FrapressΤο Μουσείο Αφής ιδρύθηκε το 1984 από τον Φάρο Τυφλών της Ελλάδας, και είναι ανοιχτό στο ευρύ κοινό από το 2004.
Πρόκειται για ένα ιδιαίτερο μουσείο, καθώς και οι επισκέπτες του όχι μόνο επιτρέπεται να αγγίζουν τα εκθέματα, αλλά ενθαρρύνονται μάλιστα να το κάνουν.
Στόχος του είναι να παρέχει τη δυνατότητα σε άτομα με περιορισμένη ή καθόλου όραση να έρθουν σε επαφή με την ελληνική πολιτιστική κληρονομιά, και να ευαισθητοποιήσει τα μέλη της κοινωνίας για ζητήματα τυφλότητας και για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν καθημερινά τα ΑμεΑ.
Ακολουθεί συνέντευξη με την Υπεύθυνη Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του Μουσείου Αφής, κα. Αργυρώ Καραβίνου, αναφορικά με τις δράσεις και το έργο του.
Κα. Καραβίνου, θα μπορούσατε να μας πείτε λίγα λόγια για το Μουσείο Αφής;
Το Μουσείο Αφής είναι το μοναδικό ειδικά προσαρμοσμένο Μουσείο για άτομα με προβλήματα όρασης στην Ελλάδα και ένα από τα 5 του είδους του σε όλο τον κόσμο. Η συλλογή του είναι μόνιμη και αποτελείται από αντίγραφα. Το κύριο υλικό είναι ο γύψος και όλα προέρχονται από το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων του Υπουργείου Πολιτισμού. Η επιμέλεια της συλλογής έγινε από μέλη της Ένωσης Φίλων Ακρόπολης. Καλύπτεται ένα ευρύ φάσμα έργων τέχνης που ξεκινάει από την Κυκλαδική περίοδο και φτάνει μέχρι και τη Βυζαντινή τέχνη. Στεγάζεται σε ένα νεοκλασικό διώροφο κτίριο στην οδό Δοϊράνης 198 στην Καλλιθέα. Ιδρύθηκε το 1984 από την τότε διοίκηση του Φάρου Τυφλών της Ελλάδος ώστε να υπάρχει πρόσβαση των τυφλών πολιτών στον πολιτιστικό πλούτο της χώρας.
Πως βρεθήκατε εσείς η ίδια εδώ;
Θα έλεγα από μεγάλη τύχη γιατί αυτή η δουλειά είναι πολύ αγαπημένη. Παρά το διαφορετικό αντικείμενο σπουδών μου, η επαφή μου με το χώρο των Ατόμων με Αναπηρία συντέλεσε στην ένταξή μου στο Μουσείο Αφής. Πριν 5 χρόνια και ενώ απασχολούμουν εθελοντικά στα εκπαιδευτικά προγράμματα, μου έγινε η πρόταση. Από τότε το Μουσείο Αφής λειτουργεί καθημερινά και τα Σαββατοκύριακα μετά από συνεννόηση με ομάδες επισκεπτών.
Από που προέρχονται τα εκθέματα; Σε τι βαθμό αυξάνεται η συλλογή με τον καιρό;
Όπως είπα και πριν τα εκθέματα προέρχονται από το Ταμείο Αρχαιολογικών πόρων του Υπουργείου Πολιτισμού και έρχονται σε εμάς με δωρεές και χορηγίες φίλων του Μουσείου και υποστηρικτών του Φάρου Τυφλών. Η συλλογή είναι σταθερή και μόνιμη κυρίως λόγω ανεπάρκειας του χώρου, ο οποίος δεν μας δίνει τη δυνατότητα πολλών προσθηκών νέων εκθεμάτων. Υπάρχει όμως υπό σκέψη η ανακαίνιση ενός επιπλέον υπόγειου χώρου του κτιρίου για τη δημιουργία κινητής έκθεσης με αισθητηριακή θεματολογία. Έχει γίνει κάποιος σχεδιασμός και είμαστε στην αναζήτηση χορηγών που θα βοηθήσουν στην υλοποίησή του το επόμενο διάστημα.
Τι κοινό προσελκύει κατά μέσο όρο το μουσείο;
Η πλειοψηφία των επισκεπτών μας είναι κυρίως σχολικές ομάδες και συγκεκριμένα προσχολικής ηλικίας και τάξεων του Δημοτικού. Επίσης, η ιδιαίτερη πρόσβαση που προσφέρει το Μουσείο Αφής αποτελεί όλο και συχνότερα προορισμό και για άλλες ειδικές ομάδες όπως τα Κέντρα Ημέρας Ηλικιωμένων, Ειδικά Σχολεία και Ιδιωτικά Κέντρα φροντίδας ΑμεΑ, χώρους Απεξάρτησης και Διαπολιτισμικές ομάδες.
Θα μπορούσατε να πείτε ότι έχετε την αποδοχή που θα επιθυμούσατε από την κοινότητα των τυφλών;
Θα έλεγα ότι υπάρχει πολύ μεγάλο περιθώριο βελτίωσης σε αυτό τον τομέα. Όλοι οι άνθρωποι του χώρου έχουν επισκεφθεί έστω και μια φορά το Μουσείο Αφής κάποια στιγμή στη ζωή τους. Παρόλα αυτά δεν γνωρίζουν απόλυτα το περιεχόμενό του. Στοχεύουμε στη δημιουργία θεματικών ξεναγήσεων για ομάδες ολικά τυφλών και μερικώς βλεπόντων επισκεπτών, ώστε να γίνει το Μουσείο Αφής ένας χώρος επαφής τόσο με την ιστορία της χώρας όσο και με την τέχνη γενικότερα.
Τι αντιδράσεις έχουν όσοι έρχονται για πρώτη φορά, βλέποντες και μη, έχοντας στο νου ότι δεν έχουν ξαναβρεθεί σε μουσείο όπου τους ενθαρρύνουν να αγγίζουν τα εκθέματα;
Αυτό έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Οι αντιδράσεις διαφέρουν ανά ηλικία και ομάδα. Τα παιδιά ενθουσιάζονται και βιάζονται να αγγίξουν τα πάντα και να τα περιεργαστούν. Οι ενήλικες έχοντας ίσως γαλουχηθεί με το «Μην αγγίζετε» του κλασικού μουσειακού και αρχαιολογικού χώρου είναι πολύ επιφυλακτικοί και διστακτικοί. Το αποτέλεσμα όμως, όπως φαίνεται από τα σχόλια των επισκεπτών, είναι μια απολαυστική εμπειρία μόλις «μπεις» στη διαδικασία της απτικής ανακάλυψης. Αυτό που μας αρέσει πολύ από τις αντιδράσεις είναι οι προτροπές να γίνει το Μουσείο Αφής πιο γνωστό με οποιοδήποτε τρόπο γιατί είναι μια εντελώς διαφορετική διαδικασία και επίσης συμβάλλει στην ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του κοινού πέρα από το θέμα της απεριόριστης πρόσβασης στην τέχνη για μια ειδική ομάδα.
Υπάρχουν αρνητικές αντιδράσεις από θεατές; Και, αν ναι, που βασίζονται αυτές;
Δεν ξέρω αν είμαστε τυχεροί αλλά δεν έχουμε τέτοιες μέχρι στιγμής. Ακόμα και οι πιο διστακτικοί και επιφυλακτικοί επισκέπτες έχουν φύγει με θετική εμπειρία.
Ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το μουσείο;
Σε μια περίοδο που πλήττονται όλα τα προνοιακά ιδρύματα, δεν θα μπορούσε να μην επηρεαστεί και ο δικός μας χώρος. Το Μουσείο Αφής είναι δράση του Φάρου Τυφλών της Ελλάδος και καθώς δεν αποτελεί ξεχωριστό πολιτιστικό φορέα δεν είναι αναγνωρισμένο από το Υπουργείο Πολιτισμού και δεν επιδοτείται. Όλα τα έσοδα προέρχονται από το τυπικό εισιτήριο των δύο ευρώ που έχει οριστεί για όλο το κοινό και από το πωλητήριο που έχει αντικείμενα από τα εργαστήρια δημιουργικής απασχόλησης του Φάρου Τυφλών. Όλα τα υπόλοιπα καλύπτονται από ιδιώτες που επιθυμούν να στηρίξουν τις δράσεις μας με υλικές χορηγίες ή δωρεές. Ελπίζουμε να διορθωθεί αυτό το επόμενο διάστημα καθώς το Υπουργείο Πολιτισμού ξεκινάει τη διαδικασία πιστοποίησης των Μουσείων, οπότε ελπίζουμε να ενταχθούμε σε κάποιο πρόγραμμα. Υπάρχει μεγάλη ανάγκη για αποκατάσταση των φθαρμένων εκθεμάτων, για έντυπο υλικό αλλά και επάνδρωση του Μουσείου με επιπλέον προσωπικό για την υποστήριξη της διαρκώς αυξανόμενης επισκεψιμότητας.
Πως προωθούνται οι δράσεις του μουσείου στο κοινό, προκειμένου να το επισκεφθεί;
Η προώθηση των δράσεών μας γίνεται μέχρι στιγμής κυρίως με το παραδοσιακό «στόμα με στόμα». Υπάρχουν εκπαιδευτικοί που μας επισκέπτονται κάθε χρόνο εδώ και αρκετά χρόνια και προτείνουν τα εκπαιδευτικά προγράμματα και στους συναδέλφους τους. Όποτε υπάρχει η δυνατότητα, κυρίως αν υπάρχουν αρκετοί εθελοντές, κάνουμε ένα άνοιγμα και στα ΜΜΕ. Επίσης φροντίζουμε να συνεργαζόμαστε με φορείς και οργανισμούς που προωθούν αντίστοιχες δράσεις και να συμμετέχουμε ή να διοργανώνουμε κοινά δρώμενα. Κύριος συνεργάτης και συνοδοιπόρος μας είναι το κέντρο Σκύλων Οδηγών Ελλάδος στον οποίο ο Φάρος Τυφλών είναι εταίρος. Όλες οι δράσεις μας πάντως προωθούνται για το ευρύ κοινό κυρίως από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, Twitter κλπ).
Θα μπορούσατε να πείτε πως το μουσείο είναι ευρύτερα γνωστό στο κοινό, ή υπάρχει ακόμη ανάγκη για περισσότερη αναγνώριση και προώθηση, προκειμένου να μπορέσει να επιτελέσει στον μέγιστο βαθμό τις δράσεις του;
Υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες και πάρα πολλές ιδέες για την ανάπτυξη διαφόρων δράσεων από το Μουσείο Αφής. Το γεγονός της ιδιαίτερης φύσης του, της κοινωνικής ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης, αλλά και η σχέση του με έναν πολύ ζωντανό οργανισμό με πολλές ενδιαφέρουσες δράσεις όπως ο Φάρος Τυφλών καθιστά αναγκαία την πιο ευρεία προβολή του Μουσείου Αφής στο κοινό. Αυτό όμως απαιτεί καλώς ή κακώς τόσο υλική όσο και ανθρώπινη υποστήριξη για να πραγματοποιηθεί, κάτι που κάνουμε με κάθε δυνατό μέσο όποτε είναι εφικτό. Πιστεύω ότι μπορούν να γίνουν πολλά και πολύ καινοτόμα προγράμματα αν υπάρξει η κατάλληλη στήριξη.
Κλείνοντας τη συνέντευξη θα ήθελα να σας ευχαριστήσω θερμά για τη συνεργασία και το χρόνο σας, και να ρωτήσω αν και τι προβλέπεται να αλλάξει αναφορικά με το μουσείο τον επόμενο καιρό;
Ελπίζουμε σε καλύτερες μέρες οικονομικά και κοινωνικά ώστε να μπορέσουμε να υλοποιήσουμε όλα μας τα σχέδια και να προβάλλουμε όσο περισσότερο γίνεται το θέμα της απεριόριστης πρόσβασης των τυφλών και γενικά των Ατόμων με Αναπηρία τόσο στην τέχνη όσο και στην καθημερινότητα της κοινωνίας. Αν όλα πάνε όπως σχεδιάζουμε, να περιμένετε πολλά νέα και ενδιαφέροντα πράγματα από το Μουσείο Αφής και τον Φάρο Τυφλών της Ελλάδος.
Ευχαριστούμε θερμά!
