες μας, υπάρχει μία εκτενέστατη συζήτηση επί του θέματος και δυστυχώς, ό,τι απόπειρα έχει γίνει για την αλλαγή της τροπολογίας έχει πέσει στο κενό. Ίσως αυτό είναι και το πιο απογοητευτικό κομμάτι στην σύγχρονη ιστορία της Αμερικής: το γεγονός ότι μεγάλη μερίδα του πληθυσμού αισθάνεται ακόμη την ανάγκη να προστατεύεται μέσα από την ύπαρξη όπλων στην κατοικία του.
Αν αναλογιστεί κανείς ότι υπάρχει μη-κερδοσκοπικός οργανισμός, ο NRA (Νational Rifle Association), που δηλώνει υπέρμαχος της οπλοκατοχής και οργανώνει καμπάνιες σε όλη την χώρα και ο οποίος από τη δεκαετία του ’70 και έπειτα συνεργάζεται στενά με το κόμμα των Ρεπουμπλικανών, αυτό έχει να λέει πολλά για τη ματαιότητα της κατάστασης.
Κινηματογράφος και όπλα
Ο Gus van Sant αποφάσισε το 2003 να γυρίσει μία ταινία σχετικά με την τρομοκρατία στο σχολείο. Πρόκειται για το Elephant, μία αρκετά περίεργη ταινία από κάθε άποψη που φαινομενικά καταπιάνεται με μία καθημερινή μέρα σε ένα αμερικάνικο σχολείο και μας οδηγεί σταδιακά στο δράμα.
Οι ηθοποιοί είναι ως επί το πλείστον ερασιτέχνες, μερικές σκηνές είναι τόσο απλές και βαρετές που δείχνουν να μην εξυπηρετούν κανένα σκοπό και ο σκηνοθέτης προσπαθεί απλά να μαγνητίσει με το φακό του όλες τις εκφάνσεις μίας απλής ημέρας στο σχολείο.
Η κορύφωση δεν αργεί να έρθει από τη στιγμή που όλοι γνωρίζουμε το θέμα που πραγματεύεται η ταινία. Ο σκηνοθέτης εμπνεύστηκε ουσιαστικά από την “σφαγή” που έγινε στο αμερικάνικο Λύκειο Columbine το 1999, όπου δύο νεαροί μαθητές σκότωσαν 12 μαθητές και ένα καθηγητή και τραυμάτισαν περισσότερα από 20 άτομα. Στη συνέχεια, αυτοκτόνησαν. Και αυτή την ιστορία προσπαθεί να καταγράψει με τον κινηματογραφικό του φακό αποτυπώνοντας την όσο πιο ωμή και ρεαλιστική γίνεται.
Έπειτα από αυτό το συμβάν, τόσο το θέμα της οπλοκατοχής, όσο και η αποξένωση στο σχολικό περιβάλλον και η διαχείριση του θυμού τροφοδότησαν μία σειρά από συζητήσεις.
Ιδιαίτερα κατατοπιστικό είναι και το σχετικό ντοκιμαντέρ “Βοwling for Columbine“(2002) του γνωστού ακτιβιστή-κινηματογραφιστή Michael Moore, που είναι ένας ανοιχτός διάλογος κατά των όπλων.
O Michael Moore εξετάζει ενδελεχώς το θέμα της οπλοκατοχής σε έναν ευρύτερο άξονα και αναζητά τα βαθύτερα αίτια της αυξανόμενης βίας που δεσπόζει στις ΗΠΑ. Προσεγγίζει και τις δύο πλευρές, τους μεν και τους δε, ταξιδεύει μέχρι και τον Καναδά, όπου η οπλοκατοχή είναι επίσης νόμιμη, αλλά οι θάνατοι από όπλα είναι απειροελάχιστοι συγκριτικά με το συντριπτικό 11.127, το νούμερο που αντιπροσωπεύει τους θανάτους που σχετίζονται με όπλα στην Αμερική εν έτει 2002.
Λίγο καιρό μετά το μακελειό του Columbine, ένα αγοράκι 6 χρονών βρίσκει ένα όπλο στο σπίτι του θείου του και το μεταφέρει μαζί του στο σχολείο όπου και πυροβολεί και τραυματίζει θανάσιμα μία συμμαθήτρια του. Και τα περιστατικά με θανάτους που οφείλονται σε όπλα μάλλον έχουν αυξηθεί σε ακόμη πιο δραματικό βαθμό τα τελευταία χρόνια στις ΗΠΑ.
Ίσως το πιο δυσάρεστο κομμάτι της όλης ιστορίας είναι το πόσο φιλικά διάκεινται οι Αμερικάνοι πολίτες απέναντι στην δεύτερη τροπολογία και το γεγονός ότι δεν αισθάνονται ότι το κράτος τους παρέχει επαρκή ασφάλεια, γι’αυτό και πρέπει να έχουν όπλο στο σπίτι τους για να αμυνθούν σε περίπτωση που κριθεί αναγκαίο.
Είναι γεγονός πάντως ότι το αμερικάνικο κράτος έχει μία αρκετά αιματοβαμμένη ιστορία και ένα βίαιο παρελθόν τόσο στην δημιουργία του όσο και στη μετέπειτα εξέλιξη του. Παράλληλα, η έκταση της χώρας αποτελεί τροχοπέδη στον έλεγχο της κατάστασης και δυστυχώς υπάρχουν πολλές στατιστικές που υποστηρίζουν ότι οι χώρες στις οποίες η οπλοκατοχή είναι νόμιμη, έχουν και χαμηλότερα ποσοστά εγκληματικότητας. Οι απόψεις διίστανται αλλά σε κάθε περίπτωση, δεν είναι λογικό να αισθάνεται ένας πολίτης την ανάγκη να αγοράσει όπλο για να προστατέψει τον εαυτό του.
Επίσης, αυτό κάτι έχει να λέει για την αποτελεσματικότητα ενός κράτους σε θέματα ασφάλειας και τάξης. Ένα κράτος, λοιπόν, που προάγει την “κουλτούρα των όπλων” μάλλον δεν δύναται να επιλύσει τα εσωτερικά του προβλήματα και προστρέχει σε μία λύση που ταυτόχρονα του αποφέρει και μεγάλα οικονομικά οφέλη, γιατί δε πρέπει να λησμονούμε ότι υπάρχει μία ολόκληρη βιομηχανία όπλων από πίσω που εξυπηρετείται από την όλη κατάσταση και μεσουρανεί.