800 μαθητές από όλη την Ελλάδα επέλεξαν ονόματα για ένα από τα νέα πλανητικά συστήματα που θα παρακολουθήσει το τηλεσκόπιο Webbs.
Την Κυριακή 04 Δεκεμβρίου 2022, πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση με τίτλο “Ανακαλύπτοντας Εξωπλανήτες” στην Ιωνίδειο Σχολή στον Πειραιά. Σκοπός της εκδήλωσης, η οποία ήταν υπό την Αιγίδα του Δήμου Πειραιά, ήταν η παρουσίαση δράσεων εκλαΐκευσης για την αστρονομία και τις διαστημικές επιστήμες με αφορμή τη συμμετοχή των διοργανωτών στο διαγωνισμό της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης NameExoWorlds 2022. Στην ομάδα συμμετείχαν 800 μαθητές/τριες και 60 εκπαιδευτικοί από 26 σχολεία από όλη την Ελλάδα, ενώ τις δράσεις υποστήριξαν επιστήμονες, επαγγελματίες στον χώρο του διαστήματος, αστροφυσικοί και ερασιτέχνες αστρονόμοι. Όλες οι προτάσεις που θα κατατεθούν πανελλαδικώς έως τις 11 Δεκεμβρίου θα αξιολογηθούν από την Εθνική Επιτροπή προκειμένου ένα και μοναδικό όνομα να αποσταλεί ως η Ελληνική πρόταση στον διεθνή διαγωνισμό.
Την εκδήλωση χαιρέτισε ο Δήμαρχος Πειραιά Γιάννης Μώραλης, ο οποίος αφού ευχαρίστησε τους διοργανωτές, έδωσε συγχαρητήρια στους μαθητές και τις μαθήτριες για τα ευρηματικά ονόματα που πρότειναν ενώ αποκάλυψε ότι ψήφισε τον συνδυασμό ονομάτων Σαλαμίς και Θεμιστοκλής, καθώς ο δεύτερος είναι το σύμβολο της πόλης του Πειραιά. Ο Αντιδήμαρχος Προγραμματισμού και Βιώσιμης Ανάπτυξης Πειραιά κ. Δημήτρης Καρύδης από την πλευρά του δήλωσε ότι τέτοιου είδους πρωτοβουλίες είναι ξεχωριστές, μας βγάζουν από την ροή της σκληρής καθημερινότητας και δίνουν ερεθίσματα στα νέα παιδιά. Το παρόν έδωσε και η κα Αλιγιζάκη Ασπασία, Αντιδήμαρχος Παιδείας και δια Βίου Μάθησης, με αρμοδιότητες της Δ/νσης Παιδείας και δια Βίου Μάθησης καθώς και των Τμημάτων Σχολικών Κτιρίων και Συντήρησης & Επισκευής Κτιρίων της Διεύθυνσης Αρχιτεκτονικού και λοιπών Τεχνικών Έργων.
Στο πρώτο μέρος της εκδήλωσης, την οποία παρακολούθησαν περισσότερα από 180 άτομα με φυσική παρουσία και 70 άτομα διαδικτυακά, έγιναν ομιλίες από διακεκριμένους επιστήμονες. Η Δρ. Ανεζίνα Σολωμονίδου, Πλανητική Γεωλόγος στο Ελληνικό Κέντρο Διαστήματος και συνεργάτιδα των NASA και ESA, ανέπτυξε το θέμα “οι Ωκεάνιοι Κόσμοι του Διαστήματος”. Στη συνέχεια, ο Ομότιμος Καθηγητής Αστροφυσικής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Παναγιώτης Νιάρχος μίλησε σχετικά με την έρευνα και τη μελέτη εξωπλανητών τα τελευταία 30 χρόνια και εξήγησε γιατί η ανίχνευσή τους είναι σημαντική για το μέλλον του
ανθρώπινου πολιτισμού. Ακολούθησε ο ιατρός αποστολών Ευρωπαίων αστροναυτών, κ. Αδριανός Γολέμης, ο οποίος μοιράστηκε εμπειρίες και ιστορίες σχετικά με την προετοιμασία, το ταξίδι και την επιστροφή των αστροναυτών που ταξιδεύουν στο διάστημα.
Τέλος, η Δρ. Ολυμπία Κυριόπουλος, Ιδρύτρια και CEO του Οργανισμού OLYMPIASPACE μίλησε από την Ελβετία όπου και εργάζεται για την δύναμη της περιέργειας και της ανακάλυψης που πάντα κινητοποιεί τον άνθρωπο να εξερευνεί το περιβάλλον του και να αναζητά νέους κόσμους. Με την ολοκλήρωση των ομιλιών, οι διοργανωτές της εκδήλωσης, παρουσίασαν τον διαγωνισμό της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης NameExoWorlds 2022. Πρόκειται για μια πρόσκληση προς το ευρύ κοινό να προτείνει όνομα για έναν από τους εξωπλανήτες που ανακαλύφθηκαν τα τελευταία χρόνια και τους οποίους πρόκειται να παρατηρήσει το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb. Η ομάδα των διοργανωτών παρουσίασε τις επικρατέστερες ιδέες των μαθητών για την ονομασία ενός από τους 20 εξωπλανήτες στον Αστερισμό του Οφιούχου και κάλεσε το ακροατήριο της εκδήλωσης σε ψηφοφορία.
Στο δεύτερο μέρος έγιναν παρουσιάσεις από σχολεία και πρωτοβουλίες που ασχολούνται με διαστημικά πρότζεκτ και την παρατήρηση του έναστρου ουρανού (astroθeasis, Project PLANet B, Παγκόσμια Δράσης MissionX: Train Like an Astronaut και “Το Διάστημα είναι πολύ Κουλ”). Στο τέλος της εκδήλωσης ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας με τους μαθητές/τριες του 32ου Δημοτικού Σχολείου Πειραιά να χρίζονται υποψήφιοι … νονοί με το όνομα “Laurus”, που στα λατινικά σημαίνει Δάφνη, να προτείνεται για τον εξωπλανήτη και το όνομα “Μύτικας” να προτείνεται για το αστέρι του. Καθ’ όλη τη διάρκεια της εκδήλωσης υπήρχε διάδραση με το κοινό αλλά και … διαστημικές γωνιές όπου τα παιδιά μπορούσαν να μάθουν περισσότερα για την παρατήρηση της Γης, για τις ουρανογραφίες και για την διαστημική ρομποτική!
Συντονιστής της εκδήλωσης και των δράσεων ονοματοδοσίας είναι ο Επικοινωνιολόγος Δημήτρης Μαραγκός ενώ στην οργανωτική ομάδα είναι επίσης η Ξανθίππη Κοντογιάννη, ερασιτέχνης αστρονόμος και Ιδρύτρια της πρωτοβουλίας astro8easis, ο Λευτέρης Θεοδωρόπουλος, Τοπογράφος μηχανικός και η Χρυσούλα Κονιάκου Ιδρύτρια του Οργανισμού Εκπαιδευτικής Ρομποτικής MellonLab. Την εκδήλωση υποστήριξαν η Αστρονομική και Αστροφυσική Εταιρεία Δυτικής Ελλάδας, η σελίδα “Το Διάστημα είναι πολύ Κουλ” και ο Παύλος Καστανάς, γνωστός από το YouTube ως Αστρόνιο.
Per aspera, ad astra, Μέσα από τις δυσκολίες, στα αστέρια*
Σενέκας, Ρωμαίος πολιτικός, ρήτορας, δραματουργός και στωικός φιλόσοφος
Περισσότερα για τα ονόματα που επικράτησαν:
Επιλέχθηκε για αστέρι-ήλιος η ονομασία Μύτικας, ως η ψηλότερη κορυφή του Ολύμπου-κατοικία των Ολύμπιων θεών κι ως το σημείο-μύτη του βουνού που προσπαθεί να αγγίξει τον ουράνιο θόλο αφού αυτή είναι και η ερμηνεία της προελληνικής λέξης Όλυμπος-ουράνιος θόλος. Με τον τρόπο αυτό αναδεικνύεται η αγάπη και η προσπάθεια των ανθρώπων να γνωρίσουν και να εξερευνήσουν τα ουράνια σώματα.
Για τον εξωπλανήτη επιλέχθηκε το όνομα Laurus, το όνομα της Δάφνης, ενός από τα αρωματικά-θεραπευτικά φυτά που ευδοκιμούν στο Όλυμπο, ιερό φυτό του θεού Απόλλωνα πατέρα του Ασκληπιού, θέλοντας να υπάρχει στον αντίποδα της ουράνιας δύναμης η επίγεια ομορφιά και δύναμη ελπίζοντας ότι ο άνθρωπος που άνω-θρώσκει και παρατηρεί τα ουράνια σώματα θα σκύψει και στα επίγεια προσπαθώντας να βρει λύσεις για την κλιματική αλλαγή και την επιβίωση του όμορφου πλανήτη μας.
Πιθανά ονόματα άλλων εξωπλανητών που θα ανακαλυφθούν στο μέλλον: Stelaria, Thymus, Hypericum, Mentha, Trifolium, Belladona, Malva, Sambucus,Rosa, Hedea που είναι μερικά από τα πολλά ενδημικά βότανα και αρωματικά φυτά που ευδοκιμούν στον Όλυμπο.
Περισσότερα για τον διαγωνισμό NameExoWorlds:
Οι πρώτοι εξωπλανήτες (πλανήτες, άστρα, γαλαξίες, αστεροειδείς, νεφελώματα κ.α.) ανακαλύφθηκαν μόλις πριν από τρεις δεκαετίες και από τότε έχουν εντοπιστεί πάνω από 5000. Οι περισσότεροι από αυτούς αναφέρονται μόνο με επιστημονικούς όρους, δεν έχουν καμία σχέση με τις ιστορίες και τους πολιτισμούς μας και μέχρι το 2015 λάμβαναν την ονομασία τους αποκλειστικά από την επιστημονική κοινότητα.
Το 2015 η Διεθνής Αστρονομική Ένωση (στην οποία η Ελλάδα ήταν ένα από τα πέντε πρώτα ιδρυτικά μέλη), διακρίνοντας το ενδιαφέρον του κοινού για την αστρονομία σε διεθνές επίπεδο, διοργάνωσε τον πρώτο διεθνή διαγωνισμό ονοματοδοσίας «NameExoWorlds 2015», προσφέροντας την ευκαιρία και στην μεγάλη παγκόσμια κοινότητα των ερασιτεχνών αστρονόμων και γενικότερα των φίλων του Διαστήματος να συμμετέχουν. Από εκείνο τον διαγωνισμό προέκυψαν 19 ονομασίες (14 για αστέρια και 31 για εξωπλανήτες σε τροχιά γύρω τους), με πάνω από μισό εκατομμύριο ψήφους από 182 χώρες και περιοχές.
Το 2019, στο πλαίσιο των εορτασμών της εκατονταετηρίδας της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης (IAU), ο διεθνής διαγωνισμός “NameExoWorlds” επαναλήφθηκε, προσφέροντας σε κάθε χώρα την ευκαιρία να ονομάσει ένα πλανητικό σύστημα, το οποίο περιλαμβάνει έναν εξωπλανήτη και το άστρο υποδοχής του. Στο πλαίσιο αυτού του διαγωνισμού, 112 χώρες οργάνωσαν εθνικές εκστρατείες που περιλάμβαναν την άμεση συμμετοχή περισσότερων από 780.000 ατόμων σε όλο τον κόσμο.
Φέτος η Διεθνής Αστρονομική Ένωση επανέλαβε τον ανοικτό διαγωνισμό «NameExoWorlds 2022 που αποτελεί μια συνεργασία μεταξύ της Ομάδας Εργασίας της Εκτελεστικής Επιτροπής για την Ονοματολογία Εξωπλανητικών Συστημάτων και του Γραφείου Αστρονομίας της IAU. Τον Φεβρουάριο του 2023 θα επιλεγεί ένα όνομα από την Ελληνική Εθνική Επιτροπή που θα αποσταλεί μαζί με δύο αναπληρωματικά ονόματα στον διεθνή διαγωνισμό όπου τελικά θα επιλεγούν ονόματα για 20 εξωπλανήτες και τα αστέρια τους.
Πληροφορίες: Δημήτρης Μαραγκός, 693 694 5540, Χρυσούλα Κονιάκου, 6972004698
Mellon@mellonlab.gr