Με εθνικότητα ελληνική, γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη και πέθανε στο Παρίσι.
Η Μαρία Κάλλας (Μαρία Άννα Σοφία Καικιλία Καλογεροπούλου) ήταν κορυφαία υψίφωνος και η πιο γνωστή ντίβα της όπερας.
Η αρχή μιας λαμπρής καριέρας
Μία ακρόασή της στον Έντουαρντ Τζόνσον, διευθυντή της Όπερας, ήταν αρκετή για να δώσει στη Μαρία Κάλλας δύο ρόλους: το «Φιντέλιο» του Μπετόβεν και τη «Μαντάμ Μπατερφλάι» του Πουτσίνι. Ένα «όχι» από τη μεριά της ήταν αρκετό, όμως, για ν’ απορρίψει και τους δύο. Δεν ήθελε να ερμηνεύσει το «Φιντέλιο» στα αγγλικά. Δεν ήθελε να ερμηνεύσει ούτε και την αιθέρια «Μπατερφλάι» διότι θεωρούσε ότι ήταν αρκετά εύσωμη γι’ αυτό το ρόλο.
Η αρχή τέθηκε στην Ιταλία. Ο Τζοβάννι Τζενατέλλο, καλλιτεχνικός διευθυντής της Αρένας της Βερόνα, της έδωσε το ρόλο της «Τζοκόντα» του Αμιλκάρε Πονκιέλι και της «Ιζόλδης» από το έργο «Τριστάνος και Ιζόλδη». Εκεί γνώρισε και το μουσικόφιλο Ιταλό βιομήχανο Τζοβάννι Μπατίστα Μενεγκίνι, ο οποίος ανέλαβε το ρόλο μάνατζέρ της και την υπέβαλε σε δίαιτα, ώστε να αποκτήσει καλύτερη εμφάνιση. Παντρεύτηκαν στις 21 Απριλίου 1949. Η Κάλλας, με νέα εμφάνιση πλέον, έκανε καλλιτεχνικές εμφανίσεις στο Μπουένος Άιρες και στο Μεξικό.
Στην κορυφή
7 Δεκεμβρίου 1951. Η Μαρία Κάλλας ανοίγει τη σεζόν στη Σκάλα του Μιλάνου με τους «Σικελικούς Εσπερινούς». Η εμφάνισή της εκεί, πέρα από τη μεγάλη αναγνώριση που της προσέφερε, ήταν η αρχή για τα επόμενα γεμάτα θρίαμβο επτά έτη στη Σκάλα του Μιλάνου. Το 1955 ανεβάζει την ιστορική παράστασή της «Τραβιάτα» του Βέρντι.
- Στις 27 Οκτωβρίου 1956 εμφανίζεται στη Μητροπολιτική όπερα της Νέας Υόρκης ως «Νόρμα» στο ομώνυμο έργο του Μπελλίνι.
- Στις 5 Αυγούστου 1957 εμφανίζεται στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού.
- Το 1960 ερμηνεύει τη «Νόρμα» στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου.
- Το 1961 εμφανίζεται ως «Μήδεια» στην Επίδαυρο σε σκηνοθεσία του Αλέξη Μινωτή.
- Το 1962 επανέρχεται στη Σκάλα του Μιλάνου στο ρόλο της «Μήδειας» με κοστούμια του Γιάννη Τσαρούχη.
- Το 1964, ο Φράνκο Τζεφιρέλι την πείθει να συμμετάσχει σε μία νέα παραγωγή της «Τόσκα» του Πουτσίνι στο Covent Garden. Εκθειάζεται από τους κριτικούς. Παράλληλα, παρουσιάζεται στην Όπερα των Παρισίων με τη «Νόρμα». Παρά τα φωνητικά προβλήματα που είχε αρχίσει να παρουσιάζει, το κοινό την αποθεώνει και αποδεικνύεται γι’ άλλη μια φορά ότι η εμφάνισή της δεν μπορεί παρά να είναι καλλιτεχνικός θρίαμβος.
- Στις 5 Ιουλίου 1965 εμφανίζεται ξανά με την «Τόσκα» του Φράνκο Τζεφιρέλι στο Covent Garden.
Ο Αριστοτέλης Ωνάσης
Η γνωριμία τους γίνεται δύο μήνες πριν η Κάλλας τραγουδήσει στο Ηρώδειο σε μια δεξίωση της κοσμικογράφου Έλσα Μάξγουελ.
Το 1966 απεκδύεται την αμερικανική υπηκοότητα και λαμβάνει την ελληνική. Με αυτή την ενέργεια, λύεται και τυπικά ο γάμος της με τον Μενεγκίνι.
Πλέον ελπίζει ότι ο Αριστοτέλης Ωνάσης θα της ζητήσει να παντρευτούν· κάτι που τελικά δεν γίνεται, αφού στις 8 Ιουλίου 1968 ο Έλληνας μεγιστάνας παντρεύεται τη χήρα του Αμερικανού Προέδρου, Τζάκυ Κέννεντυ. Αυτή του η πράξη βυθίζει σε κατάθλιψη την κορυφαία υψίφωνο.
Στο κινηματογραφικό ντοκιμαντέρ, «Απόλυτη Κάλλας» του Φιλίπ Κολί, αποκαλύπτεται ότι η Μαρία Κάλλας γέννησε ένα αγοράκι, νεκρό, καρπό του έρωτά της με τον Αριστοτέλη Ωνάση. Αυτό γίνεται σαφές από το πιστοποιητικό γέννησης, το οποίο έφερε το όνομα «Όμηρος», αλλά επώνυμο «Μη αναγνωρίσιμο», καθώς και από φωτογραφίες από το νεκροταφείο Μπρέσο του Μιλάνου, όπου λέγεται ότι θάφτηκε ο μικρός Όμηρος.
Το κύκνειον άσμα
Το 1969 γυρίζει σε ταινία τη «Μήδεια» σε σκηνοθεσία του Πιερ Πάολο Παζολίνι. Η ταινία δεν έχει επιτυχία και, στις 25 Μαΐου 1970, η Κάλλας επιχειρεί ν’ αυτοκτονήσει λαμβάνοντας μεγάλη δόση βαρβιτουρικών.
Το 1973 σκηνοθετεί μαζί με τον Τζουζέπε ντι Στέφανο το έργο «Σικελικοί Εσπερινοί» και ξεκινά καλλιτεχνική περιοδεία.
Στις 8 Δεκεμβρίου τραγουδά στην Όπερα των Παρισίων, όπου το κοινό την καλεί στη σκηνή 10 φορές καταχειροκροτώντας τη.
Στις 11 Δεκεμβρίου 1974 εμφανίζεται για τελευταία φορά στην πόλη Σαππόρο της Ιαπωνίας.
Θάνατος
Η Μαρία Κάλλας απεβίωσε στις 16 Σεπτεμβρίου 1977 στο Παρίσι. Κηδεύτηκε στις 20 Σεπτεμβρίου και, όπως επιθυμούσε, αφού το σώμα της αποτεφρώθηκε, την άνοιξη του 1979, η τέφρα της σκορπίστηκε στο Αιγαίο.
Σύμφωνα με τους Ιταλούς φωνίατρους Φράνκο Φούσι και Νίκο Παολίλο, που παρουσίασαν τα αποτελέσματα της μελέτης τους στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, η τραγουδίστρια υπέφερε από δερματομυοσίτιδα, μία εκφυλιστική νόσο που φθείρει τους μύες και τους ιστούς, συμπεριλαμβανομένου του λάρυγγα. Έτσι, μοιάζει να εξηγείται και η συνεχής παρακμή του μεγαλείου της φωνής της, που είχε αρχίσει να γίνεται αισθητή από τις αρχές της δεκαετίας του ’60.
Σύμφωνα με την επίσημη ιατρική έκθεση, ο θάνατος της Κάλλας οφειλόταν σε καρδιακή ανακοπή. Όπως εξηγούν οι δύο Ιταλοί επιστήμονες, η θεραπεία για τη δερματομυοσίτιδα βασίζεται σε κορτιζονούχα και ανοσοκατασταλτικά σκευάσματα, τα οποία είναι πιθανό να επιφέρουν σταδιακά καρδιακή ανεπάρκεια. Επομένως, ο Φούσι και ο Παολίλο συμφωνούν με την επίσημη ιατρική έκθεση, μόνο που διευκρινίζουν ότι η ανακοπή δεν ήταν τυχαίο γεγονός, αλλά το αποτέλεσμα της εκφυλιστικής μυασθένειας.
Αφετηρία για τις ιταλικές έρευνες αποτέλεσαν οι ηχογραφήσεις της διάσημης σοπράνο, τόσο από το στούντιο όσο και από ζωντανές εμφανίσεις της. Με τη μέθοδο της φασματογραφικής ανάλυσης, οι επιστήμονες εξέτασαν τις ηχογραφήσεις ίδιων κομματιών από διαφορετικές χρονικές περιόδους και διαπίστωσαν τις αλλοιώσεις στη φωνή της καλλιτέχνιδας, η οποία έφτασε τα τέλη της δεκαετίας του ’70 να γίνει μέτζο σοπράνο. Οι δύο φωνίατροι ανέλυσαν επίσης και τα τελευταία βίντεο της Κάλλας, στα οποία ήταν εμφανής και η μυϊκή χαλάρωση που είχε υποστεί, αφού ο θώρακας της δεν διατεινόταν κατά τη διάρκεια των αναπνοών.
Η μελέτη αυτή έρχεται να ρίξει νέο και πιθανότατα καθοριστικό φως στη διάγνωση της δερματομυοσίτιδας, που είχε σχηματίσει ο ιατρός Μάριο Τζακοβάτσο, ο οποίος είχε επισκεφτεί την τραγουδίστρια το 1975, αλλά είχε κρατήσει κρυφή τη διάγνωση του μέχρι το 2002.
Υποτροφίες «Μαρία Κάλλας»
Το 1960 και το 1961, η Μαρία Κάλλας πρόσφερε τα έσοδά της από τις παραστάσεις της στην Επίδαυρο για την ίδρυση φορέα που θα πρόσφερε υποτροφίες σε νέους καλλιτέχνες. Ο φορέας για τις Υποτροφίες Μαρία Κάλλας ιδρύθηκε και έκανε τον πρώτο διαγωνισμό το 1963.
Προς τιμήν της Μαρίας Κάλλας
Με ένα μεγάλο γκαλά όπερας στο Ηρώδειο, την Κυριακή 21 Σεπτεμβρίου, η Εθνική Λυρική Σκηνή, σε συνεργασία με την “Εταιρία για το Κτήριο της Όπερας και την Ακαδημία Λυρικής Τέχνης «Μαρία Κάλλας»”, τιμά τη μνήμη της κορυφαίας Ελληνίδας υψίφωνου που σφράγισε με τη μοναδική παρουσία της τον κόσμο της όπερας.
Σε μουσική διεύθυνση Λουκά Καρυτινού και με τη συμμετοχή Ελλήνων και ξένων μονωδών διεθνούς ακτινοβολίας.
