FrapressΗ διαδικασία με την οποία μαθαίνουμε ή ανασύρουμε από τη μνήμη μας πράγματα είναι περίπλοκη. Υπάρχουν όμως πολύ απλοί τρόποι, για να τη βελτιώσουμε!
Τυχαίνει και σ’ εσένα, να σου κάνουν μια απρόσμενη ερώτηση, και να χρειάζεσαι αρκετή ώρα για να απαντήσεις; Χρειάζεσαι αρκετή ώρα για να σκεφτείς, να επεξεργαστείς, να συνθέσεις και σιγά-σιγά να εκφράσεις τις σκέψεις σου;
Αν ναι, αυτό σημαίνει ότι όταν μαθαίνεις κάτι καινούριο και ο κόσμος περιμένει να δει ότι το έμαθες, θα το χειριστείς πιο αργά απ’ όσο νομίζεις. Ίσως να φταίει που έχεις πολλά στο μυαλό σου.
Τι μπορείς να κάνεις, λοιπόν, όταν μαθαίνεις κάτι καινούριο, αλλά φοβάσαι ότι θα το ξεχάσεις επιτόπου;
Πώς λειτουργεί η μνήμη και γιατί είναι τόσο δύσκολο να θυμόμαστε πράγματα
Όταν έχουμε πρόβλημα να θυμόμαστε πράγματα, υπάρχουν δύο πιθανά αίτια: Είτε δεν κάναμε καλή δουλειά να κατοχυρώσουμε τις πληροφορίες όταν τις μαθαίναμε, ή δεν έχουμε καλή στρατηγική ανάκτησης για να αποκτήσουμε πρόσβαση σε αυτές τις πληροφορίες αργότερα.
Το κλειδί για να θυμόμαστε είναι να έχουμε μια επικεντρωμένη στρατηγική απομνημόνευσης και, επίσης, μια στρατηγική ανάκτησης, που θα μας επιτρέψει να βρούμε αργότερα αυτή την πληροφορία.
Χρειάζεται να σχεδιάσεις τον καλύτερο τρόπο για το πώς θα λάβεις αυτές τις πληροφορίες και πώς θα επιστρέψεις σε αυτές αργότερα. Και οι δύο τρόποι είναι εξίσου σημαντικοί.
Η μνήμη λειτουργεί με βάση τα παρακάτω concepts. Οι 11 ιδιότητες ορίζουν πόσο δύσκολο είναι κάτι που πρέπει να αποστηθίσουμε, με βάση:
- Την οικειότητα – πόσο εκτεθήκαμε σε αυτό
- Το μέγεθος – πόσο πολύ/μεγάλο είναι
- Τη σειρά – πόσο λογικά δομημένο είναι
- Την υπεροχή – πόσο ενδιαφέρον είναι
- Την πολυπλοκότητα – πόσο δύσκολο είναι
- Τη σχετικότητα – πόσο χρήσιμο είναι για εσένα
- Τη σημασία – πώς θα επηρεάσει τη ζωή σου
- Την αμεσότητα – πόσο σύντομα είναι αναγκαίο
- Τη θεωρία – πόσο εννοιολογικό είναι
- Τον ανθρωπισμό – πόσο σχετικό είναι με την ανθρώπινη εμπειρία
- Το συναίσθημα – πώς το αντιλαμβάνεσαι με τις αισθήσεις σου
Σύμφωνα με κάθε ιδιότητα, υπάρχουν αντίστοιχοι τρόποι να βελτιώσεις την αποτελεσματικότητα της στρατηγικής σου για καλύτερη αποστήθιση:
- Οικειότητα – να το επανεξετάζεις συχνότερα
- Μέγεθος – σπάσε το σε μικρότερα μέρη
- Σειρά – διαμόρφωσε τη δομή του, ώστε να έχει καλύτερο νόημα για εσένα
- Υπεροχή – δημιούργησε μια εξωφρενική ή αστεία ιστορία γι’ αυτό
- Πολυπλοκότητα – σπάσε το σε μικρότερα και απλούστερα βήματα
- Σχετικότητα – βρες πώς θα μπορούσε να φανεί χρήσιμο σ’ εσένα
- Σημασία – θέσε ένα στόχο
- Αμεσότητα – θέσε μια προθεσμία
- Θεωρία – συσχέτισέ το με κάτι που υπάρχει γύρω σου
- Ανθρωπισμός – περίλαβε το σε μια ιστορία, μ’ εσένα ως κύριο πρωταγωνιστή
- Συναίσθημα – σύνδεσέ το με μια άλλη αίσθηση (οσμή, γεύση, αφή κλπ)
Αυτή η λίστα είναι αρκετά χρήσιμη, γιατί μας θυμίζει ότι δεν είναι ίδιες όλες οι πληροφορίες. Επειδή μπορείς να θυμάσαι τις πρωτεύουσες της Αφρικής, δε σημαίνει ότι θα έχεις την ίδια ευκολία να θυμάσαι πώς να χρησιμοποιείς ένα νέο εργαλείο software.
Πρέπει, λοιπόν, να ελέγχουμε και να θυμόμαστε τα διαφορετικά είδη πληροφοριών με διαφορετικούς τρόπους και διαφορετικές στρατηγικές.
Και μην ξεχνάς τη δύναμη των συναισθημάτων, που μας βοηθάνε να θυμόμαστε πράγματα. Αν είσαι νευρικός, αγχωμένος ή αφηρημένος, όταν προσπαθείς να θυμηθείς ή ν’ αποστηθίσεις κάτι, σίγουρα δε θα τα καταφέρεις. Για να αποκτήσεις αποτελεσματικές δυνατότητες μνήμης πρέπει να χρησιμοποιείς τα κατάλληλα εργαλεία, όταν τα χρειάζεσαι.
Πώς να συγκρατείς μεγάλα ποσά πληροφοριών (και να τα θυμάσαι μετά…)
Όλοι μαθαίνουμε καινούρια πράγματα όλη την ώρα. Κάποια από αυτά τα μαθαίνουμε κατά τύχη και κάποια μέσω προσεκτικής μελέτης, ανάγνωσης, ακρόασης και αναζήτησης μαθημάτων. Πώς μπορείς, λοιπόν, να κάνεις τα πράγματα που πράγματι θες να μάθεις να κολλήσουν στο μυαλό σου, για να τα χρησιμοποιήσεις αργότερα;
1.Να μαθαίνεις πράγματα όταν ο εγκέφαλός σου είναι φρέσκος
Αν διαβάζεις κάτι για τη δουλειά ή αποκτάς μια νέα ιδιότητα, προγραμμάτισέ τα το πρωί, καθώς ο εγκέφαλός σου είναι ξύπνιος και φρέσκος. Διαφορετικά, προγραμμάτισε το διάβασμά σου εκείνη την ώρα που το μυαλό σου είναι περισσότερο δραστήριο.
Αν δεν μπορείς να προγραμματίσεις μια δραστηριότητα σύμφωνα με τις δικές σου προτιμήσεις, όπως ένα meeting, τότε κράτα σημειώσεις και επανεξέτασε τις πληροφορίες την επόμενη φορά που ο εγκέφαλός σου θα φτάνει στο peak της απόδοσής του.
2.Κράτα σημειώσεις
Κρατώντας σημειώσεις, βοηθάς τον εγκέφαλό σου να κατοχυρώσει τις πληροφορίες. Η φυσική δραστηριότητα του να γράφεις σε κάνει να καλοσκεφτείς τις πληροφορίες, δηλαδή με το να επιλέγεις τι θα γράψεις, μετατρέπεις την πληροφορία σε κομμάτι της δικής σου διαδικασίας σκέψης.
Αν επιθυμείς πραγματικά να το πετύχεις αυτό, κάνε άλλη μία σειρά σημειώσεων μετά το meeting. Γράψε ποια πιστεύεις εσύ ότι ήταν τα σημαντικά σημεία ή πώς θα εξηγούσες αυτή τη διαδικασία σε κάποιον που δεν ήταν εκεί. Αυτό θα σε βοηθήσει να περιορίσεις την εστίασή σου σε αυτά που μετρούν πραγματικά και να σκεφτείς καλύτερα τις σημαντικές πληροφορίες.
3.Επανεξέταζε τις σημειώσεις και το υλικό σου
Όταν εξετάζεις νέες πληροφορίες, είναι κάτι καινούριο για εσένα. Δεν έχεις όλες τις πληροφορίες ακόμα ούτε καν για το ευρύτερο πλαίσιο, ειδικά από τα πρώτα που θα διαβάσεις ή θα ακούσεις. Γι’ αυτό, το να επανεξετάζεις τις σημειώσεις σου – αφού έχεις ακούσει τα πάντα, έχεις κάνει ερωτήσεις κλπ – θα σε βοηθήσει να συγκρατήσεις όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες.
Όταν ξαναδιαβάζεις όσα έχεις γράψει, μετά από λίγη ώρα επεξεργασίας και πλήρους κατανόησης, θα καταφέρεις να τα συγκρατήσεις στη μνήμη σου, γιατί θα είναι πιο οικεία και λογικά.
4.Πες μια ιστορία για να κάνεις τις πληροφορίες πιο σχετικές
Αν δεν καταλαβαίνεις κάτι, επειδή είναι δύσκολο ή περίπλοκο, δώσε του άλλο χαρακτήρα: κάτι που να μοιάζει με πράγματα που ήδη ξέρεις. Για παράδειγμα, κάνε τα προβλήματα των μαθηματικών, προβλήματα ποδοσφαίρου.
Πολλές φορές το τεχνικό ή καθόλου-φυσιολογικό-για-τα-δεδομένα-σου περιεχόμενο είναι τόσο ξένο, που είναι δύσκολο να το επεξεργαστείς. Ο εγκέφαλός μας δεν έχει διαμορφώσει το γενικό του πλαίσιο, επομένως δεν είναι εύκολο να το συγκρατήσεις. Κράτα τα σημαντικά σημεία και εφάρμοσέ τα σε κάτι που ήδη ξέρεις, ώστε να έχεις το πλαίσιο που θα τα κρατήσει στη μνήμη σου.
5.Ξεκούρασε τον εγκέφαλό σου ή κοιμήσου!
Αν προσπαθείς να παραγεμίσεις το μυαλό σου με πληροφορίες, το άγχος και το στρες που έχεις, θα το κάνουν δυσκολότερο να τις θυμηθείς. Προσπάθησε να κομματιάζεις τη δουλειά σου – αν δε χρειάζεται να τα ξέρεις όλα μέχρι αύριο το πρωί, σπάσε τα σε κομμάτια. Ακόμα κι ένα διάλειμμα 15 λεπτών μπορεί να επιτρέψει στον εγκέφαλό σου να ξεκουραστεί και να κάνει τις απαραίτητες διεργασίες.
Ακόμα καλύτερα, αν μπορείς να κοιμηθείς λίγο μετά το διάβασμά σου, ο εγκέφαλος σου θα φιλτράρει και θα επεξεργαστεί τις πληροφορίες όσο κοιμάσαι, που σημαίνει ότι η πληροφορία που έμαθες θα είναι στην κορυφή της λίστας όσων εργάζεσαι.
6.Εφάρμοσε όσα έχεις μάθει στην πραγματική ζωή
Αν προσπαθείς να διδάξεις τον εαυτό σου πώς να κάνει κάτι, συνδύασέ το με μελέτη και πρακτική δουλειά. Διάβασε ένα κεφάλαιο απ’ το βιβλίο σου και μετά προσπάθησε να εφαρμόσεις το concept. Θέτοντας τη θεωρία σε πράξη, καταφέρνεις να της δώσεις ένα ευρύτερο πλαίσιο και σχετικότητα που έχει νόημα. Και όταν τα πράγματα αποκτούν νόημα, είναι ευκολότερο να τα θυμάσαι.
7.Χρησιμοποίησε συστήματα που σε κάνουν να θυμάσαι ευκολότερα
Όπως τα ακρωνύμια. Μη μου πεις ότι δε θυμάσαι το «Παύε-να-ρωτάς» για την καταστατική εξίσωση ιδανικών αερίων: pV = nRT . Είδες πόσο χρήσιμα μπορεί να είναι;
8.Κάνε το ενδιαφέρον
Μπορεί να είναι φανερό, αλλά συνηθίζουμε να θυμόμαστε πληροφορίες για πράγματα που μας αρέσουν. Όχι μόνο μας ενθουσιάζει να μαθαίνουμε κάτι καινούριο και οικείο, αλλά είναι ευκολότερο να θυμόμαστε πράγματα για τα οποία ξέρουμε ήδη κάτι.
Αν το θέμα που διαβάζεις σου φαίνεται εξαιρετικά βαρετό, προσπάθησε να βρεις έναν τρόπο να το κάνεις ενδιαφέρον. Πώς εφαρμόζει σε πράγματα που ήδη ξέρεις; Τι θα έκανε κάποιον να ενθουσιαστεί με αυτό το θέμα; Μπορείς να ενθουσιαστείς γι’ αυτό;
9.Συνειδητοποίησε ότι το να μαθαίνεις κάτι καινούριο είναι δύσκολο, οπότε πάρε χρόνο
Όσο πιο καινούριο είναι κάτι για το μυαλό σου, τόσο μικρότερη είναι η πιθανότητα να το θυμάσαι. Αν προσπαθείς να αποστηθίσεις ή να μάθεις κάτι που δεν είναι τόσο οικείο, δοκίμασε έναν αριθμό προσεγγίσεων.
Κάνε πολλά διαλείμματα. Γράψε τόνους σημειώσεων και επανεξέτασέ τις, άλλαξε τις λέξεις και προσπάθησε να τις βελτιώσεις μέχρι να ξέρεις ότι μπορείς να εξηγήσεις αυτή την ιδέα σε κάποιον, χωρίς βοήθεια.
Πώς να εφαρμόσεις μια νέα ιδιότητα με αυτοπεποίθηση
Έμαθες, λοιπόν, τις νέες πληροφορίες. Και τις κατέκτησες. Αισθάνεσαι έτοιμος να τις παρουσιάσεις στους άλλους; Ίσως είναι λίγο τρομακτικό, ειδικά αν δεν είσαι σίγουρος πως δε θα θυμηθείς πώς θα το κάνεις.
1.Αναζωογόνησε τη γνώση σου, πριν τη δράση
Όσο πιο συχνά επαναλαμβάνεις το υλικό από ένα μάθημα ή ένα συνέδριο, τόσο καλύτερα θα το θυμάσαι. Μπορεί να εκπλαγείς από αυτά που μαθαίνεις όταν διαβάζεις κάτι για τρίτη και τέταρτη φορά. Ακόμα κι αν δεν είναι κάτι καινούριο, η επανάληψη των σημειώσεων μπορεί να σε βοηθήσει να συγκρατήσεις τα σημαντικά σημεία στην κορυφή του εγκεφάλου σου, όταν εφαρμόζεις τη νέα σου ιδιότητα.
Δεν είναι ντροπή να ανανεώνεις τη γνώση σου. Μάλιστα, όσο πιο καλά προετοιμασμένος είσαι, τόσο καλύτερα θα τα καταφέρεις και αυτό θα σε βοηθήσει να κρατήσεις τη γνώση.
2.Θέσε μια αποστολή ή ένα όριο
Συνήθως, βοηθάει να δοκιμάζεις κάτι σε μικρές δόσεις αν μπορείς και το να θέτεις μια αποστολή ή ένα όριο μπορεί να σιγουρέψει ότι εξασκείς αρκετά τη δυνατότητα για να την ενστερνιστείς. Για παράδειγμα, αν παίρνεις μαθήματα για το πώς να κάνεις καλή πρώτη εντύπωση και προπονείς το πώς θα συστηθείς με αξιομνημόνευτο τρόπο, θέσε ένα στόχο στο επόμενο event και συστήσου σε 5 άτομα.
Με αυτόν τον τρόπο, το να θέτεις τη νέα σου συνήθεια σε δράση θα είναι πρώτο στο μυαλό σου, οπότε θα θυμάσαι να κάνεις ό,τι καλύτερο μπορείς, αφού δε θα προσπαθείς να τα σκεφτείς όλα επιτόπου.
Πώς να θυμάσαι ονόματα, ημερομηνίες και όλες τις σημαντικές λεπτομέρειες
Ένα από τα καλύτερα πράγματα που μπορείς να κάνεις για να χτίσεις δυνατές σχέσεις με τους ανθρώπους είναι να θυμάσαι πράγματα που είναι σημαντικά για εκείνους.
Αυτό σημαίνει λεπτομέρειες όπως: το όνομα του/της συζύγου, τα ονόματα των παιδιών, τα σχέδια του Σαββατοκύριακου, σημαντικές ημερομηνίες, όπως τα γενέθλια ή σημαντικές προθεσμίες και πολλά άλλα. Ίσως να είναι πολλά για να θυμάσαι, ειδικά αν ανήκεις σε μια μεγάλη ομάδα.
1.Γράψε τα κάπου και ανάφερέ τα συχνά
Όταν είσαι σε ατομικό meeting, γράψε κάπου τις πληροφορίες. Εφόσον ήδη έχεις ανοίξει το μπλοκ σημειώσεών σου για να γράψεις τα σημαντικότερα, γιατί δε γράφεις και αυτά; Βάλε τις κάπου που θα θυμάσαι και, πριν το επόμενο meeting, ξαναδιάβασέ τα, για να τα έχεις φρέσκα όταν μιλάς.
2.Κράτα σημαντικές ημερομηνίες στο ημερολόγιό σου
Αν κάποιος τελειώνει κάτι σημαντικό ή ολοκληρώνει το Μεγάλο Στόχο του, κράτα τα απαραίτητα στοιχεία στο ημερολόγιό σου. Μια ευχετήρια κάρτα γενεθλίων ή ένα e-mail για συγχαρητήρια, στην ώρα τους, μπορεί να σημαίνουν πολλά για κάποιους ανθρώπους.
Δείχνει ότι πραγματικά τους άκουγες όταν σου μιλούσαν και ότι ασχολήθηκες μαζί τους. Δεν είναι ωραίο όταν οι άλλοι θυμούνται ότι δούλευες σε κάτι μεγάλο να σου δίνουν κουράγιο ή να σε συγχαίρουν; Μπορείς κι εσύ να διαδόσεις τη θετική ενέργεια κι ευγένεια.
Το μυστικό γι’ αυτή την πληροφορία απαιτεί να την τσεκάρεις, ώστε να είναι στην κορυφή του μυαλού σου. Αφού δεν είναι κάτι που θα πρέπει οπωσδήποτε να αναπαράγεις σύντομα, δε χρειάζεται να σπαταλάς τόση ενέργεια, ώστε να σιγουρέψεις ότι είναι στο μυαλό σου. Αντί αυτού, κράτα την κάπου που έχεις εύκολη πρόσβαση, ώστε να την αξιοποιήσεις όταν τη χρειαστείς.