Αριάδνη ΠολυχρονίουΤο μυθιστόρημα “Στο δρόμο” (1957) πραγματεύεται τη ζωή που έζησε ο Τζακ Κέρουακ ταξιδεύοντας σε κάθε γωνιά της Αμερικής…
Σαν σήμερα, στις 21 Οκτωβρίου 1969 αποβιώνει ο Τζακ Κέρουακ, κορυφαίος εκπρόσωπος της μπίτνικ γενιάς, ο συγγραφέας που μαζί με τον Άλλεν Γκίνσμπεργκ, τον Ουίλιαμ Μπαροούζ, τον Γκάρυ Σνάιντερ, τον Νιλ Κασσάντυ επέφεραν την πλέον ρηξικέλευθη τομή στην αμερικανική μεταπολεμική λογοτεχνία, καθιερώνοντας την πιο πειραματική, ειλικρινή και αντικομφορμιστική γραφή απέναντι στις αστικές συμβάσεις και το αμερικανικό όνειρο της συντηρητικής σύγχρονής τους κοινωνίας.
Ορόσημο μιας ολόκληρης γενιάς, το σχεδόν αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του Κέρουακ Στο δρόμο αποτελεί χαρακτηριστικό της γραφής των μπιτ, αλλά και διαχρονικό μανιφέστο για όλους τους μεταγενέστερους αρνητές της κοινωνικής σταθερότητας και τους αναζητητές αέναων, νέων συγκινήσεων.
«Οι μόνοι που αξίζουν για μένα είναι οι τρελοί, αυτοί που τρελαίνονται για να ζήσουν, να μιλήσουν, να σωθούν, που ποθούν τα πάντα την ίδια στιγμή, αυτοί που ποτέ δε χασμουριόνται ή λένε κοινότοπα πράγματα, αλλά που καίγονται, καίγονται, καίγονται σαν τα μυθικά κίτρινα ρωμαϊκά κεριά...»
Μέσα στην αμερικανική κοινωνία του ‘50 που καθορίζεται από άκρατο καταναλωτισμό, μικροαστικά πρότυπα ζωής και θρησκευτικό πουριτανισμό, ανθίζει μια γενιά αντι-ηρώων, που αντιστρατεύεται το μοτίβο του σύγχρονου επιτυχημένου Αμερικάνου, του αυτοδημιούργητου, εργατικού, οικογενειάρχη επιχειρηματία, δίνοντας φωνή στο λογοτεχνικό ρεύμα και την συνακόλουθη κοσμοθεωρία των μπιτ.
Απέναντι στην κενή μανία για συνεχή οικονομική πρόοδο και κοινωνική ανέλιξη, η γενιά των μπιτ προάγει μια ζωή στο δρόμο, χαρακτηριζόμενη από δυνατές συγκινήσεις, αβεβαιότητα, εθελούσια φτώχεια, φιλοσοφικές αναζητήσεις, ελεύθερο έρωτα και ψυχότροπες ουσίες. Ένα κύμα-προάγγελος των χίπις και της πανκ τυλιγμένο σε τζαζ μουσική και επιρροές από τον Χέμινγουει, μια γενιά που περνώντας την εφηβεία της εν μέσω του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου ενηλικιώνεται κουρασμένη.
Το μυθιστόρημα Στο δρόμο (1957) πραγματεύεται τη ζωή που έζησε ο Τζακ Κέρουακ– στο βιβλίο απαντάται με το όνομα Σαλ Παραντάιζ- ταξιδεύοντας, άλλοτε μόνος του και άλλοτε με τους πιο ενδιαφέροντες ανθρώπους, χωρίς σκοπό, σε κάθε γωνιά της Αμερικής, από τη Νέα Υόρκη μέχρι το Μεξικό, από το Ντένβερ μέχρι το Σαν Φρανσίσκο.
Ο συγγραφέας με την πρωτοπρόσωπη αφήγησή του σκιαγραφεί φίλους του και εκπροσώπους της μπιτ γενιάς. Έτσι ο βασικός πρωταγωνιστής, ο ιδιόρρυθμος, ηδονιστής, κυνικός Ντιν Μοριάρτι αποτελεί τη λογοτεχνική ενσάρκωση του φίλου και επίσης συγγραφέα Νιλ Κασσάντυ, ο Κάρλο Μαρξ με τα γυαλιά και τις φιλοσοφικές του ιδιαιτερότητες δεν είναι άλλος από τον σημαίνοντα συγγραφέα και ποιητή Άλλεν Γκίνσμπεργκ, ενώ και δευτερεύοντες χαρακτήρες βρίσκουν αναλογίες σε υπαρκτά πρόσωπα.
Ο Σαλ Παραντάιζ, νεαρός συγγραφέας, περιπλανώμενος στην Αμερική αναζητώντας τροφή για το μυαλό και την ψυχή του, παραστάσεις και απαντήσεις σε θεμελιώδη ερωτήματα της ύπαρξης, γνωρίζει μοναδικούς χαρακτήρες, ερωτεύεται, δένεται με ισχυρούς δεσμούς φιλίας, εκστασιάζεται και αηδιάζει, ζει τη ζωή ανθρώπων του μόχθου, αλλά και τη ζωή των εξοβελισμένων από την κοινωνία. Στα περισσότερα ταξίδια του ακολουθεί τον Ντην, έναν χαρισματικό άντρα, γαλουχημένο με τις αξίες της φυλακής και του δρόμου, θύμα και θύτη, που παρασύρει τους φίλους του σε μια ζωή εκτός κοινωνικών δομών, σε ένα πλαίσιο άφατης ελευθεριότητας και θήρευσης της ηδονής.
Ο αφηγητής, πιο συγκρατημένος, πιο λογικός, παρατηρεί, άλλοτε επικριτικά, άλλοτε με θαυμασμό τον Ντην και τον συγκρίνει πότε με άγιο, πότε με κτήνος. Διασχίζοντας ολόκληρη την αμερικανική ήπειρο με ότο-στοπ, κλεμμένα αυτοκίνητα, με λεωφορεία και με τα πόδια, οι ήρωες μας μεταδίδουν το παλμό μιας ολόκληρης εποχής, αλλά και τις αντιφάσεις που κρύβει η χώρα, υπογραμμίζοντας την αυθεντικότητα των μεταναστών και των μειονοτήτων της, αλλά και τη ζωή στο περιθώριο απέναντι στο αστικό όνειρο.
Ο Ντην, μια μοναδική, καταδικασμένη λογοτεχνική φιγούρα, συγκροτεί τον εκφραστή μιας γενιάς ανίκανης να συμβιβαστεί με κοινωνικές και αξιακές νόρμες, μιας γενιάς αντιδραστικής και αμοραλιστικής που αδιάκοπα ψάχνει και απαιτεί το καινούριο. Η σεξουαλική ελευθεριότητα των πρωταγωνιστών καταφέρνει ένα γερό χτύπημα στο ιδεώδες της μονογαμίας και του θεσμού του γάμου, ο Ντην μοιάζει εθισμένος στο σεξ περισσότερο από όσο στα ναρκωτικά, ερωτεύεται και παντρεύεται με την ίδια ανεύθυνη ευκολία που εγκαταλείπει και απορρίπτει, παρακαλά τον φίλο του Σαλ να κοιμηθεί με την μονιμότερη των ερωμένων του, την ανήλικη και γριφώδη Μέριλου, η οποία με τη σειρά της θα τους αφήσει αναζητώντας πιο επικερδείς αγκαλιές.
Δέσμιοι των παθών και των εξαρτήσεων τους, της ακόρεστης ανάγκης τους για νέες παραστάσεις, της αδυναμίας τους να υπαχθούν σε κοινωνικούς ρόλους, οι γοητευτικοί ήρωες μας ακροβατούν μέσα και έξω από τη κοινωνία, πλάθοντας μια δική τους πραγματικότητα. 
Μαζί με το Ουρλιαχτό (1955) του Γκίνσμπεργκ, το Στο δρόμο, αποτελεί ίσως το πιο χαρακτηριστικό δείγμα λογοτεχνικής έκφρασης της μπιτ γενιάς, που αξίζει να ανακαλύψετε λόγω της μοναδικής επιρροής που έχει ασκήσει στη διαμόρφωση της αμερικανικής λογοτεχνίας, αλλά και λόγω του δυναμικού φαινομένου που δημιούργησε, αυτού της επανάστασης μέσα από τη γραφή, της απελευθέρωσης μέσα από τη σκέψη και τη δημιουργία.
Με αφορμή, λοιπόν, τα σαράντα εφτά χρόνια από το θάνατο του Τζακ Κέρουακ, αναζητήστε τον Μοναχικό Ταξιδιώτη, τους Υποχθόνιους, το Σατόρι στο Παρίσι, περιπλανηθείτε στα ποιήματα του Γκίνσμπεργκ, στα βιβλία του Μπαροούζ, αλλά και στις πολυάριθμες ταινίες που προσπαθούν να αποτυπώσουν – άλλοτε επιτυχημένα, άλλοτε όχι-την ταραγμένη γενιά των μπιτ.
– Στα ελληνικά κυκλοφόρησε το 1996 από τις εκδόσεις Πλέθρον.
-Μερικές από τις ταινίες που έχουν αντλήσει έμπνευση από το Στο δρόμο και την φιλοσοφία της μπιτ γενιάς είναι η ομώνυμη παραγωγή Οn the road(2012), Kill your darlings(2013), Howl (2010), Beat (2000), Naked lunch (1991) κ.α