Φένια ΛούκαΠαγκόσμια μέρα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σήμερα και είναι η εποχή μας που έχει τόσο καταστρατηγήσει την έννοια της λέξης δικαίωμα περισσότερο από ποτέ. Τα Ανθρώπινα Δικαιώματα έχουν οριστεί ως «κοινώς αντιλαμβανόμενα αναπαλλοτρίωτα θεμελιώδη δικαιώματα που κάθε άτομο δικαιούται από τη στιγμή της γέννησής του, απλώς και μόνο επειδή είναι ανθρώπινο ον». Έτσι, ο δυτικός κόσμος μπορεί να καυχιέται με την άνεση του για ένα ακόμα επίτευγμα που προάγει το πνεύμα και τον ανθρωπισμό, όταν σε κάποιους άλλους λαούς ο δημόσιος λιθοβολισμός γυναικών έχει καθιερωθεί ως θεμιτό και αποδεκτό μέσο τόσο σωφρονισμού (;), όσο και παραδειγματισμού. Για ποια δικαιώματα μιλάμε λοιπόν; Ποιοι είναι αυτοί που έχουν δικαίωμα στο… δικαίωμα;
Η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου
Στο πέρασμα των αιώνων μεγάλες μορφές της ιστορίας συνέβαλαν με τις ριζοσπαστικές τους ιδέες και μέσω κινημάτων στην καθιέρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε αξίωμα θεμελιώδες. Η αρχή έγινε όταν οι διαφωτιστές τον 17ο και 18ο αιώνα μίλησαν για ελευθερία, ισότητα και ανεξιθρησκία σε μια κοινωνία η οποία μαστιζόταν από ταξικές διαφορές και δογματισμό με την απολυταρχία να είναι το κυρίαρχο πολίτευμα. Τόνισαν την αξία της επιστήμης σε αντιδιαστολή με κάθε είδους δεισιδαιμονία και προκατάληψη. Μεταξύ άλλων ισχυρίστηκαν πως όλοι οι άνθρωποι γεννήθηκαν και παραμένουν ίσοι και ελεύθεροι. Περίπου έναν αιώνα αργότερα οι Σουφραζέτες διεκδίκησαν τα δικαιώματα των γυναικών καθολικά, δίνοντας έμφαση σε αυτό της ψήφου. Το 1948 οι αγώνες εκατονταετιών επισφραγίστηκαν, θα λέγαμε, μέσω της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Παραθέτω χαρακτηριστικά το Άρθρο 2:
“Κάθε άνθρωπος δικαιούται να επικαλείται όλα τα δικαιώματα και όλες τις ελευθερίες που προκηρύσσει η παρούσα Διακήρυξη, χωρίς καμία απολύτως διάκριση, ειδικότερα ως προς τη φυλή, το χρώμα, το φύλο, τη γλώσσα, τις θρησκείες, τις πολιτικές ή οποιεσδήποτε άλλες πεποιθήσεις, την εθνική ή κοινωνική καταγωγή, την περιουσία, τη γέννηση ή οποιαδήποτε άλλη κατάσταση.
Δεν θα μπορεί ακόμα να γίνεται καμία διάκριση εξαιτίας του πολιτικού, νομικού ή διεθνούς καθεστώτος της χώρας από την οποία προέρχεται κανείς, είτε πρόκειται για χώρα ή εδαφική περιοχή ανεξάρτητη, υπό κηδεμονία ή υπεξουσία, ή που βρίσκεται υπό οποιονδήποτε άλλον περιορισμό κυριαρχίας.”
Πολύ φοβάμαι πως αν ζούσαν σήμερα o Τζων Λοκ, o Mάρτιν Λούθερ Κινγκ, ο Νέλσον Μαντέλα και η Μίλισεντ Φόσετ θα στέκονταν το λιγότερο απηυδισμένοι απέναντι στη θέα της σύγχρονης ανθρωπότητας. Γιατί, αφενός τα ανθρώπινα δικαιώματα μόνο οικουμενικό χαρακτήρα δεν έχουν και, αφετέρου η αλαζονεία όλων όσων απολαμβάνουν τα κεκτημένα προγενέστερων δεν έχει όρια. Πέρα από το επίχρισμα της προόδου διαφαίνεται η αποσάθρωση μιας ολόκληρης κοινωνίας. Ναι, απολαμβάνουμε όλα τα οφέλη που μας παρέχει η εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνολογίας. Ναι, θα πάω να ψηφίσω με περισσή αποφασιστικότητα και, μάλιστα, θα το… τρίψω στη μούρη σε όλα εκείνα τα προοδευτικά μυαλά που με θέλουν υποταγμένη στην κουζίνα μου! Ναι, θα στείλεις το παιδί σου στο καλύτερο σχολείο και στο φροντιστήριο γιατί η μόρφωση είναι ύψιστη αρετή. Και τώρα για κοίτα λίγο δίπλα σου. Δε χρειάζεται καν να πας στη διπλανή ήπειρο ή τη διπλανή χώρα. Δίπλα σου στη γειτονιά, στο δρόμο, κάποιος βιώνει την πλήρη εξαθλίωση, όσο εσύ νομίζεις ότι έχεις το ελεύθερο του σεξουαλικού προσανατολισμού ή ισονομία. Δεν πρόκειται για τις σκέψεις κάποιας ρομαντικής και υπερευαίσθητης ψυχής. Πρόκειται για προβλήματα απτά που χρίζουν αντιμετώπισης!
Μας μίλησαν για οικονομική κρίση. Είδαμε να καταρρέει η όμορφη εικόνα που είχαμε σχηματίσει για τις ζωές μας, με όλη την υπερβολή και την απληστία που αυτή περιείχε. Ο κόσμος εργάζεται για μισθούς της πείνας και απολύεται χωρίς προειδοποίηση. Αναρίθμητες οι ελλείψεις στην παιδεία και την υγειονομική περίθαλψη. Παράλληλα, γίναμε μάρτυρες της έννομης βίας, πραγματικά ο νόμος του ισχυρού μπορεί να γίνει πολύ ισχυρός! Όσο οι κυβερνήσεις τρίβουν τα χέρια τους από ευχαρίστηση, πόλεις βομβαρδίζονται και άνθρωποι ξεριζώνονται από τις πατρίδες τους. Άραγε θα μάθουν ποτέ το γιατί; Ποιος θα παλέψει για τα δικά τους δικαιώματα που τόσο απάνθρωπα στερήθηκαν; Συγγνώμη μα δε θα καταφέρετε ποτέ να με πείσετε για τον πολιτισμό σας, όταν, εν έτει 2015 άνθρωποι λιποθυμούν λόγω ασιτίας. Μπορεί τα δικαιώματα του ανθρώπου να κατακτήθηκαν, όμως ο αγώνας για τη διατήρηση τους είναι διαχρονικός και διόλου δεδομένος.
Δε μας χρειάζεται άλλη μια παγκόσμια μέρα. Αναμφίβολα θα ειπωθούν πολλά όμορφα και μεγαλειώδη λόγια, θα οργανωθούν σχετικές εκδηλώσεις , οι διάφορες ανθρωπιστικές οργανώσεις θα οργιάσουν, υπογραμμίζοντας το νόημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στο τέλος της μέρας, όμως, θα κλειστούμε όλοι στα καβούκια μας και ο κόσμος θα έχει γίνει λίγο χειρότερος. Χρειαζόμαστε μια αλλαγή. Μια αλλαγή που θα είναι έμπρακτη και θα την επιφέρω εγώ και συ.
Και συ
Και συ….