Θανάσης ΞάνθοςΣάββατο βράδυ. Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου. Είπα σήμερα να πρωτοτυπήσω και να πάω θέατρο. Πληροφορήθηκα για μια καλή παράσταση που ανεβαίνει φέτος το χειμώνα στο ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, από τον Σταμάτη Κραουνάκη και τους ΣΠΕΙΡΑ ΣΠΕΙΡΑ. Αναφέρομαι στην μουσικοχορευτική παράσταση «ΜΠΕΕΕΕ!!!» σε μουσική Σταμάτη Κραουνάκη και Άρη Βλάχου. Παρακολουθώντας την, κατάλαβα γιατί εκτιμώ περισσότερο τον Σταμάτη Κραουνάκη. Ήθος, ταλέντο, σκληρή δουλειά και μια συντονισμένη και ταλαντούχα ομάδα γύρω του. Μια παράσταση σαν το «ΜΠΕΕΕΕ!!!», με έβαλε στο κλίμα της εποχής και με έκανε να γελάσω , να προβληματιστώ αλλά και να κλάψω. Τρία συναισθήματα σε μια παράσταση. Αν αυτό δεν είναι επιτυχία, τότε τι είναι;
Αμέσως μετά την παράσταση, βρέθηκα στο καμαρίνι του Σταμάτη. Εγώ, αυτός, και δυο ζεστοί καφέδες να μας κρατούν συντροφιά στην συζήτηση που θα ακολουθούσε. Ένας Έλληνας μουσικοσυνθέτης, στιχουργός, ερμηνευτής, παραγωγός και συγγραφέας. Πληθωρικός , ετοιμόλογος, με μπρίο και αγάπη γι’αυτό που κάνει. Έχει χαρακτηριστεί το σημαντικότερο ταλέντο συνθέτη στην Ελλάδα τα τριάντα τελευταία χρόνια. Έχει σημαδέψει με τα τραγούδια του τις γενιές του ’80 και ’90 αλλά συνεχίζει με απόλυτη επιτυχία και σήμερα. Σπούδασε μουσική έχοντας δασκάλα την Κλέλια Τερζάκη, ενώ πρωτοεμφανίστηκε στη δισκογραφία το 1978, υπογράφοντας τη μουσική στον δίσκο Το σπίτι του Αγαμέμνονα. Ένα χρόνο νωρίτερα είχε κάνει το ντεμπούτο του στο θέατρο, γράφοντας τη μουσική για την παράσταση Βαριέμαι (1977). Το 1981 έκανε την πρώτη του μεγάλη συνεργασία, γράφοντας τη μουσική για τον δίσκο Σκουριασμένα χείλια που ερμήνευσε η Βίκυ Μοσχολιού. Σημαντική στιγμή στην καριέρα του υπήρξε η συνεργασία του με τη στιχουργό Λίνα Νικολακοπούλου, την οποία συνάντησε στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, αφού σπούδασε Πολιτικές επιστήμες. Με τη Νικολακοπούλου είναι συνδεδεμένο πάνω από το 80% του συνολικού έργου του Σταμάτη Κραουνάκη. Καρπός της συνεργασίας τους είναι ο μεγαλύτερος όγκος του συνολικού του έργου, με πρώτη σημαντική στιγμή των δύο την κυκλοφορία του δίσκου Κυκλοφορώ κι οπλοφορώ (Οκτώβριος 1985), με περισσότερες από 200.000 πωλήσεις. Το 2000 βραβεύτηκε με κρατικό βραβείο, στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, για την μουσική του στην ταινία του Νίκου Παναγιωτόπουλου, Αυτή η νύχτα μένει.
Σταμάτης, ετών 59. Θανάσης ετών 23 και η συζήτηση ξεκινά…
Τι σας παρότρυνε να γράψετε αυτή την παράσταση;
Από τον Μάρτιο του 2011, που μπήκαμε στα μνημόνια ήμασταν η πρώτη αντιμνημονιακή παράσταση με το ΔΕΝ ΜΑΣΑΜΕ και χαίρομαι γιατί από τα προϊόντα των παραστάσεων μας που ακολούθησαν, ονομάτισε και η πολιτική ζωή πολλά τωρινά γεγονότα. Το ΔΕΝ ΜΑΣΑΜΕ ας πούμε, ονομάτισε το συλλαλητήριο της περασμένης εβδομάδας, ενω η παράσταση ΟΤΑΝ ΕΧΩ ΕΣΕΝΑ ,με την φράση ΘΕΛΩ ΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΟΥ ΠΙΣΩ, ονομάτισε την κίνηση αυτή για την διαπραγμάτευση στις Βρυξέλλες. Έχει πολλά χρόνια να συμβεί αυτό. Η τέχνη, να τροφοδοτεί την πολιτική. Συνήθως συμβαίνει το αντίθετο. Κι εγώ σαν Σταμάτης, καταλαβαίνω πως έχω δυσαρεστήσει ένα τμήμα των ανθρώπων που αγαπάνε την μουσική μου. Φέτος λοιπόν νιώθω μια μετάβαση, που όταν γράφαμε το «ΜΠΕΕΕΕ!!!», δεν ξέραμε ότι πρόκειται για μετάβαση, απλά η σκέψη μου ήταν να σπρώξω τους ήρωες σε μια σφαίρα ονειρική. Και το πολιτικό σχόλιο, να τους οδηγεί σε μια πιο μπεκετική ατμόσφαιρα και τα τραγούδια να ακολουθούν μια γραμματική που θα μιλάει για αισθήματα που θα γεννηθούν. Ένιωθα ότι ήμασταν σ’ένα μεταίχμιο, μεταξύ σκοτεινού βάλτου και καινούργιας μέρας, χωρίς να ξέρουμε τι μωρό θα γεννηθεί. Περάσαμε την μισή σεζόν με ακραία πολιτικά γεγονότα, όπως 3 απανωτές ψηφοφορίες, αναστάτωση της Αθήνας για 3 εβδομάδες με τα ΜΑΤ, υπόθεση Ρωμανού, και οι εκλογές. Φαίνεται ότι ο κόσμος διάλεξε την παράσταση. Ήταν το καταφύγιο τους. Και μετά τις εκλογές, φαίνεται ξεκάθαρα ότι έχει της ψήφο της Αθήνας. Για μένα, το ατού της παράστασης πέρα από τα 7 πολιτικά νούμερα, είναι και η μουσική της γραφή που μπλέκει με ξένα μιούσικαλ, άλλες διεθνείς επιτυχίες, συστήνει πολλά καινούργια τραγούδια και δικά μου και του Άρη Βλάχου, με δυνατές ερμηνείες από την ομάδα. Αυτό που καμαρώνω και λέω χαλάλι οι κόποι και οι θυσίες, είναι την ώρα που φτάνουμε σ’ένα σημείο, να ξέρουμε ότι έχουμε κάνει τα πάντα για το αποτέλεσμα. Μεγάλο όπλο μας, είναι η ζυμωμένη συλλογικότητα με πολλές ώρες κοπιαστικής και σκληρής δουλειάς.
Μια σατυρική παράσταση, όπως το ΜΠΕεε, πιστεύετε πως πέτυχε το σκοπό της, να διαμορφώσει την συνείδηση του κοινού;
Το κοινό είχε συμπεριφορά εξελισσόμενη, ανάλογα με την πολιτική εξέλιξη. Κατά την προεκλογική περίοδο η δύναμη του κοινού ήταν μεγάλη. Ο καλλιτέχνης, θεωρώ ότι οφείλει να συστήνει παραπάνω, από εκεί που το κοινό μπορεί. Δεν πρέπει να είμαστε υπόδουλοι του κοινού. Πρέπει να του συστήνουμε το φαϊ που μπορεί να φάει, αλλά σε καλύτερη μερίδα,γεύση και σέρβις. Η ομάδα είναι συνεχώς σε εγρήγορση να διορθώνει τυχόν λάθη και λεπτομέρειες. Είμαστε ζωντανοί και προάγουμε αγάπη και προστατευτικότητα.
Η παράσταση δημιουργήθηκε φέτος, που η συνεργασία σας με την ΣΠΕΙΡΑ-ΣΠΕΙΡΑ, κλείνει 15 χρόνια. Πώς αισθάνεστε γι’αυτό;
Ώρες ώρες αναρωτιέμαι, μήπως έχω αφήσει πράγματα πίσω. Σίγουρα έχω δεθεί με αυτούς τους ανθρώπους. Κι όχι μόνο με αυτούς που απαρτίζουν τώρα την ομάδα, αλλά και με όσους έχουν περάσει από την ΣΠΕΙΡΑ ΣΠΕΙΡΑ . Καλλιτέχνες σημαντικοί και ταλαντούχοι όπως η Ρίτα Αντωνοπούλου, ο Γιάννης ο Χριστοδουλόπουλος, ο Γιώργος Νανούρης, η Πωλίνα, η Τζένη Μπότση, η Αργυρώ Καπαρού, κ.α. Κάποιοι από αυτούς πέρασαν και έμειναν πάνω από μία σεζόν. Μας έτυχαν επίσης, μέσα σε αυτά τα 15 χρόνια μεγάλα στοιχήματα όπως τα ΧΟΡΙΚΑ το 2005 που ήταν μια 12μηνη εκπαίδευση του θιάσου, παρακολουθώντας σεμινάρια πάνω στην αρχαία τραγωδία και κατέληξε αυτό σε μια πολύ καλή παραγωγή που ανέβηκε στην Μικρή Επίδαυρο και ηχογραφήθηκε και στο Μέγαρο μουσικής. Τότε, 9 συνθέτες μελοποιήσαμε μια επιλογή από χορικά στην τραγωδία. Ήταν μια πολύ σοβαρή, εκπαιδευτική παραστασιακή σύσταση. Τέτοιου τύπου δουλειά, ήταν και οι ΔΟΥΛΑΡΕΣ το 2006, που ήταν αποσπάσματα από δούλους, από το διεθνές ρεπερτόριο σε μια εξαιρετική σύνθεση, και μια παράσταση στην οποία για πρώτη φορά δεν συμμετείχα. Επίσης, η παράσταση ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ ΤΩΡΑ, μας πήγε στην Ευρώπη και στην Επίδαυρο για 2η φορά. Θεωρώ ότι όλα αυτά τα χρόνια έχω γίνει και καλός σκηνοθέτης. Βάζω στοιχήματα σε παραλληλισμό με την γνώση.
Τα περισσότερα από τα τραγούδια που έχετε γράψει ή ερμηνεύσει, επικεντρώνονται στον έρωτα, την αγάπη, την αισιοδοξία αλλά και το δράμα. Τι ρόλο παίζουν αυτά τα συναισθήματα στην ζωή σας;
Σαν βιολογική λειτουργία, πολλά από αυτά τα έχω περπατήσει μέσα στην ζωή μου. Μεγαλώνοντας και κατανοώντας τους μηχανισμούς σου, την ώρα που τα μεταποιείς σε τέχνη, είσαι λίγο πάνω από τον πόνο. Το φροντίζω αυτό, για να ερημώνει ο εαυτός μου, να αδειάζω και να μπορώ να γεννώ το συναίσθημα εκείνη την στιγμή για χάρη των ανθρώπων, που έχω απέναντί μου. Λέω ένα τραγούδι στο τέλος της παράστασης, φέτος, που είναι ερωτικό τραγούδι και βάζω στον ρόλο του άλλου, τον ίδιο τον κόσμο. Η σχέση μου με το κοινό, φαίνεται να κρατάει χρόνια. Είναι υποχρέωση του καλλιτέχνη, να ανήκει στο κοινό του και να το αγαπά.
Ποιό τραγούδι από αυτά που έχετε γράψει ή ερμηνεύσει, σας έχει στιγματίσει και γιατί;
Τώρα πάλι κατάλαβα, χάρη στα πολιτικά δρώμενα, ότι ένα κομμάτι που με έχει ακολουθήσει και που χρειάστηκε να το ξανακούσουμε μετά από χρόνια, είναι ”Τα καινούργια φτερά”. Τραγούδι γραμμένο για ένα σήριαλ, που χε να κάνει με την απλευθέρωση του ’40. Σίγουρα όμως, δεν είναι το μόνο.
Ο αυθορμητισμός που σας διακατέχει, σας κάνει αγαπητό τόσο στο ευρύ κοινό, όσο και στους νέους. Πώς αισθάνεστε γι’αυτό;
Δεν φοβάμαι ποτέ να πω την αλήθεια και να εκφράσω τα συναισθήματα μου. Πολλές φορές είμαι υπερβολικός και στο συναίσθημά μου. Αν όμως πεις σε κάποιον ”Σ’αγαπώ” θα είναι ”σ’αγαπώ”. Δεν γίνεται να αγαπάς κάπως ή λίγο. Θεωρώ ότι γίνομαι αγαπητός και στους νέους λόγω του χαρακτήρα μου. Πιστεύω ότι απλά επικοινωνούμε στην ίδια γλώσσα, την οποία κρατάω νέα. Αν μιλούσα μια ”παλιά” γλώσσα, ίσως οι νέοι να μην με ήθελαν. Φρόντισα να γίνομαι η γλώσσα μου μέσα στα χρόνια. Είμαι άνθρωπος που μεγάλωσε με τέτοιες συνθήκες αγάπης μέσα στο σπίτι. Ήμουν αλητόπαιδο. Ακόμα και τώρα, που δέχτηκα μια στοχοποίηση, μέσω των δηλώσεών μου για τους Βορειοελλαδίτες, θεωρώ ότι αν φοβηθείς τελικά παθαίνεις αυτό που φοβάσαι. Προτιμώ να μαι εκτεθιμένος. Aν χρειαστεί να μείνει κάτι από εμένα, αυτό θέλω να είναι η τέχνη μου. Έχω διαγράψει μια διαδρομή εως τώρα, στην οποία δεν έχω απωθημένα. Έχω μια ομάδα από φίλους που με αγαπούν και τους αγαπώ. Μια ομάδα που την καμαρώνω για την εξέλιξη της και που κάθε βράδυ ”καίει το σανίδι”.
Τι σκέψεις κάνετε για την Ελλάδα του 2015 και πως την φαντάζεστε σε 10 χρόνια από τώρα;
Είμαι πολύ αισιόδοξος σαν άνθρωπος. Δεν αντέχω την μιζέρια. Η νέα κυβέρνηση προσπαθεί να αλλάξει μια συνθήκη. Δεν είμαι ενταγμένος σε κανένα κόμμα, ασπάζομαι βέβαια την αριστερά αλλά κρατάω τον εαυτό μου λίγο έξω , για να μπορώ να δω το λάθος και να το επισημάνω αν τυχόν χρειαστεί. Θεωρώ ότι έγινε μια σοβαρή κίνηση αλλαγής, η οποία εκθέτει όλους τους προηγούμενους. Θεωρώ ότι όλοι οι προηγούμενοι, είναι κάτι σαν εθνικοί εγκληματίες. Πιστεύω πως θα είμαστε καλύτερα σε 10 χρόνια από τώρα. Καταφέραμε να αλλάξουμε το τοπίο, μέσα σ’έναν χειμώνα, πράγμα πολύ δύσκολο. Θεωρώ ότι ο κόσμος ήταν απλά τόσο απελπισμένος από την όλη κατάσταση. Ο Αλέξης Τσίπρας, είναι συμπαθής, άνθρωπος που ενδιαφέρεται για την πατρίδα του κι όχι για το κόμμα, με κατασταλαγμένο λόγο κι όχι απαραίτητα πρωτότυπο. Επίσης, και οι προσωπικότητες γύρω από αυτόν είναι πολύ σημαντικές. Είχαμε ας πούμε, πολλά χρόνια να ακούσουμε στην Βουλή τα ελληνικά της Βαλαβάνη. Θεωρώ ότι ξεκαθάρισε το τοπίο και γίνεται πιο αισιόδοξο το μέλλον της χώρας. Μην ξεχνάμε και το πολιστιστικό και προϊοντικό τοπίο που έχει η χώρα μας, ανεκμετάλλευτο. Το φως πάντα θα έρχεται μετά από την βροχή ή το χιόνι, τα νερά μας, οι πήγες ενέργειας, η θάλασσα. Δεν υπάρχει κάτι που να μην παράγουμε σαν χώρα και πρέπει να αξιοποιούμε το κάθετι. Σταματήσαμε να βλέπουμε τα καλά της Ελλάδας, από την αγωνία μας για το χρήμα. Είναι όμως μια πολύ καλή αφορμή να τα ξαναδούμε, η δύσκολη ώρα.
Κλείνοντας αυτή την εποικοδομητική συνέντευξη κι αφού σας ευχαριστήσω θερμά, θα ήθελα να μου πείτε,τι περιμένουμε από εσάς στο άμεσο μέλλον;
Παραστάσεις με το «ΜΠΕΕΕΕ!!!» μέχρι την Κυριακή των Βαϊων και μικρή περιοδεία για ένα μήνα μετά το Πάσχα. Ντάριο Φο, για την καλοκαιρινή περίοδο, στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού. Eκεί, θα συναντήσουμε αυτόν τον μεγάλο θεατρικό συγγραφέα, σκηνοθέτη και ηθοποιό, την ζωή του, την μάχη του για την Αριστερά στην Ευρώπη και το ταλέντο του να πάρει την λαϊκή παράδοση του τόπου του και να την κάνει καθαρόαιμο, γνήσιο λαϊκό πολιτικό γεγονός. Χαίρομαι που θα πραγματοποιηθεί αυτή η παράσταση , με κυβέρνηση αριστερή.
Ιδιαίτερος, αισιόδοξος, ακομπλεξάριστος και αφοσιωμένος στην δουλειά του. Αυτός είναι ο Σταμάτης Κραουνάκης. Μπορεί η σωτηρία της ψυχής να είναι μεγάλο πράγμα αλλά και το ταλέντο του δεν πάει πίσω…