Ο Τροπικός του Καρκίνου: η ιδιοφυής αντισυμβατικότητα του Χένρι Μίλλερ

“Ο Τροπικός του Καρκίνου” είναι ένα έργο αντισυμβατικό που περιγράφει την ωμή αλήθεια, χωρίς εξιδανικεύσεις και δήθεν ηθική.

Επί τριάντα χρόνια τα έργα του Χένρι Μίλλερ ήταν απαγορευμένα στην πατρίδα του. Τα βιβλία του Αμερικάνου συγγραφέα θεωρούνταν «χυδαία» και «πορνογραφικά».  Όταν κυκλοφόρησε πρώτη φορά στη Γαλλία ο «Τροπικός του Καρκίνου» ο Μίλερ ήταν περίπου 40 χρονών, ενώ πέρασαν ακόμη 30 χρόνια, ώσπου ο αγγλόφωνος κόσμος να μπορέσει να διαβάσει το συγκεκριμένο βιβλίο, όπως και τα υπόλοιπα έργα του.

«Ο Τροπικός του Καρκίνου» θεωρήθηκε έργο πορνογραφικό, γιατί μιλάει ανοιχτά για το σεξ χωρίς ανούσιες σεμνοτυφίες. Τα πρότυπα της τότε ηθικής ήταν πολύ πουριτανικά για να αντέξουν το τολμηρό εγχείρημα του Μίλλερ, γι’ αυτό και απαγορεύτηκε. Απλά παρουσιάζει την ωμή πραγματικότητα.

Ο ίδιος λέει για το βιβλίο του: «Αυτό δεν είναι βιβλίο. Είναι ένας λίβελος, ένα κακολόγημα, η δυσφήμηση κάποιου ανθρώπου. Δεν είναι βιβλίο στην κανονική έννοια του όρου. Καθόλου. Δεν αποτελεί παρά μια παρατεταμένη διαρκή προσβολή, δεν αντιπροσωπεύει παρά μια ροχάλα εκσφενδονισμένη στο πρόσωπο της Τέχνης, μια κλωτσιά στα μαλακά των Θεών, του Ανθρώπου, της Μοίρας, του Χρόνου, της Αγάπης, της Ομορφιάς του καθετί, του οποιουδήποτε θελήσετε. Σκοπεύω να σας πω ένα τραγούδι, λίγο παράφωνα ίσως, αλλά θα το πω. Θα το πω ενώ εσείς θα κοάζετε και θα χορέψω πάνω στα βρώμικά σας πτώματα».

***

“Λαχταρώ έναν κόσμο, όπου οι άντρες και οι γυναίκες θα’ ναι σιωπηλοί σαν τα δέντρα (γιατί, αλίμονο, στον κόσμο μας μιλούμε τόσο πολύ, που το πράγμα έχει καταντήσει αφόρητο). Έναν κόσμο όπου οι ποταμοί – ανώνυμοι, άγνωστοι, ελεύθεροι από κάθε μυθολογία – θα σε κουβαλούν από μέρος σε μέρος και θα σε φέρνουν σ’ επαφή μ’ άλλους ανθρώπους και θα σε βοηθούν να γνωρίσεις την αρχιτεκτονική, τη θρησκεία, τα φυτά και τα ζώα διάφορων τόπων. Ποθώ μεγάλους κι αδάμαστους ποταμούς, χωρίς βάρκες και πλοία, ποταμούς που μέσα τους θα πνίγονται τα ανθρώπινα όντα, βουλιάζοντας όχι πια στο μύθο, την παράδοση, τα βιβλία και τη σκόνη του παρελθόντος, αλλά στο χρόνο, στο διάστημα και στην ιστορία. Ποταμούς τεράστιους, δημιουργούς απέραντων ωκεανών, όμοιων με τον Δάντη και τον Σαίξπηρ, ποταμούς που δε θα κινδυνεύουν να ξεραθούν μες στο κενό του παρελθόντος. Ωκεανούς, ναι! Ας βρούμε, στην ανάγκη ας εφεύρουμε νέους ωκεανούς, παρθένους, άγνωστους, που θα μας ξεπλύνουν απ’ το παρελθόν, ωκεανούς που θα δημιουργήσουν νέες γεωλογικές κατατάξεις και νέους γεωλογικούς σχηματισμούς, νέες τοπογραφικές θέσεις και παράξενες, τρομαχτικές ηπείρους.

Εμπρός! (…) Μας χρειάζεται ένας κόσμος κατοικημένος από άντρες και γυναίκες που θα κουβαλούν ανάμεσα στα σκέλια τους ένα μοτέρ, μας χρειάζεται ένας κόσμος κυριευμένος από φυσική μανία, πάθος, δράμα, δράση, όνειρα, τρέλα. Ένας κόσμος δημιουργός εκστατικών στιγμών, όχι παραγωγός πορδών. Πιστεύω πως σήμερα, πιότερο από ποτέ, είμαστε υποχρεωμένοι να σκαλίζουμε τα βιβλία, ακόμα κι αν στο καθένα απ’ αυτά δεν υπάρχει παρά μονάχα μια αξιόλογη σελίδα, γιατί οφείλουμε να ψάχνουμε ακατάπαυστα, για να βρούμε το κάθε κομμάτι, το κάθε ξεσκαλίδι, το κάθε θραύσμα που θα μπορούσε να περικλείει μέσα του λίγο μέταλλο, το καθετί που θα μπορούσε να βοηθήσει στην ανάσταση των ψυχών και των σωμάτων.

Μπορεί βέβαια να ‘μαστε όλοι καταδικασμένοι, μπορεί να μην υπάρχει ελπίδα σωτηρίας για κανέναν μας, αλλά ακόμα κι αν αυτό αληθεύει, δεν είναι σωστό να παραδοθούμε και να υποκύψουμε στη μοίρα μας δίχως μάχη”.

(Απόσπασμα από το έργο του Χένρι Μίλλερ «Ο Τροπικός του Καρκίνου»)