Θάνος - Δανιήλ ΑλεξανδρίδηςΔεν είναι μύθος, δεν είναι παραμύθι, είναι απόρροια της θεωρίας της σχετικότητας, που δείχνει ότι ο χρόνος δεν ρέει με τον ίδιο ρυθμό παντού και πάντοτε, μέσα στον κόσμο.
Έτσι και εγώ με την σειρά μου σαν αρθογράφος με ανησυχίες είπα να γράψω για ένα διαχρονικό και συνάμα δυστυχώς σύγχρονο θέμα, μιας και ο ρατσισμός και η βία ταλανίζουν και την Ελλάδα.
Πρόσφατα σε μία νυχτερινη μου έξοδο το συζητούσα με τους φίλους μου ότι ο ρατσισμός και η βία είναι οι πιο αποτρόπαιες εκδήλωσεις μίσους και ξενοφοβίας. Οι επιπτώσεις τους δεν περιορίζονται μόνο στα άμεσα θύματα, αλλά επεκτείνονται στις οικογένειες και τους φίλους τους, ακόμη και σε ολόκληρες κοινότητες.
Μεμονωμένα περιστατικά ρατσιστικής βίας ή επαναλαμβανόμενα παραδείγματα είναι οι ευαίσθητες οικονομικά κοινότητες.
Ο Ρατσισμός και η Βία είναι η αντίληψη που υποστηρίζει την ανωτερότητα μιας φυλής και αποβλέπει στη διατήρηση της «καθαρότητάς» της και στη βίαια κυριαρχία της έναντι των υπολοίπων. Δηλαδή ρατσισμός είναι να θεωρούμε κάποια άλλη ομάδα ανθρώπων ως κατώτερη ή ακόμη και άξια περιφρόνησης λόγω της φυλετικής ή εθνικής της καταγωγής.
Η σύγχρονη Ρατσιστική Βία όμως δεν περιορίζεται μόνο στις φυλετικές διακρίσεις.
Έτσι, εκτός από το φυλετικό ρατσισμό υπάρχουν:
- Ο κοινωνικός ρατσισμός, δηλαδή η εχθρική συμπεριφορά απέναντι σε ορισμένες κοινωνικές ομάδες, όπως είναι οι μετανάστες, τα άτομα με ειδικές ανάγκες, οι πρώην φυλακισμένοι, οι φορείς του AIDS, οι ομοφυλόφιλοι, οι ναρκομανείς, και άλλες κοινωνικές ομάδες.
- Ο εθνικός ρατσισμός, δηλαδή η αντίληψη ότι ένα έθνος είναι ανώτερο από τα άλλα.
- Ο θρησκευτικός ρατσισμός, δηλαδή η αντίληψη ότι μία θρησκεία είναι η μόνη αληθινή και πρέπει να επικρατήσει έναντι των υπολοίπων.
- Ο ρατσισμός των αναπτυγμένων κρατών σε βάρος υποανάπτυκτων, όπως ο ρατσισμός σε βάρος των χωρών του τρίτου κόσμου.
- Ο ρατσισμός κατά του γυναικείου φύλου, δηλαδή οι εμφανείς ή ατυπες διακρίσεις κατά των γυναικών, που είναι γνωστός ως σεξισμός.
Όταν οι κυβερνήσεις και η κοινωνία των πολιτών δεν κατορθώνουν να αντιδράσουν αποτελεσματικά στο πρόβλημα του ρατσισμού και της βίας, μέσω της της πρόληψης και της δικαστικής τιμωρίας, τότε τα δυνητικά και τα πραγματικά θύματα μπορεί να αισθανθούν ότι οι ‘’εμπειρίες’’ τους δεν αντιμετωπίζονται με σοβαρότητα. Ταυτόχρονα, η αναποτελεσματική αντίδραση στη Βία και στον Ρατσισμό μπορεί να στείλει λάθος μήνυμα στους δράστες δηλαδή, ότι οι πράξεις τους θα μείνουν ατιμώρητες.
Ο Ρατσισμός και η Βία, όπου και με όποιον τρόπο και αν εκφράζονται, συνιστούν τις πιο βάναυσες προσβολές της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Για το λόγο αυτό, απαιτείται έντονη επαγρύπνηση από εμάς τους νέους ειδικά και δυναμική αντίδραση από μέρους τόσο της πολιτείας, όσο και της κοινωνίας.
Ιδίως, σε εποχές που ευνοούν την ανάδειξη στερεοτύπων, την καλλιέργεια αισθημάτων καχυποψίας και την ενεργοποίηση ξενοφοβικών αντανακλαστικών, όπως είναι η περίοδος της έντονης οικονομικής κρίσης που ζούμε σήμερα, δεν θα πρέπει να επικρατήσει αδράνεια, ανοχή, σιωπή ή αμηχανία, αλλά ν’υπάρξει ειλικρίνεια και αποφασιστικότητα που θα θέσουν σε λειτουργία τις θεσμικές και κοινωνικές αντιστάσεις σε φαινόμενα ακρότητας και μισαλλοδοξίας.
Στα πλαίσια αυτά, καθοριστικής σημασίας είναι, η προώθηση της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση αλλά και η προώθηση της αντιρατσιστικής παιδείας, τόσο μέσω της απάλειψης των προκαταλήψεων και του εθνικισμού από ολόκληρο το φάσμα των εκπαιδευτικών αντικειμένων, όσο και μέσω της εφαρμογής διαδραστικών προγραμμάτων που θα εμπλέκουν και θα κινητοποιούν το σύνολο των σχολικών παραγόντων, όπως είναι οι ίδιοι οι μαθητές και οι καθηγητές.
Παράλληλα, θα πρέπει να προωθηθεί ο σχεδιασμός και η υλοποίηση οργανωμένου συστήματος για τον εντοπισμό και την καταγραφή των ρατσιστικών περιστατικών στο χώρο της εκπαίδευσης.
Τέλος σαν απλός μέσος νέος Έλληνας με ανησυχίες θα πρότεινα την δημιουργία βάσης δεδομένων με αξιόπιστα, ποσοτικά και ποιοτικά, στοιχεία, ώστε να μπορούν να αναπτυχθούν αποτελεσματικότερες πολιτικές αντιμετώπισης των διακρίσεων στην εκπαίδευση, να διευκολυνθεί η ένταξη όλων των μαθητών στην εκπαιδευτική κοινωνία και η ετερογένεια που αποτελεί θεμελιώδες πια γνώρισμα του εκπαιδευτικού μας συστήματος να μεταμορφωθεί από αφορμή έντασης σε πηγή πλούτου.