ΑναγνώστηςO Υπεύθυνος της LEGO στην Ελλάδα και ο Πρόεδρος της eduACT μας λένε πώς έκαναν την μάθηση…παιχνίδι!
Συνέντευξη: Γιώργος Ψωμιάδης
Τους συνάντησα σε ένα εμπορικό όπου στεγάζουν και ο δύο, τους πάγκους των «παιδιών» τους. Ο Κώστας την LEGO, την εταιρία που κατάφερε να κάνει κάτι φαινομενικά απλό όπως τα παιδικά, πλαστικά τουβλάκια, το σύμβολο ενός ολόκληρου τρόπου διαπαιδαγώγησης. Και ο άλλος Κώστας την eduACT, το μη κερδοσκοπικό σωματείο που έχει βαλθεί να αλλάξει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την σημερινή εκπαίδευση.
Με λίγα λόγια οι δυο τους αποτελούν εκείνους που κατάφεραν να ταυτίσουν την εκπαίδευση με κάτι το απολαυστικό αλλά την ίδια στιγμή ωφέλιμο, το παιχνίδι.
Ο Κώστας Βασιλείου, είναι εκπαιδευτικός, ένας από τους 200 του LEGO foundation, ιδρυτής του μη κερδοσκοπικού, φιλεκπαιδευτικού σωματείου eduACT και ένας από τους ανθρώπους που όχι απλά οραματίζονται να πάνε την εκπαίδευση ένα σκαλί πιο πάνω, αλλά που κάνουν το όραμα τους πράξη μέρα με τη μέρα.
Από την πλευρά του, O Κωστας Τσαγκαμίλης διευθύνει το γραφείο της LEGO στην Ελλάδα, πώληση marketing, διαφήμιση, προστασία σημάτων, πρόληψη για αντιγραφές προϊόντων και άλλα πολλά αποτελούν τα καθήκοντα του στην εταιρία με τα «μαγικά τουβλάκια» που χρόνια τώρα προσφέρουν όχι απλά διασκέδαση αλλά δύο αναγκαία στοιχεία στις μέρες μας, τη φαντασία και την δημιουργικότητα.
«Το μότο της LEGO είναι “inspire and develop the builders of tomorrow”, να εμπνεύσεις και να αναπτύξεις τους χτίστες του αύριο, αυτούς που θα χτίσουν όχι μόνο τις οικοδομές, αλλά γενικότερα τον κόσμο τους αύριο.»
«Το LEGO είναι το μοναδικό παιχνίδι που το προσφέρει αυτό. Τα άλλα παιχνίδια ίσως βοηθάνε το παιδί να περάσει τον χρόνο του, ίσως του προσφέρουν διασκέδαση και εκμάθηση, δεν εξάρουν όμως την φαντασία και την δημιουργικότητα του. Είναι τρομερό που το παιδί φτιάχνει κάτι, είναι περήφανο για αυτό που έφτιαξε, το δείχνει κάπου και εμείς δεν βλέπουμε αυτό που βλέπει το παιδί. Και το ίδιο μας εξηγεί ότι το έφτιαξα έτσι γιατί εγώ έτσι το βλέπω. Είναι τρομερό αυτό το συναίσθημα.»
Ο ίδιος μας διηγείται την πορεία της LEGO στην Ελλάδα.
«Η LEGO έχει παρουσία στην Ελλάδα από το 70, με την διανομή να αλλάζει πολλά χέρια με τον καιρό, πηγαίνοντας σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Μετά δημιουργήθηκε η lego hellas η οποία όμως δεν μπόρεσε να τιθασεύσει την ελληνική αγορά και τον τρόπο που αντιμετώπιζε το παιχνίδι. Εγκατέλειψαν τις προσπάθειες τους, ήταν έτοιμοι να εγκαταλείψουν την αγορά, και τότε βρεθήκαμε σε κοινούς τόπους, εγώ συνεργαζόμουνα σαν υφαντουργός έχοντας τα ρούχα της LEGO για Ελλάδα Κύπρο, Ιταλία, Βουλγαρία και Γαλλία. Ανέλαβα το 2006 το γραφείο και στα 10 αυτά χρόνια έχουμε αυξήσει κατά 1000% την δυναμική μας στην Ελλάδα. Είμαστε σε 750 μαγαζιά, έχουμε 2 διανομείς, στη Βόρειο και Νότια Ελλάδα.»
Ο Παγκόσμιος διαγωνισμός ρομποτικής FIRST LEGO LEAGUE καθώς και άλλες δράσεις, ακόμη και τα απλά τουβλάκια της LEGO, θα βγάλουν στο παιδί την φαντασία και την δημιουργικότητα που ούτε ο πατέρας ούτε η μάνα του δεν έχουν την ευκαιρία να τα ανακαλύψουν. Κάποτε σε ένα σχολείο που επισκεφθήκαμε, τα παιδιά καταφέρανε να διδαχτούν μαθηματικά μέσα από τουβλάκια.
Το παιδί εκείνο κατάφερε να μάθει κάτι μέσα από το παιχνίδι, και άμα δεν είμασταν εμείς εκεί δεν θα το είχε μάθει από τον δάσκαλο του. Είτε έχει να κάνει με λογική είτε μαθηματικά όλα αυτά τα έμαθε μέσα από το παιχνίδι.
Το θέμα είναι ότι μόνοι μας δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα, θα πρέπει η πολιτεία να το υποστηρίξει. Εμείς μπορούμε να δώσουμε ένα δήγμα της δουλείας που προσφέρουμε στα σχολεία, αν όμως δεν έχει την όρεξη ο δάσκαλος να ασχοληθεί, και πιο πάνω ο διευθυντής και πιο πάνω ο περιφερειάρχης, ο υπουργός παιδείας και πάει λέγοντας, δεν βγάζεις καμία άκρη. Είναι φαύλος κύκλος.
Ναι, ίσως έχουμε ένα όραμα και θέλουμε αυτή η κοινωνία να αλλάξει. Και αν νιώθουμε ότι δεν δίνουμε αυτό που θέλουμε στα παιδιά μας , όπως είναι η κατάσταση σήμερα εδώ δεν φταίνε μόνο οι πολιτικοί, κάπου έχουμε κάνει και εμείς λάθη, έχουμε κάνει παραλήψεις, κάπου και μείς νιώθαμε ότι όλα λειτουργούν και δεν λέγαμε, μήπως αυτό να το κάνουμε εναλλακτικά;
Εάν λοιπόν θέλουμε να βοηθήσουμε τα παιδιά του σήμερα, και με την λογική του ότι τα σχολεία δεν θα κάνουνε πέρα από το τετριμμένο, νομίζω ότι θα έπρεπε με περισσότερη κούραση και κόπο να δώσουμε στα παιδιά την λάμψη την σπίθα που θα ξυπνήσει από μέσα τους τις αξίες δημιουργικότητας, την φαντασία, την ομαδικότητα.»
O Κώστας Βασιλείου που κάθεται δίπλα, μου διηγείται την λογική πίσω από την οποία ξεκίνησε το φιλεκπαιδευτικό σωματείο eduACT, και τις αξίες που αυτό πρεσβεύει, με βάση τις ανάγκες της σημερινής εκπαίδευσης.
«Είχαμε ξεκινήσει να καταλαβαίνουμε ότι το εκπαιδευτικό σύστημα έχει τρωτά σημεία, τα παιδιά του δημοτικού πηγαίνουν με απίστευτη λαχτάρα στο σχολείο, του γυμνασίου δεν θέλουν και στο λύκειο το ποσοστό αυτό αυξάνεται. Η πολιτεία κάνει αλλαγή πάνω στην αλλαγή, κανείς όμως δεν έχει ρωτήσει τον 10 χρόνο ή τον 6χρονο τι είναι αυτό που αυτό θα ήθελε να δει στο σχολείο, ποιο είναι το δικό τους όραμα. Στην ουσία τους φτιάχνουμε ένα κουστούμι και τους αναγκάζουμε να το φορέσουνε. Δεν βλέπουμε ότι ο κάθε ένας από εμάς είναι μια διαφορετική προσωπικότητα. Άρα λοιπόν ακόμη και για την ίδια ηλικία το κουστούμι θα έπρεπε να έχει πολλές διαφορετικές παραλλαγές, για να μπορεί να ταιριάξει το χρώμα, το μέγεθος, το στυλ, το είδος, οτιδήποτε, επάνω στις ανάγκες του καθενός.
Το δεύτερο κομμάτι είναι ότι βλέπεις παιδιά που πηγαίνουν σχολείο και το πρώτο που ρωτάμε είναι «έμαθες την ιστορία;» , «σου αρέσει;» , ποτέ δεν έχουμε μπει στην λογική να τους ρωτήσουμε αν τα έχουν χρησιμοποιήσει όλα αυτά. Μπορεί σε ένα παιδί να μην αρέσουν τα μαθηματικά για παράδειγμα, αλλά να μην του αρέσουν γιατί το παιδί αυτό δεν έχει μάθει πως είναι η πρακτική εφαρμογή των κλασμάτων ή του πολλαπλασιασμού που έμαθε στην Πέμπτη δημοτικού.
Αν το σκεφτείς, και όσον αφορά τα LEGO, πρόκειται για αυτό που θα σε βοηθήσει να μάθεις μέσα από κάτι πρακτικό. Εκεί ήτανε και το ξεκίνημα του οργανισμού της eduACT. Αυτό που κάναμε ήτανε να δώσουμε στα παιδιά την δυνατότητα να μας σχεδιάσουν με έναν άτυπο τρόπο, πλαστελίνες, χορευτικά τραγούδια, πως φαντάζονται το σχολείο του μέλλοντος. Αυτή ήταν η πρώτη μας δραστηριότητα. Ο καθένας έφτιαξε κάτι διαφορετικό περιγράφοντας κάτι κοινό, είδαμε ότι ο καθένας είναι μοναδικός. Η βάση μας λοιπόν για να χτίσουμε έναν οργανισμό ήταν, το ερώτημα «για ποιόν λόγο μαθαίνουν τα παιδιά και πως μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη γνώση;» Και το δεύτερο το ότι θα πρέπει να δώσουμε μια προσωποκεντρική προσέγγιση στην μάθηση, επειδή ο καθένας έχει μια διαφορετική προσωπικότητα.
Το θαύμα στην δικιά μου ζωή ήταν όταν γνώρισα εγώ την LEGO και είδα ότι με ένα τουβλάκι μπορείς να κάνεις απεριόριστους συνδυασμούς, να εξάψεις την φαντασία και την δημιουργικότητα, να βρεις ταλέντα παιδιών και την ίδια στιγμή να μπορέσεις να τους βοηθήσεις να καταλάβουν αυτά που μαθαίνουν στο σχολείο.
Ως μονάδα της κοινωνίας έχω απεριόριστες δυνατότητες και ανθρώπους διαφορετικούς και μπορεί όλοι μαζί να κάνουμε αυτό που το σύστημα ίσως οραματίζεται, ίσως γράφει σε άρθρα, αλλά που εν τέλει δεν μπορεί να το κάνει λόγω συστημικού προβλήματος. Την τύχη λοιπόν την έχουμε στα χέρια μας.
Για παράδειγμα τα παιδιά που στείλαμε από τον Εύοσμο στο Αρκτικό κύκλο ανακάλυψαν τη φωτογραφία, το πόσο ευτυχισμένος μπορεί αν είναι ένας ψαράς, το τι σημαίνει ιχθυοκαλλιέργεια και άλλα πολλά, όλα αυτά μέσα σε 7 μέρες.
Πολλές φορές λοιπόν, χρειάζεται να υπάρχουν άνθρωποι που η βασική τους δουλειά θα είναι να ψάχνουν καινοτόμες δραστηριότητες ανά τον κόσμο και τελικά να τις προσφέρουνε στο κατάλληλο παιδί. Γιατί μπορείς να βρεις ένα παιδί με ένα ταλέντο όμως να μην ξέρεις αν του κάνει καλό το να το κάνει.»
«Αν το πάμε λίγο πιο πέρα» προσθέτει ο Κώστας Ταγκαμίλης, «στις μέρες μας ακόμη κι αν ο γονιός έχει την οικονομική δυνατότητα να τα ανακαλύψει αυτά τα πράγματα στο παιδί του, το ερωτηματικό είναι άμα έχει χρόνο, ηρεμία, διάθεση με όλα τα προβλήματα που ζει στην σημερινή Ελλάδα, να κυνηγήσει όλα αυτά τα πράγματα για το παιδί του.»
Όταν ξεκίνησα την συνεργασία μου με την LEGO με ρώτησαν, ποια είναι η αντίληψη του Έλληνα γονιού για το παιχνίδι. Στην Αγγλία μου λένε ότι ο γονιός βλέπει το παιδί του να έχει έφεση στην ζωγραφική και του αγοράζει παιχνίδια για την ζωγραφική, βλέπει ότι έχει έφεση στο να φτιάχνει πράγματα και του αγοράζει τουβλάκια για να φτιάχνει πράγματα. Στην Ινδία ο γονιός δεν τον ενδιαφέρει, πετάει απλά πράγματα στο παιδί του και του λέει άσε με ήσυχο. Εμείς ξεκινήσαμε με τα πόδια από Ινδία και πάμε με τα πόδια προς Αγγλία, κάποια στιγμή θα φτάσουμε, είναι γεγονός αυτό.
Και ξέρετε κάτι; Το φροντιστήριο θα τον βοηθήσει να πάρει έναν καλό βαθμό, η eduACT είναι αυτή που θα το βοηθήσει να καταλάβει τι είναι αυτό που έχει μέσα του. Είναι δυο εντελώς διαφορετικά πράγματα.»
Κλείνοντας, ο Κώστας Τσαγκαμίλης, στάθηκε σε μια φράση που συγκράτησα όσο καμία κατά τη διάρκεια της συζήτησης. Μία φράση που τόσο η eduACT όσο και η LEGO έχουν ως βάση τους στην προσπάθεια να κάνουν την μάθηση, παιχνίδι.
«Ο Αϊνστάιν είχε πει:
Η δημιουργικότητα είναι κολλητική, περάστε την ο ένας στον άλλον.»