Φλώρα ΗλίαΗ Αλεξάνδρα είναι μια νέα συγκάτοικος του Ρομάντσου που έχει επιλέξει να αφιερωθεί σε κάτι από το παρελθόν, δίνοντάς του νέα πνοή. Μας μίλησε για τον αργαλειό της, για το πάθος της για το ύφασμα και την ιστορία του ανά τους αιώνες. Και για το πώς εν τέλει το νήμα του έρχεται και μπλέκεται με το νήμα της δικής της ζωής.
Αρχικά, πες μας πώς σου ήρθε η ιδέα να ασχοληθείς με τον αργαλειό, κάτι που οι περισσότεροι της γενιάς μας δεν έχουν δει ποτέ από κοντά, παρά μόνο ίσως ως έκθεμα σε κάποιο μουσείο;
Ξεκίνησα να σπουδάζω αρχιτεκτονική εσωτερικού χώρου στο ΤΕΙ Αθήνας, όπου μέσα σε όλα τα εργαστήρια υπήρχε και αυτό του υφάσματος. Η μεταξοτυπία ήταν η τεχνική που με γοήτευσε και μεγάλωσε το ενδιαφέρον μου για τα υφάσματα. Τελειώνοντας με τις σπουδές μου, η επόμενη χρονιά με βρίσκει στο Μέτσοβο για να μάθω την τέχνη του αργαλειού, το ύφασμα δηλαδή από την αρχή του. Η υφαντική είναι μέρος της ταυτότητας του Μετσόβου, και η γιαγιά μου η οποία έζησε όλη της τη ζωή εκεί, και ύφαινε για χρόνια, αποτέλεσε μεγάλη επιρροή για μένα. Στη συνέχεια ακολούθησε ένας χρόνος στο Λονδίνο για μεταπτυχιακό πάνω στο σχέδιο υφάσματος με εξειδίκευση στον αργαλειό.
Πώς έμαθες να χειρίζεσαι τον αργαλειό και πώς απέκτησες τον συγκεκριμένο;
Αρχικά με έμαθε η θεία μου, στον ένα χρόνο που έμεινα στο Μέτσοβο. Η χρονιά εκείνη ήταν πολύ όμορφη και γεμάτη. Στις μεγαλύτερης ηλικίας γυναίκες έκανε εντύπωση το γεγονός ότι έφυγα από την Αθήνα, για να μάθω αργαλειό. Με έβρισκαν στο δρόμο και με ρωτούσαν για τα σχέδια που έχω μάθει να κάνω! Ήταν χαρά για αυτές, γιατί οι ίδιες είχαν υφάνει για χρόνια και γνωρίζουν ότι η τέχνη αυτή έχει σχεδόν σβήσει. Όσο για τον αργαλειό, αυτή τη στιγμή χρησιμοποιώ έναν χειροκίνητο μέχρι να παραλάβω τον ηλεκτρονικό, τον οποίο έμαθα να χειρίζομαι κατά τη διάρκεια των μεταπτυχιακών μου σπουδών.
Τι αντιδράσεις έχεις ως επί το πλείστον από τους άλλους, όταν τους λες με τι ασχολείσαι;
Έκτος από αυτούς που νομίζουν ότι τους κοροϊδεύω, οπότε και επαναλαμβάνουν την ερώτηση, συνήθως τους φαίνεται περίεργο, και θέλουν να μάθουν γιατί και πώς κατέληξα να ασχολούμαι με αυτό. Οι περισσότεροι γνωρίζουν τον αργαλειό ως έννοια, αλλά ούτε έχουν δει ποτέ από κοντά, ούτε ξέρουν πώς λειτουργεί. Αρνητικές αντιδράσεις δεν αντιμετώπισα, παρόλο που θα μπορούσε κάποιος να επηρεαστεί από όλο το φολκλόρ που συνοδεύει τον αργαλειό και να το θεωρήσει παλιομοδίτικο.
Τι παίρνεις σαν άτομο από όλο αυτό;
Είναι μαγικό να βλέπεις πως από ένα νήμα μπορείς να δημιουργήσεις ένα ολόκληρο ύφασμα. Και το γεγονός ότι έχεις άπειρες δυνατότητες και μπορείς να φτιάξεις ό,τι σκεφτείς, συναρπαστικό. Με μια αλλαγή στα νήματα, ανακαλύπτεις καινούριες χρήσεις του υφαντού. Επιπλέον, η διαδικασία του στησίματος του αργαλειού καθώς και της ίδιας της ύφανσης λόγω των πολλαπλών επαναλαμβανόμενων κινήσεων, ηρεμεί με ένα τρόπο το μυαλό σου.
Έχεις δείξει ποτέ σε κάποιον πώς να χρησιμοποιεί τον αργαλειό; Και από τη δική σου εμπειρία πόσο εύκολο/δύσκολο θα το χαρακτήριζες;
Μέχρι στιγμής έχω δείξει σε μια φίλη μου γραφίστρια, αλλά περιέργως είναι αρκετοί αυτοί που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον. Το δύσκολο κομμάτι της υφαντικής πιστεύω πως είναι η διαδικασία μέχρι να στηθεί ο αργαλειός, όπου και αρχίζεις να καταλαβαίνεις τη λειτουργία του. Από εκεί και πέρα χρειάζεται χρόνο και υπομονή.
Πώς διαθέτεις αυτά που φτιάχνεις προς το παρόν;
Είμαι πολύ καινούργια σε όλο αυτό και βρίσκομαι ακόμα στη φάση του πειραματισμού με διάφορες ιδέες. Μου αρέσει να ανακαλύπτω νέες εφαρμογές του υφαντού, χρησιμοποιώντας διαφορετικά υλικά και τεχνικές. Το υφαντό έτσι μπορεί να πάρει μια τελείως διαφορετική διάσταση. Για τον λόγo αυτό οι συνεργασίες με σχεδιαστές, εταιρείες και όχι μόνο, είναι κάτι που επιδιώκω. Επιπλέον, θέλω να δημιουργήσω δική μου κολεξιόν, σε αξεσουάρ και είδη διακόσμησης, μια προσπάθεια στην οποία θα με βοηθήσει πολύ και ο ηλεκτρονικός αργαλειός που περιμένω, ώστε να είμαι πιο παραγωγική.
“Το πιο αγαπημένο μου υφαντό είναι αυτό το διακοσμητικό τοίχου που έφτιαξα στο Λονδίνο. Του αφιέρωσα απίστευτα πολλές ώρες για αρκετές βδομάδες, μέχρι να ολοκληρωθεί.”
Ο αργαλειός είναι ένα αντικείμενο που μας πάει πίσω αιώνες και είναι κατά κάποιο τρόπο ένα κομμάτι πολιτισμού. Ποια είναι η δική σου άποψη για αυτή την παράδοση και πώς θα μπορούσαμε να αλληλεπιδράσουμε σήμερα με αυτή;
Πιστεύω πως τίποτα δεν είναι παλιομοδίτικο, αρκεί να το δεις από τη σωστή πλευρά. Νιώθω ότι όλες οι παραδόσεις μείνανε στάσιμες, γιατί κανείς δεν μπήκε στη διαδικασία να τις γνωρίσει και να τις εκτιμήσει. Εμένα με βοήθησε σε αυτό η εμπειρία μου στο Μέτσοβο. Γενικά κοιτώντας πίσω και λαμβάνοντας υπόψη όλη αυτή την πολιτιστική κληρονομιά μπορεί κανείς να πάει μπροστά. Αυτή μας έχει φέρει μέχρι εδώ και είναι κομμάτι μας, οπότε αν μεταχειριστούμε όλον αυτόν τον πλούτο με σεβασμό, μπορούν να γίνουν τρομερά πράγματα. Στο άλλο άκρο βέβαια είναι επίσης προβληματικό να μένει κανείς προσκολλημένος στο παρελθόν και να μην εξελίσσεται ούτε ως άτομο, ούτε συλλογικά ως κοινωνία και ως πολιτισμός. Επίσης, είναι γεγονός ότι έχουμε χάσει την επαφή με όλη αυτή τη διαδικασία παραγωγής. Σε όλους τους τομείς κυριαρχεί το γρήγορο και το φτηνό και η αλληλεπίδραση με την παράδοση θα μας βοηθούσε να επανεκτιμήσουμε πολλά πράγματα.
Στο Ρομάντσο πώς βρέθηκες; Πώς σου φαίνονται ως τώρα ο χώρος και οι συγκάτοικοι; αργαλειό αργαλειό αργαλειό
Μετά το μεταπτυχιακό γύρισα στην Αθήνα έτοιμη να βάλω μπρος όλα όσα σκεφτόμουν. Έτσι βρέθηκα να ψάχνω κάποιο χώρο στον οποίο θα μπορούσα να υλοποιήσω σιγά σιγά τις ιδέες μου. Το Ρομάντσο το έμαθα, λόγω των πολιτιστικών του εκδηλώσεων και θεώρησα πως θα ήταν πολύ καλή επιλογή τόσο από την άποψη του χώρου, όσο και από την άποψη του κλίματος μεταξύ των συγκατοίκων. Εδώ μέσα μπόρεσα να γνωρίσω δημιουργικούς ανθρώπους και να με γνωρίσουν και αυτοί με τη σειρά τους. Αυτή η επικοινωνία είναι πάρα πολύ σημαντική, ιδίως για κάποιον που βρίσκεται στο ξεκίνημά του καθώς μπορεί να γίνει πηγή έμπνευσης.
Ποιο είναι το όνειρο, λοιπόν; Τι σχέδια έχεις για το μέλλον και πώς θα ήθελες να εξελιχθείς;
Κυρίως θέλω να δημιουργήσω με τον αργαλειό υφαντά που θα δίνουν μια νέα διάσταση στο ίδιο το αντικείμενο αλλά και στη χρήση τους. Υφαντά που θα έχουν μια φρεσκάδα μέσα τους. Είναι πολύ σημαντικό όμως για μένα, να δω αν αυτό που έχω διαλέξει να κάνω μπορεί να λειτουργήσει στο πλαίσιο όλης αυτής της αβέβαιης κατάστασης που επικρατεί στην Ελλάδα. Να εξασφαλίσω ότι το όνειρό μου έχει ελπίδες στο επίπεδο της πραγματικότητας. Έχω πιστέψει πολύ σε αυτό που κάνω, έχοντας καταλήξει εδώ μετά από πολλά μικρά βήματα και επιλογές. Είναι ένα μικρό «μονοπάτι σιγουριάς», το οποίο οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στους δικούς μου ανθρώπους οι οποίοι με στηρίζουν.
Και για να κλείσουμε, τι θα έλεγες σε κάποιον που θέλει να ασχοληθεί, αν όχι με τον αργαλειό, πάντως με κάτι εξίσου ασυνήθιστο;
Το πρώτο και βασικότερο είναι να μην το βάλει κάτω, εφόσον τον ενδιαφέρει κάτι πραγματικά. Οι δυσκολίες είναι πολλές, ιδίως στον χώρο του design – αυτό είναι δεδομένο. Σε δεύτερη φάση, όταν εντοπίσει το όνειρο, να έχει πιο ανοιχτούς ορίζοντες ως προς το πώς θα το φτάσει χωρίς να εγκλωβίζεται στα βήματα του παρελθόντος. Επιπλέον, είναι πολλά αυτά που μπορεί κανείς να μάθει από αυτούς που έχουν ήδη εμπειρία πάνω στο αντικείμενο που μας ενδιαφέρει. Και από τη δική μου εμπειρία, μπορώ να πω ότι χαίρονται πολύ όταν μοιράζονται τις γνώσεις τους με άτομα νεώτερης γενιάς. Όπως και να έχει πάντως, όλα τα πράγματα ενέχουν ένα ρίσκο και στις μέρες μας αυτό είναι πιο έντονο. Αν κάνεις κάτι που αγαπάς, αξίζει να πάρεις αυτό το ρίσκο ακόμα κι αν αποτύχεις τελικά. Τουλάχιστον έτσι θα έχεις και μια αγαπημένη αποτυχία!
bissalexandra@gmail.com
alexandrabissa.tumblr.com
Ευχαριστούμε πολύ την Αλεξάνδρα Μπίσα για τη συνέντευξη.
Φωτογραφίες: Βασίλης Ζάκκας
