Μαρία ΣτρατήγηΜια σύντομη αναφορά στην ζωή και το έργο του Πέρση ποιητή Τζελαλαντίν Ρουμί…
Ο Τζελαλαντίν Ρουμί ήταν Πέρσης ποιητής και δάσκαλος του δικαίου και της θεολογίας με μεγάλο αντίκτυπο στον ιδεολογικό-θρησκευτικό χώρο του Ισλάμ. Οι σύγχρονοί του τον αποκαλούσαν «Μεβλανά», που σημαίνει «ο δάσκαλός μας», ενώ η διδασκαλία του καλούσε ανθρώπους από οποιαδήποτε πίστη, θεωρώντας πως ο Θεός Μουσουλμάνων, Χριστιανών και Εβραίων είναι ένας.
Ήταν ο ιδρυτής του τάγματος των Μελβεβήδων δερβίσηδων, ενώ το έργο του, στο οποίο υπάρχουν πολλά νεοπλατωνικά και γνωστικά στοιχεία, επηρέασε ιδιαίτερα την περσική και τουρκική λογοτεχνία, όντας άλλωστε μεγαλειώδες αφού ξεπερνά κρατικά και εθνικά σύνορα. Τα ποιήματά του συγκεκριμένα έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες του κόσμου.
Ζητούμενο πάντα στην ποίηση του Τζελαλαντίν Ρουμί είναι ο έρωτας. Ο μεγάλος ποιητής και δάσκαλος αγάπησε τον Έρωτα περισσότερο από τον εαυτό του, και έγινε ποιητής όχι για τ’ ανθρώπινα αξιώματα, αλλά για την δόξα του Ποιητή του κόσμου. Μες στους γεμάτους λυρισμό και πάθος στίχους του, αποτυπώνεται η ίδια του η ψυχή. Για τον ίδιο, η ποίηση, ήταν απλώς η αντανάκλαση της εσωτερικής του πραγματικότητας, με λίγα λόγια η αντανάκλαση της αγάπης.
Ο Ρουμί βρίσκει τον «Αγαπημένο», όπως οι Σούφι αποκαλούσαν το Θεό, στο πρόσωπο ενός ρακένδυτου δερβίση, του Σάμς-ι-Ταμπρίζ. Ο Σάμς γίνεται ο καθρέφτης που επάνω του ο Ρουμί βλέπει την εικόνα του Θεού, ενώ μια στενή γόνιμη φιλία τους δένει δια παντός. Με την εξαφάνιση του Σάμς, ο Τζελαλαντίν πέφτει σε βαθιά μελαγχολία. Σε κατάσταση έκστασης, στροβιλίζεται σ’ ένα μονότονο χορό γύρω από τον εαυτό του. Γύρω όμως κι από τον ήλιο της Ταυρίδας, όπως ακριβώς κινείται η γη, γύρω από τον άξονά της και γύρω από τον ήλιο, επαναλαμβάνοντας τις κινήσεις των πλανητών, ψιθυρίζοντας στίχους που μόλις είχε φτιάξει, με τα χέρια υψωμένα αναζητώντας τον «Αγαπημένο».
Τα λόγια μου ήταν κούφια,
όλο πρέπει και μη.
Για χρόνια χτυπούσα την πόρτα
κι είδα όταν άνοιξε
πώς χτυπούσα από μέσα.
***
Είμαι ο απέραντος ωκεανός
κι όχι μόνο μια σταγόνα.
Είμαι ο καθένας
κι όχι μόνο αυτός που βλέπετε.
Κάθε λεπτό, η κάθε σταγόνα του ωκεανού
επαναλαμβάνει τα ίδια λόγια
«Δεν είμαι τίποτ’ άλλο παρά μία σταγόνα».
***
Μια μέρα οι ψυχές μας θα γίνουν ένα.
και η ένωσή μας θα είναι παντοτινή.
Ξέρω πως ό,τι σου δίνω
επιστρέφει σε μένα.
Σου δίνω λοιπόν τη ζωή μου
Ελπίζοντας ότι ε σ ύ
θα επιστρέψης σε μένα.
***
Είμαι νεκρός σ’ αυτόν τον κόσμο.
Είμαι έτσι πολύ καιρό.
Κάθε μέρα το σώμα μου λειώνει
και γρήγορα θα επιστρέψη στη γη.
Δεν είναι δύσκολο ν’ αρνηθής
Ούτε αυτή τη ζωή, ούτε αυτόν τον κόσμο.
Να εγκαταλείψης όμως την αγάπη σου
δεν είναι μόνο δύσκολο, είναι αδύνατον.
***
Έκλαιγα και μ’ έκαιγε το κλάμα μου
Σώπαινα και μ’ έκαιγε η σιωπή μου
Κάποτε σταμάτησα τις υπερβολές
Στάθηκα στη μέση
αλλά κι εκεί κάηκα.
***
Η νύχτα πέφτει
κι οι άνθρωποι πάνε να κοιμηθούν
σαν τα ψάρια που επιστρέφουν στο νερό.
Όταν ξυπνήσουν
άλλοι ασχολούνται με τις δουλειές τους
άλλοι ασχολούνται με τον εαυτό τους.
***
Για τους ερωτευμένους
δεν υπάρχουν Μουσουλμάνοι, Χριστιανοί κι Εβραίοι.
Για τους ερωτευμένους
δεν υπάρχει πίστη κι απιστία.
Για τους ερωτευμένους
δεν υπάρχει σώμα, νους, καρδιά και ψυχή.
Γιατί ακούς αυτούς που βλέπουν με άλλο τρόπο;
Αν δεν είναι ερωτευμένοι είναι τυφλοί.
***
Μη μένης κοντά σε θλιμμένο άνθρωπο.
Στάσου κοντά σ’ αυτούς που έχουν χάρη
και μεγάλη καρδιά.
Όταν μπαίνης σ’ έναν όμορφο κήπο
μην χάνης τον καιρό σου με τ’ αγριόχορτα.
Μείνε κοντά στο γιασεμί και στον νάρκισσο.
***
Όλη η ευτυχία του κόσμου
δεν θα μου γιάτρευε εύκολα αυτόν τον πόθο.
Η μόνη γιατρειά είναι ο Αγαπημένος,
Σκέφτηκα: «Πόσα λόγια θα του πω, όταν τον
συναντήσω»
Τον είδα και δεν έβγαλα μιλιά.
***
Χτες βράδυ βρισκόταν μέσα στο πλήθος
και δεν μπορούσα να τον αγκαλιάσω φανερά.
Ακούμπησα λοιπόν το πρόσωπό μου στο δικό του
κι έκανα πως του ψιθυρίζω ένα μυστικό στ’ αυτί.