Θάνος - Δανιήλ Αλεξανδρίδης
Πριν λίγες μέρες ανακοινώθηκε η ελληνική υποψηφιότητα για τα 86α Οσκαρ προκειται για την πρώτη ταινία μεγάλου μήκους του Έκτορα Λυγίζου «Το αγόρι τρώει το φαγητό του πουλιού». Η ταινία βασίζεται στο βιβλίο του βραβευμένου με Νόμπελ Νορβηγού συγγραφέα Knut Hamsun «Η πείνα» ενώ περιέχει στοιχεία από τον Καμύ αλλά και από τον Ντοστοφιέφσκυ.Οπως αναφέρει η εφημερίδα «The Hollywood Reporter» η ταινία αυτή έχει θεωρηθεί ως απάντηση στην τρέχουσα οικονομική κρίση στην Ελλάδα καθώς η ανεργία έχει φτάσει το 27%, ένα ποσοστό που είναι υψηλότερο από το ποσοστό ανεργίας στις Ηνωμένες Πολιτείες κατά τη διάρκεια της μεγάλης ύφεσης της δεκαετίας του ’30! Με αφορμή λοιπόν την «αγωνία» για την πορεία της ταινίας του Έκτορα Λυγίζου στα φετινά Όσκαρ θα κάνουμε μια αναδρομή στη γενικότερη παρουσία της Ελλάδας σε αυτό το θεσμό είτε άμεσα είτε έμμεσα.
Οι ταινίες που έχουν προταθεί λοιπόν από την Ελλάδα με σκοπό να κερδίσουν το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας κ έχουν καταφέρει να μπούν στην τελική πεντάδα είναι οι εξής : Το 1962 η «Ηλέκτρα» του Μιχάλη Κακογιάννη μπαίνει στη λίστα με τις 5 υποψήφιες ταινίες αλλά τελικά κερδίζει η γαλλική “Les Dimanches de ville d’Avray”. Την επόμενη χρονία μια ελληνική ταινία είναι και πάλι στην τελική πεντάδα, «Τα κόκκινα φανάρια» του Γεωργιάδη Βασίλη η οποία χάνει ωστόσο από το 8 1/2 του Φεντερικο Φελίνι.Το 1965 ο Βασίλης Γεωργιάδης επιστρέφει με την ταινία «Το χώμα βάφτηκε κόκκιν層 η οποία μπαίνει στη λίστα αλλά τελικά κερδίζει η τσεχοσλοβακική Obchod na korze. Το 1968 μία ακόμη ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη,η Ιφιγένεια, είναι υποψήφια, ωστόσο χάνει και αυτή από την γαλλική «La vie devant soi».
Τέλος η τελευταία υποψηφιότητα ελληνικής ταινίας ήταν το 2010 με τον «Κυνόδοντα».Τη χρονιά εκείνη το πολυπόθητο αγαλματίδιο κέρδισε η δανέζικη υποψηφιότητα. Η ελληνική παρουσία ωστόσο δε σταματάει σε αυτή τη κατηγορία : Η εξαιρετική Κατίνα Παξινού έχει κερδίζει το Όσκαρ Β’ γυναικείου ρόλου για την ερμηνεία της ως Ισπανίδα Πιλάρ, στην κινηματογραφική μεταφορά του «Για ποιον χτυπάει η καμπάνα» του Έρνεστ Χεμινγουέι. Είναι το πρώτο Όσκαρ με ελληνικό χρώμα. Ο μεγάλος συνθέτης Μάνος Χατζιδάκις κέρδισε το Όσκαρ καλύτερου τραγουδιού για την ταινία «Ποτέ την Κυριακή»(1960). (Παρά το γεγονός ότι έχει γράψει μουσική και για άλλες ταινίες, αυτή ήταν η μοναδική υποψηφιότητα του -και η μοναδική νίκη του.) Το 1965 ο Βασίλης Φωτόπουλος κέρδισε το Όσκαρ καλλιτεχνικής διεύθυνσης-σκηνικών για τον «Ζορμπά». Ο ίδιος υποστήριξε ότι του «έκλεψαν» ένα δεύτερο Όσκαρ, εκείνο για την ταινία «Αμέρικα-Αμέρικα», όταν ο Ελιά Καζάν επέλεξε να αφαιρέσει το όνομα του από τους τίτλους και να αφήσει μόνο εκείνο του Τζιν Κάλαχαν, ο οποίος τελικά έλαβε και το χρυσό αγαλματάκι. Η αιτία; Ο Καζάν φέρεται να είπε στον Β.Φωτόπουλο: «Ποιος θα πιστέψει πως αυτά τα σκηνικά έχουν δημιουργηθεί από έναν νεαρό Έλληνα;» Τα κοστούμια του «Μεγάλου Γκάτσμπι» είχαν προσελκύσει τα βλέμματα όχι μόνο του κοινού, αλλά και της Ακαδημίας.
Το χρυσό αγαλματάκι είναι γεγονός για την Θεώνη Βαχλιώτη-Όλντριτζ. Η «μοδίστρα» από τη Θεσσαλονίκη που έφτασε στο Χόλιγουντ είχε συνολικά τρεις υποψηφιότητες. Οι άλλες δύο ήταν για το «Ποτέ την Κυριακή» (1960) και για την «Φαίδρα» (1962). Εν έτει 1982 ο Βαγγέλης Παπαθανασίου κερδίζει το Όσκαρ μουσικής για το επικό σάουντρακ των«Δρόμων της Φωτιάς». Το βασικό θέμα της ταινίας έχει από τότε «ντύσει» πολλές μεγάλες αθλητικές οργανώσεις. Ο συνθέτης έχει γράψει μουσική για περισσότερες από 30 ταινίες (ανάμεσα τους και το«Blade Runner» του Ρίντλεϊ Σκοτ). Το 1983, ο Κώστας Γαβράς κερδίζει το Όσκαρ για το σενάριο του «Αγνοούμενου». Αρκετά χρόνια νωρίτερα (το 1970) ήταν υποψήφιος για τη σκηνοθεσία και το σενάριο του «Ζ» (τα βασικά βραβεία εκείνο το βράδυ κατέκτησε ο «Καουμπόι του Μεσονυχτίου»). Υπάρχουν φυσικά και οι «ελληνικής καταγωγής» αστέρες του Hollywood που έχουν κερδίσει ή ήταν υποψήφιοι για το χρυσό αγαλματίδιο όπως ο Αλεξάντερ Πέιν (κέρδισε το βραβείο για διασκευασμένο σέναριο με την ταινία «Πλαγίως» το 2005).
Αυτή λοιπόν είναι η ελληνική πορεία σε αυτό το διαχρονικό φεστιβαλ κινηματογράφου.Ελπίζουμε στα φετινά Όσκαρ να έχουμε μια ακόμη υποψηφιότητα ή ακόμη καλύτερα ένα βραβείο.Μέχρι τότε σας προτείνω να δείτε την ταινία του Έκτορα Λυγίζου γιατί πραγματικά αξίζει ιδιαίτερης προσοχής ακόμη κ εάν δεν καταφέρει να κερδίσει το αγαλματίδιο.
Tης Εβίτας Γοργορίνη