Χρήστος ΦαληρέαςΘέλω εξαρχής να ξεκαθαρίσω πως το συγκεκριμένο άρθρο δεν αφορά γενικά και αόριστα πρωτοποριακούς δίσκους από Έλληνες συνθέτες ή μπάντες. Εξάλλου τα παραδείγματα θα ήταν πάρα πολλά αφού οι σημαντικότεροι καλλιτέχνες σε κάθε μουσικό είδος και εποχή, ειδικά στην αρχή αν όχι και στην πορεία, υπήρξαν ως ένα βαθμό πρωτοπόροι και καινοτόμοι. Θα αναφέρω αντιθέτως 5 δίσκους που στην εποχή τους συνδύασαν επιτυχημένα και καινοτόμα, κάποια ελληνικά στοιχεία (όχι συγκεκριμένου τύπου ή μορφής) με επιρροές από ξένα μουσικά ρεύματα δίνοντας όμορφα και φρέσκα για την εποχή τους αποτελέσματα.
Μάνος Χατζιδάκις & New York Rock ‘n’ Roll Ensemble – Reflections (1970)
Τα λόγια για το μεγάλο Μάνο Χατζιδάκι είναι περιττά τόσο σε επίπεδο μουσικό όσο και ήθους όπως επιβεβαιώνουν όλοι όσοι τον έχουν γνωρίσει. Υπήρξε επίσης πάρα πολύ ανοικτόμυαλος μουσικά και έκανε κάτι που πριν 43 χρόνια έμοιαζε αδύνατο για ένα κατά βάσει κλασσικών καταβολών συνθέτη: Έφτιαξε ένα ψυχεδελικό ποπ/ροκ δίσκο με όλα τα στοιχεία αυτά που διαμορφώνουν τον προσωπικό του ήχο και που κάνουν τις «χατζηδακικές» μελωδίες αναγνωρίσιμες από τους περισσότερους. Ο δίσκος ηχογραφήθηκε κατα την παραμονή του Χατζιδάκη στη Νέα Υόρκη παρέα με τους New York Rock ‘N’ Roll Ensemble και έχει ηχογραφηθεί με ελληνικούς στίχους επίσης, καθώς κι έχει διασκευαστεί (ο αρχικός) από τους δικούς μας Raining Pleasure το 2005.
Βαγγέλης Παπαθανασίου, Ειρήνη Παππά – Ωδές (1979)
Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου χρησιμοποιώντας στα φωνητικά μέρη του δίσκου την Ειρήνη Παππά έφερε την παράδοση πολλά βήματα μπροστά με αυτό το δίσκο. Πήρε παραδοσιακά τραγούδια και τα διασκεύασε ηλεκτρονικά μια εποχή που η ηλεκτρονική μουσική ακόμα αντιμετωπιζόταν με σκεπτικισμό. Και δε μιλάω φυσικά για τη χώρα μας αλλά γενικότερα και ευρύτερα ! Λυρικότατο και ασύλληπτο για την εποχή, τα μέσα που υπήρχαν και την τεχνογνωσία. Δε μπορώ να είμαι σίγουρος αλλά αν κρίνω από το γεγονός πως βγήκε σχεδόν μια δεκαετία μετά το σχηματισμό των Kraftwerk, πιστεύω πως ο ήχος των Γερμανών υπήρξε πολύ καταλυτικός για τη δημιουργία των «Ωδών».
Στέλιος Φωτιάδης – Καινούρια Μέρα (συμμετέχουν Δέσποινα Γλέζου, Βλάσσης Μπονάτσος, Δημήτρης Ψαριανός) (1975)
Ο Φωτιάδης των «Νοστράδαμος» έγραψε έναν ωραίο, pop/rock δίσκο στον οποίο χρησιμοποίησε τρεις αρκετά διαφορετικές καλές φωνές της εποχής. Το «Χατζηδακικό» Ψαριανό, τον Μπονάτσο και τη Γλέζου του «Νέου Κύματος». Ο δίσκος ήταν ταυτόχρονα μελωδικός αλλά και ρυθμικός και έιχε πολλές επιρροές από funk και folk rock μουσική. Οι συνθέσεις είναι πολύ άρτιες και τα funky riffs και τα τύμπανα σε κάποια κομμάτια αρχικά σε εκπλήσσουν όταν συνειδητοποιείς πως συνδυάζονται με ελληνικό στίχο, θα μπορούσαν να είναι κάλλιστα μέρος κάποιου blaxploitation soundtrack ! Πιστευώ πως δύσκολα είχε υπάρξει κάτι αντίστοιχο μέχρι τότε κυρίως όσον αφορά τα funk σημεία του δίσκου.
Θανάσης Παπακωνσταντίνου – Βραχνός Προφήτης (2000)
Ο Λαρισαίος τραγουδοποιός στην πρώτη πειραματική δουλειά του σε ένα δίσκο που αν και σχετικά όχι πολύ παλιός θεωρείται ορόσημο. Η παράδοση που κουβαλάει με τα δημοτικά τραγούδια και τα ρεμπέτικα με τα οποία μεγάλωσε ο Παπακωνσταντίνου συναντάνε ένα πολύ φρέσκο ηλεκτρικό/ψυχεδελικό ήχο που αποτελεί κάτι πολύ καινούριο για τα εγχώρια δεδομένα. Όχι αδύνατο φυσικά για ένα μουσικό με ανοικτούς ορίζοντες, που θαυμάζει τόσο το Μάρκο Βαμβακάρη όσο και τον Amon Tobin. Ο Αγγελάκας επίσης συμμετοχή-έκπληξη που όμως ταιριάζει γάντι στο κλίμα του άλμπουμ. Ο Μπάμπης Παπαδόπουλος επίσης από τις «Τρύπες», συμμετέχει στις κιθάρες, καθώς και άλλοι πολύ καλοί μουσικοί. Δύσκολο να μεταφερθεί με λόγια σωστά η ατμόσφαιρά του. Ακούστε τον !
Ρόδες – Στη γιορτή της Φαντασίας (2005)
Σίγουρα δε μπορεί να μπει στη λίστα για τους ίδιους λόγους που μπήκαν τα προηγούμενα άλμπουμ μιας και η πρωτοπορία του δεν αφορούσε την ένωση κάποιου «Ελληνικού» με ξένο στοιχείο. Ωστόσο, κατά τη γνώμη μου αξίζει να υπάρχει στη λίστα μιας και άτομα με πολύ διαφορετικές μουσικές καταβολές (μέλη από 3-4 διαφορετικές μπάντες δημιούργησαν τις Ρόδες) κατόρθωσαν να φτιάξουν ένα δίσκο με ιδιαίτερο, ξεχωριστό και ενδιαφέροντα ήχο και στίχο (σουρεαλιστικό, ταξιδιάρικο και ασαφή πολλές φορές χαρακτηριστικό δείγμα της γραφής του Κλιντ στις μετα-active member εποχές). Πολύ φρέσκος (όταν τα εγχώρια ροκ και ραπ κλισέ στη μεγάλη πλειοψηφία των δουλειών που βγαίναν είχαν αρχίσει να κουράζουν) και δύσκολο να κατηγοριοποιηθεί μιας και αποτελεί ένα χαρμάνι από κιθάρες, beat, ηλεκτρονικά στοιχεία, samples, scratches, τραγούδι, ραπάρισμα. Το ομώνυμο κομμάτι, πολύ χαρακτηριστικό, και το πιο «Ελληνικό» του δίσκου ηχητικά για να έχουμε και επίσημα το δικαίωμα να βάλουμε στη λίστα το δισκάκι και να μην είναι off topic !
Του Χρήστου Φαληρέα