FrapressΙΙ. Τα κύρια γεγονότα της Γαλλικής Επανάστασης
Κατάληψη της Βαστίλης 14 Ιουλίου 1789
Η αρχή της Γαλλικής Επανάστασης
Η επανάσταση ξεκίνησε με την κατάληψη της Βαστίλης, της γνωστής φυλακής για πολιτικούς κρατούμενους στις 14 Ιουλίου 1789, το 1880 ήταν η εθνική επέτειος της Γαλλίας. Όπως ήδη αναφέρθηκε, ωστόσο, το ουσιαστικό ξεκίνημα της επανάστασης είχε συντελεστεί μερικές εβδομάδες πιο μπροστά με την σύγκληση των Γενικών Τάξεων, επειδή όμως οι περισσότεροι εκπρόσωποι του κλήρου και των ευγενών αρνήθηκαν να συμμετάσχουν, οι εκπρόσωποι της Τρίτης τάξης αποφάσισαν να προχωρήσουν μόνοι τους στην ανακήρυξη της συνελεύσεως των Τάξεων σε Εθνική Συντακτική Συνέλευση.
Βαστίλη ονομάζεται ένα φρούριο το οποίο κατασκευάστηκε το 1370 στη Γαλλία, κατά τη διάρκεια του Εκατονταετούς πολέμου. Το φρούριο αυτό είχε 8 πύργους και λειτουργούσε ήδη από τα πρώτα χρόνια δημιουργίας του ως χώρος κράτησης. Επί Ρεσελιέ Ε΄, ο χώρος αυτός πήρε κρατικό χαρακτήρα και εκεί φυλακίζονταν πολιτικοί, κρατικοί κρατούμενοι, συγγραφείς που υποστήριζαν τον Διαφωτισμό και γενικότερα οποιοσδήποτε πήγαινε ενάντια στη θέληση του βασιλιά. Στη Βαστίλη φυλακίστηκαν αρκετοί ευγενείς όπως ο Βολταίρος. Το κτήριο αυτό πέρα από το γεγονός ότι αποτελεί χώρο κράτησης αλλά και από τη φήμη πώς αποτελούσε τόπο βασανιστηρίων, έχει ιδιαίτερα συμβολικό χαρακτήρα. Συμβολίζει τη μοναρχική καταπίεση αιώνων που υπήρχε στη Γαλλία. Έτσι η μέρα που η Βαστίλη πέρασε στα χέρια των εξεγερμένων Παριζιάνων, πέρασε στην ιστορία καθώς χαρακτηρίζεται ως θρίαμβος λαϊκών δυνάμεων κατά τη μοναρχία και την τυραννία.
Κατά το 1789, μετά από διαταγή του βασιλιά για μετακίνηση Γαλλικών και Ελβετικών ομάδων στις Βερσαλλίες και την ύπαρξη φήμης ότι αυτές θα άναβαν πύρ εναντίον του λαού και ότι ετοιμάζεται βασιλικό πραξικόπημα, ο τελευταίος εξεγείρεται και αναζητά όπλα. Έτσι κατευθύνεται στη Βαστίλη πλήθος που αριθμούσε τα 7 χιλιάδες άτομα. Εκεί ζητούν από το διοικητή του φρουρίου, τον Λονέ, να το παραδώσει. Εκείνος αρνήθηκε, ένας κρεοπώλης τον αποκεφάλισε και το κεφάλι του περιφερόταν στο πλήθος ως πρώτη ένδειξη επιτυχίας του παράτολμου επαναστατικού εγχειρήματος. Η Βαστίλη καταλήφθηκε από το πλήθος και η κίνηση αυτή αποτελεί τον ιδρυτικό μύθο της Γαλλικής επανάστασης. Υπάρχουν φήμες που φωτογράφιζαν τη Βαστίλη ως χώρο βασανιστηρίων, ωστόσο κατά την κατάληψή της στις 14 Ιουλίου του 1789, βρέθηκαν στα κελιά της 7 κρατούμενοι.
Εθνική Συνέλευση
Η αποφασιστική αφορμή και ουσιαστικό ξεκίνημα για την Γαλλική Επανάσταση.
Το καλοκαίρι αυτό του 1789 οι εκπρόσωποι της τρίτης τάξης αποφάσισαν να συνεχίσουν μόνοι τους και να την ανακηρύξουν Εθνική Συντακτική Συνέλευση. Το ζητούμενο της τρίτης τάξης ήταν το Σύνταγμα, και παρά την προσπάθεια του Λουδοβίκου ΙΣΤ΄ να τους εμποδίσει, εκείνοι ορκίστηκαν ότι δεν θα διαλυθούν μέχρι να το πετύχουν. Στις 26 Αυγούστου του 1789, η Συνέλευση αυτή ψήφισε τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη, σαφώς επηρεασμένη από την ανάλογη διακηρύξη των Αμερικανών επαναστατών του 1776 που απευθυνόταν όχι μόνο στους Γάλλους αλλά και σε όλους τους λαούς του κόσμου. Τα άρθρα της διακηρύξεως είχαν τα εξής χαρακτηριστικά:
- Το δικαίωμα της ελευθερίας, λυδίας λίθου της φιλελεύθερης ιδεολογίας του 19ου αι, γίνεται λόγος για προσωπική ελευθερία, ελευθερία της γνώμης και του τύπου.
- Λόγος για προβολή της ισότητας όλων απέναντι στους νόμους του κράτους και το δικαίωμα όλων των πολιτών να διεκδικήσουν επί ίσοις όροις κάθε είδους εργασία ή θέση
- Λόγος για κυριαρχία αδιαίρετη και πηγάζουσα απ’ το έθνος. Ο μονάρχης αναγνωρίζεται ως αντιπρόσωπος του έθνους. Διαχωρισμός των τριών τάξεων της εξουσίας σε νομοθετική, εκτελεστική, δικαστική.
Η πορεία προς τη Δημοκρατία και η ριζοσπαστική Επανάσταση
Η Γαλλική επανάσταση σήμανε την κοινωνική μετάλλαξη από τη φεουδαρχική στην αστική κοινωνία, τη κατάργηση της μοναρχίας και την αντικατάσταση της από την αστική δημοκρατία. Η ανερχόμενη και κραταιή οικονομικά αστική τάξη ανέλαβε πολιτική δύναμη από τους ευγενείς, εκπροσώπους ενός παρωχημένου πλέον, αναχρονιστικού, καθεστώτος.
Η Εθνοσυνέλευση με τις δικτατορικές της εξουσίες κυβερνά για τη Γαλλία για τα επόμενα δύο χρόνια 1790-91 ως το μοναδικό κυρίαρχο σώμα. Ένα είδος άτυπης εξουσίας στο Παρίσι και τις επαρχιακές πόλεις, οι λεγόμενες πολιτικές λέσχες με σημαντικότερη αυτή των Ιακωβίνων ασκούσαν πίεση στις αρχές, ήλεγχαν τους δημόσιους άνδρες και επιτίθεντο εναντίων των αριστοκρατών.
Οι πολιτικές εξελίξεις στη Γαλλία στο όνομα της λαϊκής κυριαρχίας και βουλήσεως θορύβησαν μονάρχες, ευγενείς και κλήρο. Τόσο ο περιορισμός της βασιλικής εξουσίας, η κατάργηση των φεουδαλικών προνομίων, η διακήρυξη των δικαιωμάτων όσο και η εθνικοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας έστρεψαν εναντίον της επαναστάσεως όλους τους εκπροσώπους της εξουσίας στη μοναρχοκρατούμενη και αριστοκρατούμενη Ευρώπη.
Αποκεφαλισμός Λουδοβίκου ΙΣΤ΄ και Μαρίας Αντουανέττας
Η τιμωρία του βασιλιά
Τον Αύγουστο του 1792, ο λαός στο Παρίσι είχε υποψίες ότι ο βασιλιάς υποκινεί προδοσία ενάντια στην Επανάσταση, πραγματοποιώντας συμμαχία με την Αυστρία και την Πρωσία που προετοίμαζαν πόλεμο, προκειμένου να γίνει επαναφορά του μοναρχικού καθεστώτος. Ο λαός απογοητευμένος και εξαγριωμένος με την κίνηση αυτή του βασιλιά αποφασίζει ποια θα είναι η τιμωρία του. Η πλειοψηφία αποφάσισε να δικαστεί ο Λουδοβίκος ΙΣΤ΄, κάτι που έγινε και ομόφωνα ενοχοποιήθηκε για τη μεγάλη αυτή προδοσία προς τους επαναστάτες.
Ο Λουδοβίκος ΙΣΤ΄, αποκεφαλίστηκε με γκιλοτίνα στις 21 Ιανουαρίου του 1793 στη σημερινή Πλας ντε λα Κονκορντ. Μερικούς μήνες μετά την ίδια τύχη είχε και η σύζυγός του, Μαρία Αντουανέττα.