FrapressΣάββας Χρυσικόπουλος
Edward Scissorhands – Ο Ψαλιδοχέρης (1990)
Ταινία του ’90, από τις πρώτες του Tim Burton, ίσως και η πιο χαρακτηριστική του. Με τον «Ψαλιδοχέρη», ο σκηνοθέτης ανοίγει τον δρόμο προς την μαύρη κωμωδία, αν και η συγκεκριμένη ταινία συνδυάζει δράμα με κωμωδία και φαντασία. Η υπόθεση αρκετά κλασσική, ο λάθος άνδρας ερωτεύεται τη λάθος κοπέλα και η ταινία εξελίσσεται γύρω από την προσπάθειά του να την κερδίσει, η οποία είναι διανθισμένη με αποχρώσεις μαύρου χιούμορ, την ίδια δηλαδή την υπογραφή του σκηνοθέτη. Ο υπέροχος Johnny Depp σε έναν ρόλο αρκετά συναισθηματικό του οποίου η φήμη θα τον συνοδεύει σε ολόκληρη την κινηματογραφική καριέρα του. Ενδιαφέρουσα και η επιλογή της Winona Ryder, αφού οι πρωταγωνιστές δείχνουν να μοιράζονται μια ιδιαίτερη χημεία.
Το ενδιαφέρον είναι πως ο ίδιος ο χαρακτήρας του Ψαλιδοχέρη (Edward Scissorhands) προήλθε από μία ζωγραφιά του σκηνοθέτη σε μια προσπάθεια να περιγράψει την αποξένωση που ένιωθε κατά τη διάρκεια της εφηβείας του. Με λίγα λόγια, η ψυχολογία του Tim Burton όσον αφορά τις ανθρώπινες σχέσεις παίρνει σάρκα και οστά, δημιουργώντας τον βασικό χαρακτήρα της ταινίας, έναν άνδρα που στη θέση των χεριών του έχει ψαλίδια. Ακόμα, με την ταινία αυτή καθιερώνεται το αγαπημένο κινηματογραφικό δίδυμο Tim Burton-Johnny Depp καθώς ήταν η πρώτη συνεργασία τους. Σε κάθε περίπτωση, «Ο Ψαλιδοχέρης» είναι μια ταινία διαχρονική που θα μας γεννά τα ίδια συναισθήματα όσες φορές και αν την δούμε, την ίδια νοσταλγία, την ίδια συμπάθεια για τον Edward και την ανεκπλήρωτη αγάπη του.
Μαρία Τσαουσίδου
Ed Wood (1994)
Το Ed Wood δεν είναι παραμύθι. Δεν είναι πολύχρωμο, δεν έχει μαγευτικά εφέ, ούτε φανταστικούς κόσμους.
Ξεκινώντας να το δω ήξερα πως ήταν βιογραφική ταινία, επομένως έψαξα στο Ίντερνετ για πληροφορίες σχετικά με το αληθινό πρόσωπο. Διάβασα πως ήταν ένας σκηνοθέτης που ξεκίνησε με πολύ φτηνές παραγωγές στη δεκαετία του ‘50 και τελικά πέρασε στο “sexploitation”, χωρίς ποτέ να γίνει ευρέως γνωστός εν ζωή, αλλά μόνο μετά το θάνατό του όταν κέρδισε τον τίτλο του χειρότερου σκηνοθέτη όλων των εποχών.
Με αυτά κατά νου, περίμενα να δω μια ταινία που θα χρησίμευε ως κυνικό πρίσμα για το θεατή, ώστε να δούμε όλοι τον Ed Wood όπως πραγματικά ήταν (σύμφωνα με τα κατάστιχα του διαδικτύου): ένας φτηνός και αποτυχημένος, σχεδόν ανάξιος λόγου σκηνοθέτης. Περίμενα μια ταινία αν όχι σατιρική, τότε σίγουρα ωμά περιφρονητική.
Αντ’ αυτού, ο Tim Burton επιλέγει να ρίξει μια πιο ζεστή και συμπονετική ματιά πάνω στο συνάδελφό του. Ενώνει όλα τα κομμάτια του παζλ, τις πληροφορίες που μπορεί να βρει κανείς για τον Wood (Johnny Depp), και μας παραδίδει έναν άνθρωπο ονειροπόλο, εργατικό, οραματιστή, που παλεύει με νύχια και με δόντια να ξεχωρίσει χωρίς να καταφέρνει πολλά. Στην ιστορία συνυφαίνει και την προσωπική του ζωή, το cross-dressing (στον Ed Wood άρεσε να φοράει γυναικεία ρούχα) που του δημιούργησε αρκετά προβλήματα στις ερωτικές σχέσεις, αλλά και την κατανόηση που βρήκε γι’ αυτό στην κοπέλα που τελικά παντρεύτηκε, καθώς και τη στενή φιλία του με τον Bela Lugosi (Martin Landau) που ήταν πασίγνωστος για το ρόλο του ως Δράκουλας, αλλά πλέον ξεπεσμένος, στα όρια της ανέχειας και εθισμένος στη μορφίνη.
Ο Burton αφαιρεί κάθε νόημα (αν ποτέ είχε) από το να δει κάποιος τις ταινίες του Wood. Απαντά στη χλεύη προς το πρόσωπό του αναιρώντας τη, και αφήνοντας στη θέση της (και στη θέση της δουλειάς του ίδιου του Wood) μια αριστουργηματική ταινία, έναν φόρο τιμής προορισμένο για τον ίδιο τον άνθρωπο.
Πετρινούλα Διονυσίου
Big Fish (2003)
Εάν αφαιρέσεις από τη ζωή το παραμύθι τι απομένει;
Ίσως η πιο «εναλλακτική» ταινία του Τιμ Μπάρτον από την άποψη ότι δεν ανήκει απόλυτα στο χαρακτηριστικό του ύφος, σκηνοθετικά. Η γοτθική ατμόσφαιρα είναι περιορισμένη σε σχέση με τις υπόλοιπες ταινίες του ωστόσο αυτό που παραμένει είναι το στοιχείο της φαντασίας. Επομένως σεναριακά το στοιχείο του παραμυθιού υπάρχει και εδώ. Η ταινία στήνεται μέσα από φλάσμπακ της παιδικής ηλικίας του ήρωα, γιου ενός «ψεύτη», ο οποίος έχει δημιουργήσει έναν φανταστικό-παραμυθένιο κόσμο. Ο γιός είναι ενοχλημένος που ο πατέρας του αφηγείται τις ιστορίες με μια δόση υπερβολής και προσπαθεί να βγάλει το στοιχείο του παραμυθιού ώστε να εντοπίσει τα πραγματικά γεγονότα.
Μέσα από πολύ χιούμορ και φαντασία διαφαίνεται η μεγαλύτερη αλήθεια: η ζωή είναι πηγή έμπνευσης, είναι το μεγαλύτερο παραμύθι. Ούτε η αλήθεια, ούτε το ψέμα, ούτε η ίδια η ζωή είναι ποτέ μονοδιάστατα και ούτε πρέπει να είναι γιατί αυτή είναι η μαγεία τους. Μια μουντή καθημερινότητα, μια ζωή γεμάτη απωθημένα μπορεί να καταστρέψει το άτομο. Γι’ αυτό πρέπει να ζει κανείς τη ζωή του και να μην αφήνει τίποτα για αύριο. Μια συγκινητική άλλα πολύ αισιόδοξη ταινία για ένα «μεγάλο ψάρι», που ενώ η μικρή λίμνη δεν τον χώραγε, κατάφερε να μην πνιγεί στον ωκεανό… Μια ταινία που κυλάει αβίαστα, σουρεαλιστική και παράλληλα μ’ ένα ρεαλιστικό μήνυμα για τη ζωή και την καθημερινότητα μας. Εν τέλει, ίσως και να είναι μια από τις πιο χαρακτηριστικές ταινίες του Τιμ Μπάρτον αφού διαφαίνεται ξεκάθαρα όλο αυτό το παράδοξο που διατρέχει το κινηματογραφικό του έργο γενικότερα.