Μετριότητα: στο αίμα των Ελλήνων;

Κατά πόσο μπορούμε να θεωρούμαστε μέτριοι: ο πολιτικός λόγος, ο αντίλογος, το εκπαιδευτικό σύστημα και τα μυαλά της Ελλάδας. Τελικά είναι η μετριότητα στο αίμα των Ελλήνων;

Πήγα κι εγώ Erasmus και γνώρισα φοιτητές από πολλά μέρη του κόσμου κι όχι μόνο από την Ευρώπη. Πολλοί από αυτούς με εντυπωσίασαν για τη θέλησή τους να κάνουν κάτι στη ζωή τους κυνηγώντας πτυχία και μεταπτυχιακά. Ανάμεσά τους ήταν κι ένας φοιτητής που μ’ εντυπωσίασε, δυστυχώς για εκείνον, αρνητικά.

Ο Κ, φοιτητής στη Μπρατισλάβα, Έλληνας,  σπούδαζε στο Στάνφορντ και επειδή κόπηκε σε 2 μαθήματα την πρώτη φορά, επανέλαβε τη χρονιά, οπότε και ξανακόπηκε. Μετά, όπως μου είπε, «αποφάσισε να κάνει κάτι πιο μέτριο», γι’ αυτό ζήτησε από τους γονείς του να τον αφήσουν να σπουδάσει στη Μπρατισλάβα, όπου και ήταν εξαιρετικά ικανοποιημένος. Μου μιλούσε για τα πάρτι, την ελληνική κοινότητα εκεί και φυσικά, ούτε λόγος για το τι πραγματικά σπούδαζε. Δεν κατάφερα να απαντήσω σε αυτό το τελευταίο. Απλά έκανα ένα νεύμα κι έφυγα.

Κι ερχόμαστε στο προκείμενο: Στην αγάπη μας να μην πιέζουμε τον εαυτό μας, να βρίσκουμε έτοιμες θέσεις εργασίας, ίσως αργότερα να αποκτάμε και μέσο για μια καλή σύνταξη. Και αντίστροφα και ανάποδα και όλα μαζί. Όπως καταφέρουμε να τα βολέψουμε, τουλάχιστον.

Σίγουρα, δεν ξεχνάμε εκείνα τα παιδιά τα οποία όντως προσπαθούν για ένα άψογο αποτέλεσμα και το πετυχαίνουν, εκείνα τα παιδιά που φεύγουν στο εξωτερικό επειδή κατάφεραν να κερδίσουν μία θέση σ’ ένα πανεπιστήμιο ή σε μια εταιρία, εκείνα τα παιδιά που δεν κοιμούνται το βράδυ για να διαβάσουν, για να γίνουν ακόμα καλύτεροι σε αυτό που είναι, για να ξεφύγουν από την ταμπέλα του «τεμπέλη Έλληνα».

Αυτά τα παιδιά δε δικαιούνται αριστεία και βραβεία;

Η αριστεία για κάποιους, όπως τον κο. Μπαλτά, θεωρείται: η «σφραγίδα που μπαίνει στη ζωή ενός παιδιού (και) το ακολουθεί σε όλη του τη ζωή κατά άδικο τρόπο». Το Φεβρουάριο του 2015, ο πρώην Υπουργός Παιδείας, αποκάλεσε την αριστεία ένα «τρομερό πράγμα» και «άγχος» που τα παιδιά δε θα πρέπει να έχουν.

Επομένως, η λύση είναι να αποπέμψουμε το βάρος αυτό από τη ζωή τους ώστε να απολαμβάνουν ξέγνοιαστα την παιδικότητά τους όσο προλαβαίνουν. Το επόμενο βήμα είναι η ανεργία, εξάλλου. Εκτός εάν, κάνουν όντως κάτι στη ζωή τους όσο μπορούν, όσο είναι ακόμα παιδιά, και αποκτήσουν ένα καλύτερο μέλλον από αυτό που προμηνύουν οι δικοί μας καιροί.

Άγχος, ναι. Τρομερό πράγμα, ναι. Σφραγίδα που σε ακολουθεί σε όλη σου τη ζωή κατά άδικο τρόπο, όμως, όχι.

Πόσο κακό είναι να φοιτάς σε πρότυπο σχολείο;

Πόσο κακό είναι να βλέπεις τα αποτελέσματα των Πανελλαδικών και να μην κλαις από απογοήτευση στο τέλος;

Πόσο κακό είναι να διαβάζεις για να πετύχεις, αντί να κάνεις καταλήψεις ή να ανήκεις σε φοιτητικές παρατάξεις για να γνωρίσεις τον άνθρωπο-μέσο σου για το μέλλον σου;

Είναι αλήθεια ότι η μετριότητα μας βολεύει και θα συνεχίσει να μας βολεύει, όσο κι αν μας θεωρούν οι Ευρωπαίοι τεμπέληδες. Και οι γονείς θα συνεχίζουν να λυπούνται που τα παιδιά τους θέλουν να φύγουν στο εξωτερικό για κάτι καλύτερο. Και που θα θέλουν να μείνουν εκεί γιατί βλέπουν ότι τα πράγματα εκεί είναι πράγματι πολύ καλύτερα από τη μητέρα πατρίδα τους.

Πειραματισμός, καινοτομία, εκπαιδευτική έρευνα: λέξεις που δε γνωρίζουμε τι σημαίνουν στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα γιατί δεν τους έχουμε δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα. Γιατί θέλουμε να τις ανακόψουμε, θεωρώντας τις απειλητικές για μια μερίδα ανθρώπων που θέλουν να κάνουν απλά κάτι μέτριο.

Ως τιμωρία, λοιπόν, όλα τα φιλόδοξα και αποφασισμένα παιδιά που σπουδάζουν, δεν επιτρέπεται να προοδεύουν, να ξεφεύγουν από το πλαίσιο μετριότητας στο οποίο εγκλωβίζονται λόγω του εκπαιδευτικού συστήματος ή  να αριστεύουν.

Τι θα βγει από αυτή τη μετριότητα;

Ένα ενιαίο επίπεδο μυαλών, χωρίς να παρεκκλίνει το ένα από το άλλο, χωρίς να υπάρχει έστω μία σταγόνα διαφορετικότητας. Αυτά τα μυαλά θα μας κυβερνήσουν στο μέλλον, αν δεν το κάνουν ήδη. Αυτά τα μυαλά θα συνεχίσουν να διαμαρτύρονται για ανθρώπους που εκλέγουν και θα τους επανεκλέγουν μέχρι να το μετανιώσουν. Αυτά τα μυαλά σε 20 χρόνια θα είναι άστεγα ή θα ζητάνε λεφτά για τη δόση τους.

Όπου δεν υπάρχει αριστεία, δεν υπάρχει εξέλιξη. Ένα σχολείο ή ένα πανεπιστήμιο που δε βγάζει μυαλά, θα παραμείνει ένα τούβλινο κτίριο. Οι μαθητές δε θα έχουν καμία προσδοκία και οι καθηγητές καμία απαίτηση. Θα ζητάμε καλύτερη εκπαίδευση, την οποία θα βρούμε και πάλι σε ένα σύστημα που προωθεί τη μετριότητα, χωρίς να αφήνει την αριστεία να φανεί. Ένας φαύλος κύκλος μέτριων μυαλών που παράγουν μέτρια μυαλά. Αλλά ακόμα και η φωτοτυπία της φωτοτυπίας κάποια στιγμή χάνει το χρώμα απ’ το μελάνι της.

Είμαι στο τελευταίο έτος των σπουδών μου, έχω μέσο όρο 8 και  θα ήθελα να σας ενημερώσω ότι το καλύτερο μάθημα το κάνουν οι συμφοιτητές μου. Από αυτούς μαθαίνω περισσότερα απ’ όσα θα μάθαινα από δύο καθηγητές μαζί. Όταν το μάθημα γίνεται από τα παιδιά, η εκπαίδευση είναι καλύτερη. Οι μέτριοι φοιτητές προσπαθούν να φτάσουν τους άριστους. Ο ανταγωνισμός δεν είναι απλά ευγενής αλλά συνεργατικός. Κι όλα αυτά, επειδή κατανοούμε τον τρόπο και τον αγώνα και τις ώρες που έχουν διαθέσει από τη ζωή τους για να διαβάζουν, να ενημερώνονται, να «διδάξουν» κάτι κι εκείνοι, όχι οι καθηγητές, αλλά οι συμφοιτητές μας.

Φυσικά, ο κος. Πελεγρίνης τίθεται υπέρ μιας παρόμοιας λύσης (μετριότητας), αλλά σε πιο «διαπραγματευτικό» πλαίσιο.  Αναφέρω εδώ αυτούσιες τις δύο παραγράφους του εξαιρετικού άρθρου του κου. Σπύρου Γκουτζάνη που γράφει για το Πρώτο Θέμα:

«Ουδείς, ασφαλώς, δικαιούται να αμφισβητήσει το δικαίωμα των άριστων ελληνόπουλων να διεκδικούν μια θέση σε ένα περιβάλλον μαθησιακό τέτοιο που να ανταποκρίνεται στο υψηλό πνευματικό επίπεδό τους. Για την ικανοποίηση του δικαιώματος αυτού, ωστόσο, απαιτείται, ενδεχομένως, η δημιουργία ενός άλλου θεσμού, του θεσμού του σχολείου αριστείας, ο οποίος θα πρέπει να σχεδιαστεί εξ υπαρχής στη βάση διεθνών προδιαγραφών και αφού ληφθούν υπόψη οι ανάγκες της κοινωνίας μας και εξεταστεί η παιδαγωγική του λειτουργία» ( δηλώνει ο κος. Πελεγρίνης). Δηλαδή ας τα καταργήσουμε τώρα τα Πρότυπα και μετά ας μπούμε στην ατέρμονη διαδικασία της επανίδρυσής τους που δεν θα γίνει ποτέ.

Στον κ. Πελεγρίνη απάντησε από τις στήλες της Αυγής μία εβδομάδα αργότερα ο κ. Μάριος Μπαχάς , πρόεδρος των αποφοίτων του Βαρβακείου, με άρθρο του στο οποίο πέραν των δικών του επιχειρημάτων παραθέτει τοποθέτηση επί του θέματος του πρώην Προέδρου του Συνασπισμού κ. Νίκου Κωνσταντόπουλου, ο οποίος αναφέρει μεταξύ άλλων: “Γι’ αυτό χρειάζονται και τα Πρότυπα Σχολεία, στο πλαίσιο μιας εκπαιδευτικής λειτουργίας που επιτρέπει και ωθεί τον κάθε μαθητή να φτάσει όσο πιο βαθιά μπορεί μέσα του κι όσο πιο μακριά μπορεί στον κόσμο. Που δεν ‘τιμωρεί’ αυτόν που τρέχει πολύ, βάζοντας του φρένο, ούτε ‘παραμελεί’ αυτόν που δεν τρέχει πολύ, αφήνοντάς τον στη χαμηλή του ταχύτητα. Που δεν ιδεολογικοποιεί τον ελιτισμό, ούτε ενοχοποιεί την αξιοκρατία…Να παρατηρήσω ότι ήταν Δημόσια Σχολεία τα Πρότυπα και την προσφορά τους δεν τόλμησε κανείς να αμφισβητήσει. Μόνο ανόητοι λαϊκισμοί θεώρησαν εξισωτισμό την κατάργησή τους, θεωρώντας την αξιολόγηση αντιδημοκρατική πρακτική”.

Ο περιορισμός των επιλογών των νέων είναι ο εγκλωβισμός ενός πουλιού σε κλουβί. Αν δώσεις επιλογές στους νέους, χωρίς να τους κόβεις τα φτερά, διδάσκοντάς τους όλο το εύρος των δυνατοτήτων τους, δίνοντάς τους κίνητρα για να θέλουν να κάνουν έστω και μία φορά κάτι τέλειο και ανώτερο στη ζωή τους, μαθαίνοντάς τους ότι τα χρήματα κερδίζονται τίμια και με δουλειά γιατί τότε πραγματικά αξίζουν, τότε θα καταλάβεις πως η μετριότητα δεν είναι στο αίμα των Ελλήνων. Βρίσκεται στο αίμα των ανθρώπων που ποτέ δεν κατάφεραν να κάνουν κάτι στη ζωή τους, που αισθάνονται απειλούμενοι από κάθε ταλέντο και μυαλό εκεί έξω ή ακόμα κι εδώ μέσα.

Στο τέλος όμως δεν τίθεται θέμα ανταγωνισμού. Ούτε θέμα αξιοπρέπειας. Ούτε καν θέμα απέχθειας της επιτυχίας. Τίθεται θέμα συντηρητισμού, μη προοδευτικότητας, καταστροφής της κάθε ελπίδας που έχουμε πάνω στους νέους μας.

Είμαστε ακόμα ένα κράτος που προωθεί τη μη επιτυχία; Αν ναι, ας ζωστούμε με υπομονή γιατί όταν γεράσουμε θα μας κυβερνούν τα παιδιά που πριν 2 μήνες μπήκαν στην α’ δημοτικού.